Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Przejdź do zawartości
Wikipediawolna encyklopedia
Szukaj

Półwysep Iberyjski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Półwysep Iberyjski na mapie Europy
Półwysep Iberyjski
Informacje w projektach siostrzanych
 Multimedia wWikimedia Commons
 Definicje słownikowe wWikisłowniku

Półwysep Iberyjski (Półwysep Pirenejski,hiszp. iport.Península Ibérica,kat.Península Ibèrica,bask.Iberiar penintsula; w starożytności i średniowieczuHiszpania) –półwysep znajdujący się w południowo-zachodniej częściEuropy. Od pozostałej części kontynentu oddzielają goPireneje na północnym wschodzie, od zachodu i częściowo północy i południa otacza goOcean Atlantycki, a od wschodu i południowego wschoduMorze Śródziemne. OdAfryki oddziela goCieśnina Gibraltarska. Powierzchnia półwyspu wynosi ok. 580 tys. km². Jest drugim co do wielkości półwyspem w Europie.

Geografia[1]

[edytuj |edytuj kod]

Topografia

[edytuj |edytuj kod]

Linia brzegowa półwyspu jest słabo rozwinięta, z wybrzeżem północno-zachodnim typuriasowego. Większość powierzchni półwyspu zajęta jest przez wyżyny i góry. Ponad 60% powierzchni to Meseta Iberyjska, od wschodu ograniczonaGórami Iberyjskimi, a na południe ciągną sięGóry Betyckie, z najwyższym szczytem Półwyspu Iberyjskiego –Mulhacén (3478 m n.p.m.).Kotlina Aragońska oddziela Pireneje od Gór Iberyjskich. Na południowych wybrzeżach nadmorskich występują wąskie pasy nizin.

Rzeka Ebro
Rzeka Ebro

Główne rzeki

[edytuj |edytuj kod]

Klimat

[edytuj |edytuj kod]
  • Klimat podzwrotnikowy
    • Na północy i północnym zachodzie odmiana morska
    • We wnętrzu półwyspu odmiana sucha
    • Na południowym i południowo-wschodnim wybrzeżu występujeklimat śródziemnomorski
  • Średnia temperatura stycznia 3 –7 °C do 10–12 °C na południu
  • Średnia temperatura lipca 18–20 °C na północy i północnym zachodzie do 28 °C na północnym wschodzie
  • Średnia roczna suma opadów 300–600 mm
    • na północy i północnym zachodzie 700–1000 mm
    • w górach do 2000 mm

Geologia[1]

[edytuj |edytuj kod]
Półwysep Iberyjski – Geologia
Półwysep Iberyjski – Geologia

Półwysep Iberyjski zawiera skały ze wszystkich okresów geologicznych, i reprezentowany jest prawie każdy rodzaj skały. Rdzeń Półwyspu Iberyjskiego składa się zhercyńskiego blokukratonicznego – Masywu Iberyjskiego. Na północnym wschodzie graniczy on z pirenejskim pasem fałdowym, a na południowym wschodzie z systemem Gór Betyckich. Te podwójne łańcuchy są częścią pasma alpejskiego. Od zachodu granica kontynentalna utworzona jest przez ubogie wmagmę otwarcie Oceanu Atlantyckiego. Natomiast Pas Hercyński jest w większości zakopany przezmezozoiczne itrzeciorzędowe skały pokrywające na wschodzie, ale na powierzchnię wysuwają się i tak Góry Iberyjskie i system kataloński.

Mulhacen, Góry Betyckie
Mulhacen, Góry Betyckie

Bogactwa mineralne

[edytuj |edytuj kod]

Podział polityczny

[edytuj |edytuj kod]
Podział polityczny Półwyspu Iberyjskiego[2]
Podmiot politycznyPopulacjaPowierzchnia (km²)Stolica
 Andora86 823467,76Andora
 Gibraltar29 3216,50Gibraltar
 Hiszpania48 126 561493 519Madryt
 Portugalia10 578 62789 261Lizbona
Razem58 821 332583 254

Największe miasta

[edytuj |edytuj kod]

Metropolie mające powyżej 1 miliona mieszkańców w zespole miejskim wraz z liczbą mieszkańców danego miasta:

MiastoCentrum
administracyjne[3]
Zespół
miejski[4]
Zespół
metropolitalny[5]
Madryt3 182 9816 385 0006 476 838
Barcelona1 620 8094 840 0005 474 482
Walencja787 8081 595 0002 522 383
Sewilla689 4341 115 0001 943 191
Lizbona505 5262 715 0002 821 349
Porto237 5911 490 0001 719 021

Przypisy

[edytuj |edytuj kod]
  1. abIberyjski, Półwysep, [w:]Encyklopedia PWN [online],Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2020-11-12] .
  2. Nie wliczającAzorów,Madery,Balearów,Wysp Kanaryjskich,Ceuty iMelilli, które wchodzą w skład wymienionych państw, ale nie są częścią Półwyspu Iberyjskiego.
  3. Detalle municipal(Descargar archivo comprimido con los ficheros excel municipales de cada año a nivel nacional) [online],Instituto Nacional de Estadística (hiszp.).
  4. Demographia: World Urban Areas – Demographia, Kwiecień 2018.
  5. Population on 1 January by broad age group, sex and metropolitan regions – Eurostat, 2016.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Półwysep_Iberyjski&oldid=77043490
Kategorie:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp