 | |||
| Autor | |||
|---|---|---|---|
| Data powstania | ok. 1470-1479 | ||
| Miejsce przechowywania | |||
| Lokalizacja | |||
| |||
Ołtarz wiedeński –dyptyk malarza niderlandzkiegoHugona van der Goesa.
Lewa strona dyptyku przedstawia scenęgrzechu pierworodnego, jakiego dopuścili się pierwsi ludzie na Ziemi –Adam i Ewa. Motyw został zaczerpnięty zKsięgi Rodzaju. Był jednym z najpopularniejszym w malarstwie europejskim, stanowi jeden z nielicznych epizodówStarego Testamentu, gdzie obok siebie pojawiają się nadzy mężczyzna i kobieta. W ikonografii Adam najczęściej ukazywany był po prawej stronie drzewa, oznaczającej "dobro", a Ewa po lewej jako symbol grzechu. Hugo van der Goes zmienił nieco kompozycję. Para stoi koło siebie, po prawej stronie drzewa. Kobieta trzyma w prawej dłoni jabłko, a lewą zrywa kolejne dla swojego mężczyzny. Pod nią rośnie niebieskikosaciec zakrywający jej łono. Kwiat symbolizuje czystość. Adam wstydliwie zasłania swoją nagość i jednocześnie sięga po ofiarowany mu owoc.
Po lewej stronie drzewa ukazany zostałszatan pod postacią czteropalczastej jaszczurki z twarzą kobiety. Jego żeńskie cechy (twarz jest bardzo podobna do oblicza Ewy) nawiązują do popularnej wówczas opinii o kobiecie, jako zmysłowej kusicielce rozumnego mężczyzny. Stwór jest jeszcze w pozycji wyprostowanej, lecz już wkrótce, w wyniku grzechu pierworodnego, Bóg ukarze go, nakazując mu czołgać się na brzuchu po wszech czasy. Również pierwsza para zostanie ukarana wygnaniem zraju; kobieta będzie w bólu rodzić potomstwo i zostanie podporządkowana mężczyźnie, ten zaś skazany będzie na ciężką pracę przez całe życie.
Po prawej stronie dyptyku artysta przedstawił scenę opłakiwania zdjętego z krzyża Chrystusa. Jezus zstąpił na Ziemię by poprzez swoją śmierć odkupić grzech pierworodny popełniony przez Adama i Ewę. Dzięki temu ludzkość ponownie może dostąpić raju. Malarz zastosował tukompozycję diagonalną, gdzie ruch odbywa się od krzyża w stronę grobu. Przy ciele Jezusa, w niebieskiej szacie jestMaria orazNikodem iJózef z Arymatei w czerwonym nakryciu głowy. Marię podtrzymujeJan Ewangelista. Za nim stoją dwie płaczące kobiety trzymające w dłoniach gwoździe, którymi przybito Chrystusa. Z prawej strony znajduje sięMaria Magdalena. Kolor jej szaty, jak i gest lamentu, jest charakterystyczny dla malarstwa piętnastowiecznego.
Po zamknięciu dyptyku ukazuje się podobizna świętej Genowefy z Paryża wykonana technikągrisaille. Z tyłu panelu widoczny jest zapis inwentaryzacyjny z czasów, gdy dzieło znajdowało się w zbiorach arcyksięciaLeopolda Wilhelma w 1659 roku.
