Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Przejdź do zawartości
Wikipediawolna encyklopedia
Szukaj

Oliwkowate

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Oliwkowate
Ilustracja
Oliwka europejska
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

astropodobne

Rząd

jasnotowce

Rodzina

oliwkowate

Nazwa systematyczna
Oleaceae Hoffmanns. & Link
Fl. Portug. 1: 385. 1813-1820
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Oliwkowate (OleaceaeHoffmanns. & Link) –rodzina roślin zrzędujasnotowców (Lamiales). Należy do niej około 615gatunkówdrzew,krzewów ilian zebranych w 24rodzaje[2]. Zasięg geograficzny rodziny obejmuje wszystkie kontynenty z wyjątkiemOceanii[3], obszarów polarnych i znajdujących się pod wpływemklimatu kontynentalnego w północnej Azji i Ameryce Północnej[2] oraz wielkich pustyń[4]. Występują zarówno w strefieklimatu umiarkowanego, jak izwrotnikowego[4], przy czym obszar największego zróżnicowania stanowi Azja[5].

Do rodziny należy wiele ważnych roślin użytkowych lub ozdobnych. Ze względu na pachnące kwiaty iolejki uprawia sięjaśmin, jako krzewy ozdobne sadzi się również krzewy m.in. z rodzajówforsycja,ligustr,lilak ifontanezja. Cenionegodrewna dostarczają drzewa z rodzajujesion orazoliwka.Oliwka europejska należy do najstarszych roślin uprawnych – z jej owoców pozyskuje sięolej oliwkowy[3]. Rośliny te odgrywają istotną rolę w ekosystemach m.in. wytwarzając owoce i liście stanowiące pokarm wielu gatunków. Tylko z jednym z przedstawicieli,jesionem wyniosłym, związanych jest ok. tysiąca gatunkówgrzybów,owadów iptaków[6].

Forsycja pośrednia

Morfologia

[edytuj |edytuj kod]
Pokrój
Drzewa osiągające ok. 40 m wysokości (jesion wyniosły)[3],krzewy iliany (Jasminum iMyxopyrum osiągają do kilkunastu m wysokości). RodzajeMenodora iDimetra obejmują takżebyliny z drewniejącą szyją korzeniową[7].
Liście
Naprzeciwległe (z wyjątkiemJasminum sect.Alternifolia). Pojedyncze i nieparzysto pierzasto złożone[7], bezprzylistków[3]. Blaszka liściowa całobrzega do piłkowanej[2].
Kwiaty
Zebrane najczęściej wgrona złożone, rzadziej pojedyncze,kłosy iwierzchotki. Kwiaty są jedno- lub obupłciowe (roślinyjednopienne idwupienne[8]).Kielich jest drobny lub całkiem zredukowany, dzwonkowaty, składa się zwykle z 4 działek (uJasminum do 15). Płatkikorony są najczęściej cztery i u nasady zrastają się lejkowato lub dzwonkowato[7][3]. Czasem podzielone są głęboko i wówczas wyglądają pozornie na wolne, czasem też korony brak[8].Pręciki są dwa (rzadko cztery), rozchodzące się na boki. Ich krótkie nitki wyrastają z podstawyzalążni lub z rurki korony. Łącznik jest wydłużony.Zalążnia jest górna i dwukomorowa, w każdej komorze rozwija się 1, 2, 4 lub uForsythia więcejzalążków[7][3]. Szyjkasłupka jest jedna (czasem jej brak) i zwykle krótka.Znamię zgrubiałe, główkowate lub dwudzielne[8].
Owoce
Torebki pękające szparami,jagody ipestkowce. UFraxinus iFontanesia owocem jestskrzydlak[3].Nasiona zazwyczaj posiadająbielmo.Zarodek jest duży i prosty[8].
Jaśmin lekarski

Systematyka

[edytuj |edytuj kod]

Pozycja systematyczna wedługAPweb (aktualizowanysystem APG IV z 2016)

[edytuj |edytuj kod]

Na podstawie analiz molekularnych rodzina uznawana jest zagrupę siostrzaną względem rodzinyCarlemanniaceae[7][2]. Dosynapomorfii łączących te rodziny należą: czterokrotne kwiaty, dwa pręciki, trójbruzdowe ziarnapyłku (tricolpate), maczugowate znamię, trwałyendotel (epidermaintegumentu)[9]. Obie te rodziny stanowią z koleigrupę siostrzaną niemal wszystkich pozostałychjasnotowcówLamiales, wyjątkiem jest zajmującabazalną pozycjęmonotypowa rodzinaPlocospermataceae[2].

jasnotowce

Plocospermataceae





Carlemanniaceae



Oleaceaeoliwkowate





Tetrachondraceae





Peltantheraceae




Calceolariaceae



Gesneriaceaeostrojowate






Plantaginaceaebabkowate




Scrophulariaceaetrędownikowate




Stilbaceae





Byblidaceaebyblisowate



Linderniaceaelinderniowate






Pedaliaceaepołapkowate, sezamowate



Martyniaceaemartyniowate



Acanthaceaeakantowate





Bignoniaceaebignoniowate






Schlegeliaceae



Lentibulariaceaepływaczowate





Thomandersiaceae



Verbenaceaewerbenowate






jasnotowateLamiaceae




Mazaceae




Phrymaceae




paulowniowatePaulowniaceae



zarazowateOrobanchaceae

















Podział rodziny

[edytuj |edytuj kod]
Jesion wyniosły
Ligustr pospolity
Lilak pospolity

Rodzina dzielona jest na 5plemion do których należą 24 rodzaje z 615 gatunkami[2][10][11]. Podział na 5 plemion i dodatkowo 4 podplemiona w obrębie największego z nich (Oleeae) potwierdzony został jako trafny w analizachfilogenetycznych, bazujących na badaniach molekularnych[6].Klad bazalny w obrębie rodziny stanowi plemięMyxopyreae, kolejno oddzielały się następnieForsythieae,Fontanesieae,Jasmineae iOleeae. W obrębie plemieniaOleeae pozycję bazalną zajmuje podplemięSchreberinae (zparafiletycznym rodzajemSchrebera i zagnieżdżonym w nimComoranthus), następnieLigustrinae (także z parafiletycznym rodzajemSyringa i zagnieżdżonym w nimLigustrum),Fraxinae (monotypowe z rodzajemFraxinus) iOleinae z pozostałymi rodzajami, z których szereg okazało się byćpolifiletycznymi (np.Chionanthus,Olea,Osmanthus,Nestegis)[6].

PlemięMyxopyreaeBoerlage
PlemięFontanesieaeL. Johnson
PlemięForsythieaeL. Johnson
PlemięJasmineaeLamarck & de Candolle
PlemięOleeaeDumortier

Przypisy

[edytuj |edytuj kod]
  1. Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni,A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248,DOI10.1371/journal.pone.0119248,PMID25923521,PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. abcdefgPeter F.P.F. Stevens Peter F.P.F.,Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden,2001– [dostęp 2016-12-30] (ang.).
  3. abcdefgWielka Encyklopedia Przyrody. Rośliny kwiatowe. Warszawa: Muza SA, 1998, s. 153-159.ISBN 83-7079-778-4.
  4. abMaarten J. M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World: An Illustrated Encyclopedia of Vascular Plants. Richmond, Chicago: Kew Publishing, The University of Chicago Press, 2017, s. 114.ISBN 978-1842466346.
  5. David J.D.J. Mabberley David J.D.J.,Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 545-547,DOI10.1017/9781316335581,ISBN 978-1-107-11502-6,OCLC 982092200 .
  6. abcDupin, J.; Raimondeau, P.; Hong-Wa, C.; Manzi, S.; Gaudeul, M.; Besnard, G.. Resolving the Phylogeny of the Olive Family (Oleaceae): Confronting Information from Organellar and Nuclear Genomes. „Genes”. 11, 12, s. 1508, 2020.DOI:10.3390/genes11121508. 
  7. abcdeHeywood V. H., Brummitt R. K., Culham A., Seberg O.: Flowering plant families of the world. Ontario: Firely Books, 2007, s. 234.ISBN 1-55407-206-9.
  8. abcdB. Pawłowski (red.): Flora Polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. T. XI. PAN, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1967, s. 261.
  9. Jan Thomas Johansson: PLANTAGINALES Juss. ex Bercht. et J. Presl. [w:]The Phylogeny of Angiosperms [on-line]. angio.bergianska.se. [dostęp 2016-01-02].
  10. Family: Oleaceae Hoffmanns. & Link, nom. cons.. [w:]GRIN [on-line]. USDA.gov. [dostęp 2016-12-30].
  11. List of Genera in OLEACEAE, [w:] Vascular plant families and genera,Kew Gardens & Missouri Botanical Garden [dostęp 2016-12-30] (ang.).
Identyfikatory zewnętrzne:
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Oliwkowate&oldid=70133747
Kategoria:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp