Urodził się 3 listopada 1928 wToyonace wprefekturze Osaka[1] jako najstarszy z trojga rodzeństwa. W 1933 roku, po przeprowadzce doTakarazuki wprefekturze Hyōgo[1], po raz pierwszy zetknął się z tamtejszym teatrem. Spotkanie to miało istotny wpływ na późniejszą twórczość artysty[4].
Pierwszekomiksy Tezuka zaczął tworzyć już w szkole podstawowej[1]. W 1939 roku poprzez dodanie do swojego imienia znaku oznaczającego owada (jap.虫mushi)[1], stworzyłpseudonim, pod którym tworzył do końca życia. Amatorską twórczość plastyczną kontynuował w szkole średniej. W 1945 roku został przyjęty na Wydział MedycynyUniwersytetu Osakijskiego i od tego też czasu zaczął być znany jako mangaka[1].
Zadebiutował w wieku 18 lat krótkim komiksemMa-chan no nikki (Pamiętnik Ma-chan), wydanym w 1946 roku w czasopiśmie dla dzieciShōkokumin Shinbun[1]. Na lata 1946–1947 przypadał również krótki epizod teatralny Tezuki – z grupą studentów Wydziału Medycyny Uniwersytetu Osakijskiego założył koło teatralne Gakuyūza i brał udział w przedstawieniach jako aktor[5]. Na początku 1947 wespół z Shichimą Sakaiem opublikował mangęShin takarajima (pol.Nowa Wyspa Skarbów)[6].Shin takarajima okazała się niezwykle popularna i wydana została w niespotykanym jak na owe czasy nakładzie 400 000 egzemplarzy[7].
Osamu Tezuka w 1953
W 1951 roku ukończył studia medyczne, a rok później uzyskał dyplom lekarski[1]. Nigdy jednak nie prowadził praktyki zawodowej, koncentrując się na twórczości artystycznej[3]. W tym samym roku przeprowadził się doTokio. Rosnąca popularność i sukcesy wydawnicze (Janguru taitei,Tetsuwan Atom,Czopi i księżniczka) sprawiły, że już w 1954 roku trafił na listę najlepiej opłacanych rysowników w Japonii[1]. W 1959 roku ożenił się z Etsuko Okadą, a w 1961 – obronił doktorat z medycyny na Uniwersytecie Medycznym wNarze i otworzył własne studio filmowe pod nazwąMushi Production (jap.虫プロダクションMushi Purodakushon)[1]. Wkrótce pojawiły się pierwsze filmy animowane tego studia –Aru machikado no monogatari w 1962 roku iTetsuwan Atom w 1963 roku. Mushi Production istniało do 1972 –, kiedy to zakończyło działalność na skutek problemów finansowych. Cztery lata później założył nowe studio – Tezuka Productions, a w 1977 roku kolejne, istniejące do dziś, Mushi Production.
Lata 80. XX wieku to coraz większe uznanie zarówno w Japonii, jak i na świecie, ale też problemy zdrowotne[1]. Zmarł na raka 9 lutego 1989 w wieku 60 lat. Jego grób znajduje się w Tokio, na cmentarzu przy świątyniSōzen-ji(inne języki)[8].
W 1994 roku wTakarazuce otwarte zostałoMuzeum Mangi Osamu Tezuki. Ustanowione zostały również dwie nagrody jego imienia; w 1971Nagroda Tezuki (jap.手塚賞Tezuka Shō) wydawnictwaShūeisha[12] oraz w1997 rokuNagroda Kulturalna im. Osamu Tezuki (jap.手塚治虫文化賞Tezuka Osamu Bunkashō) tygodnikaAsahi Shimbun[13]. W założonym przez niego Mushi Production pierwsze kroki stawiali m.in.Katsuhiro Ōtomo iRintarō. W 1997 rokujapońska poczta wydała okolicznościowyznaczek, przedstawiający Osamu Tezukę wraz z postaciami ze stworzonych przez niego filmów animowanych[14]. Twórczość Tezuki pod wieloma względami miała charakter pionierski, kształtując japoński komiks i film animowany w okresie jego największego rozwoju. Tezuka był twórcą pierwszego serialu animowanego (Tetsuwan Atom, znanego szerzej jakoAstro Boy), pierwszego filmu animowanego w kolorze (Janguru taitei)[15], jako pierwszy stworzył również mangowe adaptacje znanych utworów europejskich (Faust,Pinokio)[16]. Szacuje się, że Tezuka stworzył ponad siedemset mang i około stu filmów animowanych[17]. W listopadzie2008 Tezuka Productions, dla uczczenia 80. urodzin Tezuki, rozpoczęło darmowe publikowanie winternecie mang i anime z jego dorobku[17].
W 2004 roku nakładem wydawnictwa Arashi ukazała się mangaMetropolis. W latach 2001–2002, na łamach wydawanego przezWaneko magazynuMangamix (numery 1-6), opublikowane zostało sześć rozdziałów mangiBlack Jack(inne języki)[18]. Na przełomie lat 2015 i 2016 wydawnictwoJ.P.Fantastica wydało w dwóch tomach mangęPieśń Apolla[19]. Wydawnictwo Waneko wydało w latach 2016–2017 mangęDo Adolfów (jap.アドルフに告ぐAdorufu ni tsugu) w dwóch tomach[20]. W ramach obchodów 20 lecia w 2019 roku Waneko wydało mangęAyako[21], wydawnictwo to zapowiedziało także wydanie mangi pt.MW w 2020 roku[22]. Na początku 2020 roku wydawnictwo J.P.Fantastica zapowiedziało wydanie mangi „Norman”[23] w dwóch tomach. Wydawnictwo Kotori wydało mangęFūsuke w 2020 roku[24].
Mangi inspirowane twórczością Osamu Tezuki
WydawnictwoHanami wydało mangęPluto opartą na motywach seriiTetsuwan Atom Tezuki. Od 2019 rokuWaneko wydaje remake mangiDororo pod tytułemDororo i Hyakkimaru (jap.どろろと百鬼丸伝Dororo to Hyakkimaru-den)[25].
Anime
AnimeCzopi i księżniczka /Przygody Księżniczki (jap.リボンの騎士Ribon no kishi) została wydana w Polsce pod wieloma różnymi tytułami na VHS. Na kasetach wydane zostały także tytuły jakMały Wansa (jap.ワンサくんWansa-kun) orazTryton z morza (jap.海のトリトンUmi no Toriton). W latach 1996–1997 stacje Polsat i Polsat 2 wyemitowała animeKimba, biały lew, będący adaptacją mangiJanguru taitei (jap.ジャングル大帝). W 2001 rokuWarner Bros. Video wydało w Polsce pełnometrażowy film animowanyMetropolis[26], będący luźną adaptacją mangi Tezuki.
↑abTezuka’s 700 Manga, 100 Anime to Be Posted for Free. [w:]AnimeNewsNetwork [on-line]. 2008-11-04. [dostęp 2008-11-11]. Cytat: Tezuka Productions, the studio created by legendary manga and anime pioneer Osamu Tezuka, will be posting 700 manga titles and 100 anime titles from its late founder on the Internet for free starting this week. (ang.).
