Ten artykuł dotyczy miasta. Zobacz też:inne znaczenia.| miasto wgminie miejsko-wiejskiej | |||||
 Zabudowa w centrum Osiecka | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||
| Powiat | |||||
| Gmina | |||||
| Prawa miejskie | 1558–1870, od 2024 | ||||
| Burmistrz | Karolina Zowczak | ||||
| Powierzchnia | 26,5934[1] km² | ||||
| Populacja (2021) • liczba ludności • gęstość | |||||
| Strefa numeracyjna | 25 | ||||
| Kod pocztowy | 08-445[4] | ||||
| Tablice rejestracyjne | WOT | ||||
Położenie na mapie gminy Osieck  | |||||
Położenie na mapie Polski  | |||||
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |||||
Położenie na mapie powiatu otwockiego  | |||||
 51°57′59″N 21°25′10″E/51,966389 21,419444 | |||||
| TERC (TERYT) | 1417064[5] | ||||
| SIMC | 0683192[5] | ||||
Urząd miejski ul. Rynek 108-445 Osieck | |||||
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Osieck –miasto wPolsce, położone wwojewództwie mazowieckim, wpowiecie otwockim, wmiejsko-wiejskiej gminie Osieck[6][5]. Siedzibagminy,Dekanatu Osieck oraz parafiiśw. Bartłomieja Apostoła.
Admnistracyjnie Osieck ma status sołectwa[7].
Osieck uzyskałlokację miejską w 1558 roku[8]. Byłmiastem królewskimKorony Królestwa Polskiego[9], w drugiej połowie XVI wieku położonym w powiecie garwolińskimziemi czerskiejwojewództwa mazowieckiego[10]. Zostałpozbawiony praw miejskich 13 października 1870 i włączony dogminy Osieck wpowiecie garwolińskim[11]. W latach 1867–1954 siedziba wiejskiej gminy Osieck, 1954–1972gromady Osieck[12] (od 1958 wpowiecie otwockim[13]), a od 1973 reaktywowanej gminy Osieck[14].W latach 1975–1998 należał administracyjnie dowojewództwa siedleckiego. 1 stycznia 2024odzyskał status miasta[1].
Osieck leży na prawym brzegu Wisły w odległości od niej około 10 km. Przez wieś przechodzilinia kolejowa nr 12 ze stacjąOsieck oraz krzyżują się drogi wojewódzkienr 736,nr 805 i862.
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0683200 | Chabaszew | część miasta |
| 0683217 | Dworek | część miasta |
| 0683223 | Kąciki | przysiółek |
W XV wiekuksiążęta mazowieccy założyli tuzwierzyniec, wybudowali dwór myśliwski i przyjeżdżali na polowania. Tutejsza parafia została erygowana w XIII wieku. Wybudowano wówczas kościół parafialny pod wezwaniem Św.Bartłomieja (wzmiankowany w 1300) W 1566 kościół spłonął i wybudowano nowy, który został zniszczony podczaspotopu szwedzkiego. Kolejny kościół wybudowano w 1672 roku i istniał do 1778. Następny murowany wystawił ks. Andrzej Reptowski w latach 1778–1782. Rozebrany został pod koniec XIX w. Obecna świątynia murowana, neogotycka, wybudowana została w latach 1902–1909, według projektu arch. Stefana Szyllera.
Osieck otrzymałprawa miejskie 24 października 1558 odZygmunta Augusta na wniosek dzierżawcy starostwa osieckiego Jędrzeja Swieborowskiego. Miasto otrzymało szereg przywilejów, od:Stefana Batorego w 1578 i 1578,Zygmunta III w 1601 i 1618,Władysława IV w 1633,Jana Kazimierza w 1650 i 1660,Jana III Sobieskiego w 1677,Augusta II w 1698,Augusta III w 1752 iStanisława Augusta Poniatowskiego w latach 1775, 1777 i 1788. W 1869 roku prawa miejskie zostały miastu odebrane przez cara za udział osiecczan w powstaniu styczniowym[15].
Podczas epidemii w Warszawie w latach 1625, 1629 i 1630 w Osiecku schronił się wraz z dworem Król Zygmunt III. W 1616 Osieck liczył 177 domów i 79 pustych placów oraz 40 rzemieślników i licznych piwowarów. Po wojnach szwedzkich w Osiecku ocalało 40 domów, 350 mieszkańców i 10 rzemieślników. W 1777 Osieck liczył 190 domów. W roku 1771 starostwo posiadał Franciszek Bieliński, a w 1810 należał do ks. Józefa Poniatowskiego. W 1810 roku było tu 770 mieszkańców, a w 1820 – 946 mieszkańców (w tym 75 rzemieślników) i 151 domów. W 1827 Osieck liczył 159 domów i 989 mieszkańców. W 1869 Osieck utracił prawa miejskie. Nie zahamowało to rozwoju osady. W 1860 liczył 185 domów i 1340 mieszkańcowi, w tym 310 Żydów. W 1885 osada posiadała 154 domy, 1448 mieszkańców. W 1901 roku Osieck liczył 1500 mieszkańców, a w 1920 – 1700 mieszkańców. Liczba ta spadła w 1935 do 1309 osób. Od roku 1912 funkcjonuje w miejscowości jednostka OSP[16].
12 września 1939 spora część osady spłonęła w wyniku działań wojennych. Tego dnia z rejonu Osiecka kontratakowała polska 10 DP z zadaniem likwidacji niemieckiego przyczółka pod Górą Kalwarią.
4 czerwca 1981 roku pod Osieckiem wydarzyła siękatastrofa kolejowa, w której śmierć poniosło 25 osób, a 6 zostało rannych.
Wieś wzmiankowana po raz pierwszy w 1416 –„Oszeczsko”, w 1449 –„Oschyeczsko” i w 1540 –„Ossyeczko”. W średniowieczu brzmiała: Osiecsko i Osiecko. Nazwa pochodzi od staropolskiego wyrazu –osiek, oznaczającego warownię leśną zbudowaną z pni drzewnych; do którego dołączono przyrostek-scko. Pierwotnie określała ona miejsce warowne o charakterze obronnym.
Z tym tematem związana jest kategoria:Ludzie związani z Osieckiem. | Zobacz w indeksieSłownika geograficznego Królestwa Polskiego hasłoOsieck |
| Miasto | |
|---|---|
| Wsie | |
| Części miasta |
|
| Części wsi |
|
| Nazwy zniesione |
Legenda: (1) w nawiasach podano okres praw miejskich; (2) wytłuszczono miasta trwale restytuowane; (3) tekstem prostym opisano miasta nierestytuowane, miasta restytuowane przejściowo (ponownie zdegradowane) oraz miasta niesamodzielne, włączone do innych miast (wyjątek: miasta połączone na równych prawach, które wytłuszczono); (4) gwiazdki odnoszą się do terytorialnych zmian administracyjnych: (*) – miasto restytuowane połączone z innym miastem (**) – miasto restytuowane włączone do innego miasta (***) – miasto nierestytuowane włączone do innego miasta (****) – miasto nierestytuowane włączone do innej wsi; (5) (#) – miasto zdegradowane w ramach korekty reformy (w 1883 i 1888); (6) zastosowane nazewnictwo oddaje formy obecne, mogące się różnić od nazw/pisowni historycznych.
|
Źródła: Ukaz do rządzącego senatu z 1 (13) czerwca 1869, ogłoszony 1 (13 lipca) 1869. Listy miast poddanych do degradacji wydano w 20 postanowieniach między 29 października 1869 a 12 listopada 1870. Weszły one w życie: 13 stycznia 1870, 31 maja 1870, 28 sierpnia 1870, 13 października 1870 oraz 1 lutego 1871 (Stawiski).
