Olaf Skötkonung (ur. ok. 980, zm. najprawdopodobniej zimą 1021/1022) – królSzwecji w latach 995–1021, pierwszychrześcijański władca tego kraju. Był synem szwedzkiego królaEryka Zwycięskiego iSygrydy Storrådy, córki szwedzkiego wodza Skagula Tostea lub polskiego księciaMieszka I (tożsamej z Gunhildą, znaną pod hipotetycznym imieniemŚwiętosława)[1].
Olaf został szwedzkim królem w 995. Był pierwszym królem, który z pewnością rządził zarówno Szwecją, jak i prowincjąGotlandią (krajGotów). Przy tym trzeba zwrócić uwagę na to, iżSzwedzi do tego czasu nie byli jednorodnym państwem. Mimo to badania wskazują, że na początku epokiwikingów królestwo Szwecji istniało już za panowania królów zUppsali[2]. Niektórzy historycy uważają jednak już jego ojca za króla zjednoczonych szwedzkich ziem.
Pod rządami Olafa Skötkonunga zaczęto po raz pierwszy bić monetę wSigtunie, wprowadzono też pierwsze podatki w historii Szwecji. Na początku jego rządów zawarto sojusz zduńskim królemSwenem Widłobrodym, przypieczętowany małżeństwem owdowiałej matki ze Swenem w roku 996. Wkrótce sojusznicy stoczyli wspólnąbitwę pod Svold przeciwkonorweskiemu królowiOlafowi I. Po zwycięskiej bitwie podzielili się obajNorwegią, przy czym Olaf otrzymał regionyBohuslän iTrøndelag.
Legenda opowiada o chrzcie Olafa w 1008 wHusaby przez angielskiego biskupa Zygfryda. Inne źródła wymieniają w zamian misjonarza Bernharda, który to miał ochrzcić Olafa. Chrzest króla był wynikiem jego zbliżenia z chrześcijańską już wówczasDanią. Król założył pierwsze biskupstwo wSkarze, podporządkowanearcybiskupstwu w Hamburgu-Bremie. Jego przejście na chrześcijaństwo spotkało się z oporem pogańskiej ludności, zwłaszcza ośrodka pogańskiego wUppsali. By przełamać wpływy pogańskie Olaf ufundował w Sigtunie jeden z pierwszych kościołów, który stał się późniejkatedrą. Mimo tego wpływy chrześcijaństwa w tym czasie nie objęły całej Szwecji. Według legendy sam król zginął zimą 1021/1022 roku w Uppsali, gdy odmówił złożenia pogańskiej ofiary. Jego męczeńska śmierć była powodem uznania go przez Kościół katolicki za świętego. Po śmierci Olafa na króla obrano jego synaAnunda Jakuba, który był również jak ojciec chrześcijaninem.
Godnym uwagi jest to, iż członkowie szwedzkiego rodu królewskiego są już w tym czasie godnymi kandydatami na zawarcie małżeństwa lub ożenienia się z innymi przedstawicielami europejskiej arystokracji, np. córka OlafaIngegerda szwedzka została żoną wielkiego księcia kijowskiegoJarosława Mądrego.
Olaf poślubiłAstrydę, księżniczkęobodrzycką, z którą miał:
Potomstwo z nieślubnego związku z Edlą:
- Jerzy Rajman: Encyklopedia Średniowiecza. Kraków: Wydawnictwo Zielona Sowa, 2006, s. 709, hasło:Olaf III Skötkonung.ISBN 83-7435-263-9.
- Arndt Ruprecht: Die ausgehende Wikingerzeit im Lichte der Runeninschriften. Göttingen 1958.
- Lindström Henrik och Frederik, Svitjods undergång och Sveriges födelse, Bonniers förlag 2006.