 PZL P.24 (prototyp) | |||
| Dane podstawowe | |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Producent | |||
| Typ | |||
| Konstrukcja | metalowa, górnopłat zastrzałowy zpłatem Puławskiego | ||
| Załoga | pilot | ||
| Historia | |||
| Data oblotu | maj 1933 | ||
| Lata produkcji | sierpień 1936–1939 | ||
| Wycofanie ze służby | 1945 | ||
| Liczba egz. | 199 (w tym licencje) | ||
| Dane techniczne | |||
| Napęd | 14-cylindrowysilnik gwiazdowy | ||
| Moc | 723 kW (970 KM) | ||
| Wymiary | |||
| Rozpiętość | 10,68 m | ||
| Długość | 7,81 m | ||
| Wysokość | 2,70 m | ||
| Powierzchnia nośna | 17,90 m² | ||
| Masa | |||
| Własna | 1329 kg | ||
| Startowa | 2000 kg | ||
| Osiągi | |||
| Prędkość maks. | na wysokości 4250 m: 430 km/h | ||
| Prędkość wznoszenia | 11,1 m/s | ||
| Pułap | 10 500 m | ||
| Zasięg | 700 km | ||
| Dane operacyjne | |||
| Uzbrojenie | |||
| - 2 ×działkoOerlikon FF kal. 20 mm (z zapasem 45 pocisków) pod skrzydłem - 2 ×karabin maszynowyColt Browning M40 kal. 7,9 mm z zapasem 300 naboi (P.24F) - 4 × karabin maszynowy Colt Browning MG 40 (z zapasem po 300 naboi) w płacie - 40 kgbomb | |||
| Użytkownicy | |||
 | |||
| Rzuty | |||
 | |||
| |||
PZL P.24 –polskimyśliwiec konstrukcji inżynieraWsiewołoda Jakimiuka z rodziny myśliwców zpłatem polskim, opracowany i produkowany wPaństwowych Zakładach Lotniczych.
W 1928 roku utworzone zostało przedsiębiorstwoPaństwowe Zakłady Lotnicze (PZL) celem stworzenia konstrukcji zaawansowanego całkowicie metalowego samolotu myśliwskiego[1]. Konstrukcję pierwszego samolotu –PZL P.1 – powierzono inż.Zygmuntowi Puławskiemu, który niedługo wcześniej ukończyłPolitechnikę Warszawską[1]. Jego konstrukcje tego czasu stały w awangardzie światowej techniki lotniczej na następne 10 lat[1]. Powstałe następnie projekty samolotów myśliwskichPZL P.7 iP.11 stanowiły trzonówczesnych polskich sił powietrznych[1]. Najbardziej rozwiniętą konstrukcją samolotów tej rodziny był PZL P.24[1].
PZL P.24 był przeznaczonym na eksport rozwinięciem konstrukcji samolotuPZL P.7[2][3][4] przystosowanym do nieużywanych w Polsce silnikówGnome-Rhône.Oblatał go w maju 1933pilot doświadczalny PZLBolesław Orliński. W 1934 Orliński ustanowił na nim rekord prędkości dla samolotów myśliwskich zsilnikiem gwiazdowym, wynoszący 416 km/h. W tym samym roku trzeci prototyp P.24/III, nazwany Super P-24bis wystawiono naparyskim salonie lotniczym, gdzie został wysoko oceniony i spotkał się z dużym zainteresowaniem. Samolot demonstrowano ponadto misjom wojskowym licznych państw.
Ponieważ prototypy P.24 były oparte na konstrukcji samolotu PZL P.7, a w tym czasie wdrożono do produkcji w Polsce ulepszoną i zmienioną konstrukcyjnie wersjęP.11c, podobne zmiany wprowadzono we wzorcu wersji seryjnej P.24, oblatanym wiosną 1936. Zaadaptowano w nim między innymi nowy tył kadłuba i usterzenie z P.11c oraz obniżono oś silnika w celu uzyskania lepszej widoczności. Samolot ten wdrożono do produkcji pod oznaczeniemPZL P.24A.
W następnych latach opracowano nowe wersje B, C, E różniące się uzbrojeniem oraz wersje F i G z mocniejszym silnikiem. Samolot został zakupiony przez takie kraje jakTurcja (14 P.24A i 26 P.24C),Bułgaria (14 P.24B i 26 P.24F),Grecja (30 P.24F i 6 P.24G) iRumunia (5 P.24E). Ponadto Rumunia i Turcja nabyły licencję na produkcję P.24. W Turcji w zakładach TFK Kayseri wyprodukowano łącznie 20 samolotów P.24C i 30 P.24F. Część tych samolotów następnie przebudowano na wersję P.24G. Jeden z takich samolotów znajduje się wtureckim muzeum lotnictwa (tur.Havacilik Müzesi) w miejscowości Yesilköy kołoStambułu.
W Rumunii w zakładach IAR wyprodukowano 25 samolotów w wersji P.24E. Licencyjny IAR P.24E stał się podstawą opracowania oryginalnej rumuńskiej konstrukcji myśliwcaIAR-80. Nowy myśliwiec zbudowano w układziedolnopłata, natomiast z PZL P.24E zachowano kadłub z całością wyposażenia wewnętrznego i silnik. W 1937 opracowano wersję PZL P.24H, ewentualnie dla lotnictwa polskiego. Natomiast w 1939 opracowano wersję PZL P.24J dla lotnictwa bułgarskiego. Prawdopodobnie prototyp PZL P.24/III przerobiono na wersję PZL P.11g Kobuz, wmontowując inny silnik i kilka elementów z PZL P.11c. We wrześniu 1939 na lotniskuOkęcie znajdował się kadłub prototypu PZL P.24J. 3 września rozpoczęto prace nad jego ukończeniem, jednak zdołano tylko przynitować jeden element oraz pomalowano usterzenie.
Samolot służył wsiłach lotniczych Turcji,Rumunii,Bułgarii iGrecji. Lotnictwo greckie skutecznie i z wysoką oceną użyło go wwalkach z włoskim agresorem w latach 1940–1941, mimo stosunku sił samolotów myśliwskich stron 36:179[5].
Całkowicie metalowygórnopłatzastrzałowy zpłatemPuławskiego (lub „płatem polskim”).Podwozie samolotu klasyczne dwukołowe stałe zpłozą ogonową. Kabina pilota jednomiejscowa, zamknięta. Uzbrojenie stanowiły dwadziałkakaliber 20 mm i 2karabiny maszynowe kal. 7,9 mm lub 4 km-y oraz 50 kilogramów bomb.Silnik gwiazdowy w P.24A, B, C i EGnome-Rhône 14K (930KM), w P.24F i G Gnome-Rhône 14N o mocy 970 KM.
| Dane techniczne | P.24/I,II | P.24/III | P.24A | P.24B, C | P.24E | P.24F, G |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Masa własna kg | 1230 | 1262 | 1327 | 1327 | 1340 | 1329 |
| Masa całkowita kg | 1680 | 1724 | 1902 | 1870 | 1900 | 2000 |
| Paliwo l | 336 | 336 | 336 | 336 | 336 | 360 |
| Rozpiętość m | 10,57 | 10,57 | 10,71 | 10,71 | 10,71 | 10,68 |
| Długość m | 7,50 | 7,50 | 7,50 | 7,50 | 7,50 | 7,81 |
| Wysokość m | 2,68 | 2,70 | 2,69 | 2,69 | 2,69 | 2,69 |
| Powierzchnia nośna m² | 17,90 | 17,90 | 17,90 | 17,90 | 17,90 | 17,90 |
| Silnik | Gnome-Rhône 14Kds | Gnome-Rhône 14Kfs | Gnome-Rhône 14Kfs | Gnome-Rhône 14Kfs | Gnome-Rhône 14KIIc32 | Gnome-Rhône 14N-07 |
| Moc kW/KM | 559/760 | 661/900 | 661/900 | 661/900 | 661/900 | 700/970 |
| Prędkość maksymalna km/h | 388 | 416 | 410 | 410 | 408 | 430 |
| Pułap m | 9800 | 10500 | 9000 | 9000 | 10000 | 10500 |
| Wznoszenie m/s | 10 | 11,5 | 11 | 11 | 11 | 11,1 |
| Zasięg km | 600 | 600 | 700 | 700 | 700 | 700 |
W muzeum w Stambule eksponowany jest jeden egzemplarz PZL P.24G. Według niepotwierdzonej informacji, zamieszczonej w LAI, w Turcji miałyby znajdować się jeszcze trzy inne myśliwce tego typu[6].
.svg)
.svg)
