 Hamdi Bey na początku XX wieku | |||
| Data i miejsce urodzenia | |||
|---|---|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |||
| Narodowość | Turecka | ||
| Dziedzina sztuki | |||
| Ważne dzieła | |||
| |||
Osman Hamdi Bey (ur.30 grudnia1842 wKonstantynopolu zm.24 lutego1910 tamże[1]) –osmańskiintelektualista, znawca sztuki, a także wybitnymalarz orazarcheolog. Jako jeden z pierwszych zaczął używać w swojej twórczości kompozycji figuratywnej[2].
Był synem wielkiego wezyraİbrahima Edhem Paszy[3].
Osman Hamdi poszedł do szkoły podstawowej w dzielnicyBeşiktaş w Stambule, po czym studiował prawo, najpierw w Stambule (1856), a następnie w Paryżu (1860)[4]. Niedługo później postanowił porzucić prawo, aby kontynuować malowanie. Wyszkolił się pod francuskimi malarzami:Jean-Léonem Gérôme iGustave Boulangerem[3].
Jego pobyt w Paryżu złożył się z terminem pierwszej wizyty sułtana osmańskiego w Europie Zachodniej, kiedy to sułtanAbdülaziz został zaproszony na wystawę „Universelle” (1867) przez cesarzaNapoleona III[5]. Hamdi Bey w Paryżu poznał także swoją pierwszą żonę, Marie, kiedy był studentem. Po otrzymaniu błogosławieństwa od ojca towarzyszyła mu w Stambule. W 1869 roku pobrali się, mieli dwie córki.
Po powrocie do Turcji został wysłany do osmańskiej prowincjiBagdad w ramach zespołu administracyjnegoMidhata Paszy (czołowej postaci politycznej i reformatora, który uchwalił pierwszą konstytucję osmańską)[3]. W 1871 Osman Hamdi powrócił do Stambułu jako wicedyrektor Biura Protokołu Pałacu. W latach 70. XIX wieku pracował nad kilkoma zleceniami na wyższych szczeblach biurokracji osmańskiej[5].
Ważnym krokiem w jego karierze było powierzenie mu funkcji dyrektora Muzeum Imperialnego (dzis.Muzeum Archeologiczne w Stambule) w 1881 roku[6]. Wykorzystał on swoją pozycję dyrektora muzeum, aby je rozwinąć i stworzyć sponsorowane przez władze krajowe ekspedycje archeologiczne. W 1882 roku ustanowił i został dyrektorem Akademii Sztuk Pięknych, która zapewniła Osmanom trening estetyki i technik artystycznych bez opuszczania imperium. W 1884 nadzorował publikację rozporządzenia zakazującego przemycania artefaktów za granicę, które stanowiło gigantyczny krok w tworzeniu ram prawnych dla ochrony zabytków. Przedstawiciele lub pośrednicy dziewiętnastowiecznych mocarstw europejskich rutynowo przemycali artefakty o wartości historycznej z granic Imperium Osmańskiego (które obejmowały między innymi geografie starożytnych greckich i mezopotamskich cywilizacji), często uciekając się do łapówek, aby wzbogacić muzea w stolicach europejskich[6].
Przeprowadził pierwsze naukowe badania archeologiczne wykonane przez zespół turecki. Jego wykopaliska obejmowały takie miejsca, jak grobowiec w południowo-wschodniejAnatolii (najpopularniejsza turystyczna miejscowość w Turcji i dziś naLiście Światowego Dziedzictwa UNESCO, w prowincjiAdıyaman), sanktuarium Hekate w Lagina w południowo-zachodniej Anatolii (znacznie rzadziej odwiedzane w dzisiejszej prowincjiMuğla) iSydon wLibanie[7], gdzie dokonał swojego największego odkrycia, odkopując tzw.Sarkofag Aleksandra, początkowo uważany za przeznaczony dlaAleksandra Wielkiego[8].
Jego obraz z 1906 roku, „Trener żółwi”, pobił rekord w Turcji, sprzedając się za 3,5 miliona dolarów w grudniu 2004 roku[9]. Obraz wyraża sarkastyczne insynuacje na temat własnego stylu pracy malarza, a także nawiązuje do historycznego faktu, że żółwie były wykorzystywane do celów iluminacyjnych i dekoracyjnych poprzez umieszczanie świec na skorupie na początku XVIII wieku[9].
