Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Przejdź do zawartości
Wikipediawolna encyklopedia
Szukaj

Obertyn

Na mapach:48°41′22″N 25°10′12″E/48,689444 25,170000
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Wikipedia:Weryfikowalność
Ten artykuł od 2009-02 wymagazweryfikowania podanych informacji.
Należy podać wiarygodne źródła w formieprzypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach:Encyklopedia PWN •Google Books • Google Scholar •BazHum •BazTech •RCIN • Internet Archive (texts /inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon{{Dopracować}} z tego artykułu.
Obertyn
Обертин
ilustracja
HerbFlaga
HerbFlaga
Państwo

 Ukraina

Obwód

 iwanofrankiwski

Rejon

iwanofrankiwski

Populacja (2018)
• liczba ludności


3095[1]

Nr kierunkowy

+380

Kod pocztowy

78060

Położenie na mapie hromady Obertyn
Mapa konturowa hromady Obertyn, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Obertyn”
Położenie na mapie Ukrainy
Mapa konturowa Ukrainy, po lewej znajduje się punkt z opisem „Obertyn”
Położenie na mapie obwodu iwanofrankiwskiego
Mapa konturowa obwodu iwanofrankiwskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Obertyn”
Położenie na mapie rejonu iwanofrankiwskiego
Mapa konturowa rejonu iwanofrankiwskiego, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Obertyn”
48°41′22″N 25°10′12″E/48,689444 25,170000

Obertyn (ukr. Обертин,Obertyn) –osiedle typu miejskiego naUkrainie,obwód iwanofrankiwski,rejon iwanofrankiwski, leży pomiędzyIwano-Frankiwskiem aKołomyją, do 17 września 1939 siedziba gminy wiejskiejObertyn wpowiecie horodeńskimwojewództwa stanisławowskiego.

Historia

[edytuj |edytuj kod]

Pierwsza wzmianka o Obertynie pochodzi z 1384 r. Miejscowość otrzymała prawa magdeburskie w 1553 r.

Miejscowość zasłynęła w czasachI Rzeczypospolitej dzięki odniesionemu zwycięstwuJana Tarnowskiego nad wojskami mołdawskimi wbitwie pod Obertynem – 22 sierpnia 1531 roku oddział wojska polskiego w liczbie 5648 żołnierzy i 12 dział polowych rozgromił 17 000 armięPetru Raresza (zwanego Petryłą), która dysponowała artylerią złożoną z 50 dział.

Do 1772 roku Obertyn położony był wwojewództwie ruskim, do 1914 roku w austriackiej prowincjiGalicja, wokresie międzywojennym wwojewództwie stanisławowskim, po 1945 roku wUkraińskiej Socjalistycznej Republice Radzieckiej, od 1991 roku na Ukrainie. W 1913 roku liczyło 6100 mieszkańców, w tym 1900 Polaków, 1850 Żydów i 2350 Ukraińców. W okresie przedI wojną światową w rejonie Obertyna archeolodzy odkryli wiele zabytków z okresu epoki brązu, na obrzeżach miejscowości widoczne są również do dziś licznekurhany.

W czasie II wojny światowej Niemcy i policja ukraińska wymordowali ponad 1200 obertyńskich Żydów. Z rąk nacjonalistów ukraińskich zginęło także 10 Polaków[2].

W 1989 liczyło 3584 mieszkańców[3].

W 2013 liczyło 3191 mieszkańców[4].

Kościół w Obertynie

[edytuj |edytuj kod]

W 1757 r. mieszkający w mieścieOrmianie, dzięki staraniom właściciela ziemskiegoRafała Skarbka utworzyli własną parafię, wznosząc drewnianą świątynię. W 1785 r. wymienili ją zarchidiecezją obrządku łacińskiego we Lwowie na parafię i kościół wŁyścu, co potwierdził dekret papieski z dnia 11 kwietnia 1796 r. Świątynia przekształcona w kościół nosiła wezwanie św. Mateusza Apostoła. Ze względu na zły stan techniczny zburzono ją w 1889 r., a na jej miejscu wzniesiono kościół murowany pw. Św. Apostołów Piotra i Pawła, który poświęcono w 1905 r. Parafia w XIX w. liczyła od 400 do 700 wiernych i posiadała cztery kaplice w okolicznych miejscowościach. W 1903 r. wydzielono z niej ekspozyturę, a później samodzielną parafię, wWoronowie. W okresie międzywojennym parafia obertyńska liczyła około 2000 wiernych. W 1946 r., po ekspatriacji większości Polaków, kościół został zamknięty, a w 1962 r. zburzony. Na jego miejscu stoją dziś bloki mieszkalne[5][6].

Odnowienie parafii nastąpiło w 1993 r. Wierni na cele liturgiczne zaadaptowali budynek kina i w latach następnych przebudowali go na kościół, który w 2009 r. konsekrował arcybiskup lwowskiMieczysław Mokrzycki[7]. Proboszczem parafii jest od 2011 r. ks. Artur Zaucha[8].

Zabytki

[edytuj |edytuj kod]
  • Cerkiew greckokatolicka Świętych Cyryla i Metodego
  • pozostałości po dawnych zabudowaniach dworskich
  • dom mieszkalny Josipa Sorgera (lata 30. XX w.) - obecnie centrum rehabilitacyjne
  • dom mieszkalny Ludwika Gawlińskiego - obecnie szkoła muzyczna[9]

Ludzie urodzeni w Obertynie

[edytuj |edytuj kod]

Sprawiedliwi wśród Narodów Świata (ratujący Żydów w Obertynie)

[edytuj |edytuj kod]
Na polskiej liście Sprawiedliwych:
  • Anna Gawlińska[12]
  • Ludwik i Karolina Gawlińscy oraz ich dzieci: Stanisław i Czesława (po mężu Szymkowicz)[13]
  • Antoni i Weronika Stangretowie[14]
Na ukraińskiej liście Sprawiedliwych:
  • Jurij i Paraskowija Jakubowscy oraz ich córki Olga i Tekla[15]
  • Petro Pochodenko[16][17]
  • Mychajło Romanycia[18]

Zobacz też

[edytuj |edytuj kod]

Przypisy

[edytuj |edytuj kod]
  1. Чисельність наявного населення України на 1 січня 2018 року. Державна служба статистики України. Київ, 2018. стор.37
  2. HenrykH. Komański HenrykH.,SzczepanS. Siekierka SzczepanS.,EugeniuszE. Różański EugeniuszE.,Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w Województwie Stanisławowskim 1939–1946, Wrocław: ALTA 2, 2008, s. 115,ISBN 978-83-85865-13-1,OCLC 261139661 .
  3. Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность городского населения союзных республик, их территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу
  4. Чисельність наявного населення України на 1 січня 2013 року. Державна служба статистики України, 2013. [dostęp 2023-09-02]. [zarchiwizowane ztego adresu (2013-09-21)]. (ukr.).
  5. 261 lat od powstania i 25 lat odnowienia parafii w Obertynie [online], www.zakliczyninfo.pl [dostęp 2023-02-26] .
  6. OBERTYN. Dawny kościół p.w. św. Ap. Piotra i Pawła (1889 - 1891). Iwano-Frankiwski obw., Iwano-Frankowski r-n (Tłumacki r-n) | Kościoły i kaplice Ukrainy [online], www.rkc.in.ua [dostęp 2023-02-26] .
  7. Instytut GośćI.G. Media Instytut GośćI.G.,Ukraina: Rekonsekracja kościoła w Obertynie [online], Instytut Gość Media, 27 września 2009 [dostęp 2023-02-26] .
  8. Obertyn [online], www.rkc.lviv.ua [dostęp 2023-02-26] .
  9. PiotrP. Zubowski PiotrP.,MarcelinaM. Jakimowicz MarcelinaM. (red.),M, Musiał, Przestrzeń Obertyna, w: Obertyn: opowieści o życiu miasteczka = Obertin: opovìdì pro žittâ mìstečka = ʼOḃʻerṭiyn, Wrocław: Ośrodek "Pamięć i Przyszłość", 2018,ISBN 978-83-949816-4-8 [dostęp 2025-09-20] .
  10. Henryk Kopia: Spis nauczycieli szkół średnich w Galicyi oraz polskiego gimnazyum w Cieszynie. Lwów: Towarzystwo Nauczycieli Szkół Wyższych, 1909, s. 8.
  11. Stanisław hr. Skarbek. „Kurjer Lwowski”. Nr 128, s. 1, 8 maja 1888. 
  12. Gawlińska Anna. collections.yadvashem.org. [dostęp 2024-07-30]. (ang.).
  13. Gawliński Ludwik & Gawlińska Karolina (Gawlińska); Son: Stanisław ; Daughter: Szymkowicz Czesława (Gawlińska). collections.yadvashem.org. [dostęp 2024-07-30]. (ang.).
  14. Stangret Antoni & Weronika. collections.yadvashem.org. [dostęp 2024-07-30]. (ang.).
  15. Yakubovski Yuri & Jakubovskaya Praskovya ; Child: Jakubovskaya Olga ; Child: Jakubovskaya Teklya. collections.yadvashem.org. [dostęp 2024-07-30]. (ang.).
  16. Pokhodenko Peotr. collections.yadvashem.org. [dostęp 2024-07-31]. (ang.).
  17. Походенко Петро. righteous.jew.org.ua. [dostęp 2024-07-31]. (ukr.).
  18. Romanitsa Mikhail. collections.yadvashem.org. [dostęp 2024-07-30]. (ang.).

Bibliografia

[edytuj |edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj |edytuj kod]
Osiedla typu miejskiegoobwodu iwanofrankiwskiego

Powiat horodeński (1920–1939)(► GG)
Przynależność wojewódzka
Miasta /Prawa miejskie (1920–34)
Miasteczka (1920–34)
Gminy miejskie (1920–39)
Gminy wiejskie zbiorowe
(1934–39)
Miasta i miasteczka zdegradowanereformą gminną z 1933–1934

Legenda: (1) w nawiasach podano okrespraw miejskich /praw miasteczka /praw osiedla; (2) wytłuszczono miasta/osiedla trwale restytuowane; (3) tekstem prostym opisano miasta nierestytuowane, miasta restytuowane przejściowo (ponownie zdegradowane) oraz miasta niesamodzielne, włączone do innych miast; (4)OTPosiedle typu miejskiego; (5) zastosowane nazewnictwo oddaje formy obecne, mogące się różnić od nazw/pisowni historycznych.

Gminy miejskie
Gminy wiejskie
z prawami miejskimi
Gminy wiejskie
z prawami miasteczka

Źródła:Dz.U. z 1933 r. nr 35, poz. 294,Dz.U. z 1934 r. nr 48, poz. 422,Dz.U. z 1934 r. nr 48, poz. 420, Dymitrow M., 2015,Pojęcie miejskości w świetle reformy gminnej w Polsce międzywojennej, [in] Krzysztofik R., Dymitrow M. (Eds),Degraded and restituted towns in Poland: Origins, development, problems / Miasta zdegradowane i restytuowane w Polsce. Geneza, rozwój, problemy, University of Gothenburg, Gothenburg, s. 61–63 / 65–115.

Kontrola autorytatywna (osiedle typu miejskiego Ukrainy):
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Obertyn&oldid=77892863
Kategorie:
Ukryte kategorie:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp