PDP-8 – pierwszyminikomputer, który odniósł komercyjny sukces. Produkowany był od 1965 do 1990 przez firmęDigital Equipment Corporation[1]. DEC wprowadził ósemkę na rynek 22 marca 1965 roku i sprzedał 50 tysięcy (przez całą historię aż 600 tys.[2]) tych maszyn: to więcej, niż jakikolwiek wcześniejszykomputer[3]. Był to jednocześnie pierwszy masowo sprzedawany model z seriiPDP (PDP-5 pierwotnie nie był planowany jako komputer ogólnego przeznaczenia).
Pierwszy PDP-8 (nazywany „prostym 8") był zbudowany w technologiiDTL i był wielkości lodówki. Następny był PDP-8/S, komputer biurkowy. Dzięki zastosowaniu 1-bitowego, szeregowegoALU komputer był mniejszy i tańszy, ale znacznie wolniejszy od oryginalnego PDP-8. Kolejne warianty (PDP-8/I oraz /L, PDP-8/E, /F, oraz /M, i PDP-8/A) powróciły do implementacji równoległej, ale opierały się na tańszej technologiiTTL. Większość PDP-8, które dotrwały do naszych czasów pochodzi właśnie z tej epoki. PDP-8/E był powszechnie uznawany ze względu na dużą liczbę dostępnych urządzeń we/wy i często konfigurowany jako komputer ogólnego przeznaczenia.
W roku 1975 wczesne mikrokomputery oparte na tanichprocesorach, takie jakMITS Altair a późniejApple II zaczęły wypierać PDP z rynku maszyn ogólnego przeznaczenia.
Ostatnie komputery PDP-8 wprowadzone na rynek w 1979, oparte były na własnym procesorze wykonanym w technologiiCMOS (nazywane czasem „CMOS-8”). Cena jednak nie była konkurencyjna i przedsięwzięcie zakończyło się klapą.IBM PC wprowadzony na rynek w 1981 utwierdził porażkę PDP-8 oferując niedrogi i dobrze wspierany mikrokomputer. Swego rodzaju kontynuacją (choć nie bezpośrednią) PDP-8 był komputerPDP-11.
W Polsce komputer ten można zobaczyć wMuzeum Historii Komputerów i Informatyki w Katowicach
Komputer łączył w sobie niską cenę, prostotę, rozszerzalność i staranne projektowanie pod kątem ceny/jakości. Najistotniejsze z historycznego punktu widzenia jest, że PDP-8 były tanimi, masowo produkowanymi komputerami dostępnymi dla wielu nowych zastosowań i osób (którym wcześniejsze typy komputerów były zbyt drogie).
Niska złożoność komputera przyniosła jednak dodatkowe koszty: programowanie było skomplikowane, a niektóre ambitne projekty programistyczne związane z tą maszyną zakończyły się porażką (z powodu np. zbyt małej pamięci maszyny). Kiedy ceny pamięci i układów logicznych zmalały, późniejsze projekty komputerów kładły większy nacisk na łatwość programowania, typowo stosując bogatszy i bardziej intuicyjnymodel programowy.
PDP-8 był12-bitowym komputerem o standardowej pojemności pamięci 4096 słów (choć liczbę tę można było zwiększyć). Lista urządzeń we/wy obejmowała: monitoryCRT,pióra świetlne,przetworniki A/C iC/A, napędytaśm idysków magnetycznych,drukarki, dalekopisy oraz urządzenia do przetwarzaniakart itaśm perforowanych.
12-bitowe słowo było wystarczające dla zmieszczenia w nim 3cyfr dziesiętnych, a dla zmniejszenia kosztów komputer używał pamięci głównej także tam, gdzie inne maszyny stosowały rejestry oparte naprzerzutnikach. Pierwotnie procesor PDP-8 miał z punktu widzenia programisty tylko 2 rejestry (akumulator i bit przeniesienia) oraz 6 rozkazów. W modelu PDP-8/S CPU zbudowany był z jedynie 519bramek (dla porównania nowoczesnymikrokontroler ma ich 15 tysięcy lub więcej). Aby to osiągnąć każdy fragment układu spełniał tak wiele funkcji, jak to tylko możliwe. Fizycznie procesor miał cztery rejestry:akumulator,licznik programu, bufor pamięci i rejestr dostępu do pamięci. Dla oszczędzenia pieniędzy każdy z nich pełnił różne funkcje w czasie cyklu pracy procesora: np. rejestr bufora pamięci jednocześnie dostarczał operandy działania arytmetycznego, przechowywał instrukcję i zapamiętywał dane z powrotem zapisywane do pamięci (czynność ta przywracała dane w pamięci niszczone w czasie odczytu). Także komponenty PDP-8 były robione niewielkim kosztem: we wczesnych wariantach przerzutniki były niestabilnymi układamiasynchronicznymi celowo spowalnianymi przezkondensatory. Ponadto w układach logicznych używano dwóch różnych napięć, aby zwiększyćobciążalność wyjściową niedrogich układów DTL[4].
Pierwotnie PDP-8 nie miałysystemu operacyjnego, a jedynieblinkenlights i rząd przełączników. Programowanie rozpoczynane było ustawianiemprogramu rozruchowego wkodzie maszynowym.
W późniejszym etapie powstały liczne „systemy operacyjne”. Wiele programów użytkowych było dostępnych napapierowej taśmie. Często programy na taśmach były zapisane w językuasemblera i kompilowane bezpośrednio do pamięci. W tej postaci były dostępne również pewne języki wysokiego poziomu, takie jakFOCAL czyFORTRAN,
U schyłku ery PDP-8 dostępne były już systemy operacyjne OS/8 i COS-310, umożliwiające stosowanieedytorów tekstu i typowych kompilatorów sterowanych zwiersza poleceń. Dostępne były m.in. następujące języki: FORTRAN,BASIC iDIBOL. Był również dostępny względnie nowoczesnysystem czasu rzeczywistego (RTS-8), jak i system wieloużytkownikowy obsługującywielozadaniowość z wywłaszczeniem (rzeczony COS-310).
Na rynku pojawiały się m.in. następujące komputery zaliczające się do rodziny PDP-8:
