Nogale[2], nogalowate (Megapodiidae) –rodzinaptaków zrzędugrzebiących (Galliformes).
Rodzina nogali obejmuje gatunki lądowe, zamieszkująceAustralię,Oceanię (w tymNową Gwineę) oraz wyspyAzji Południowo-Wschodniej (Indonezja,Filipiny i należące do IndiiNikobary)[3][4].
Ptaki te charakteryzują się następującymi cechami:
- krępa sylwetka
- długość pomiędzy 28–70 cm[5]
- większość gatunków ubarwiona brązowo-czarno
- pióra na głowie tworzą mały czub
- większość gatunków żyje na dnie wilgotnych lasów strefy międzyzwrotnikowej (jedynienogal prążkowany (Leipoa ocellata) zamieszkujesuchorośla)
- mają nietypowy sposóbinkubacji jaj. W zależności od obszaru korzystają z energii słonecznej, ciepła wydzielanego podczasgnicia czyenergii geotermalnej. Gniazdo stanowi bądź niewielkie zagłębienie w ziemi, bądź kopiec usypany ze szczątków roślinnych i obsypany ziemią o średnicy około 3 m i wysokości ok. 1 m. W przypadku składania jaj w kopcu gnijących roślin, ze względu na bardzo gwałtowny początek gnicia w strefieklimatu równikowego,samiec kontroluje temperaturę wewnątrz kopca dziobem i reguluje ją, usuwając lub dodając materiał. Dopiero po ustaleniu się odpowiedniej temperatury dopuszcza samicę, aby złożyła jaja.
- pomimo długiego czasu i wysiłku spędzonego nad inkubacją jaj, nogale to jedyne ptaki, które nie zajmują się wyklutymi pisklętami. Młode samo musi wykopać się z kopca, ale natychmiast jest zdolne do lotu i samodzielnie szuka pożywienia[6].
Do rodziny należą następujące podrodziny[2]:
Opisano równieżrodzaje wymarłe nie sklasyfikowane w żadnej z powyższych podrodzin:
Przedstawicielem rodziny może też być wymarły (plejstoceński lubholoceński) gatunekMegavitiornis altirostris z wyspFidżi[8]; Worthy i współpracownicy (2016) zaliczają go jednak do odrębnej rodzinySylviornithidae[10].
Kladogram obejmujący współcześnie żyjące gatunki z rodziny Megapodiidae[11]:
| Megapodiidae |
|
|
| Talegalla jobiensis |
|
|
| Talegalla cuvieri |
|
| Talegalla fuscirostris |
|
|
|
|
|
|
| Leipoa ocellata |
|
|
| Alectura lathami |
|
|
| Aepypodius bruijnii |
|
| Aepypodius arfakianus |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| Macrocephalon maleo |
|
|
| Eulipoa wallacei |
|
|
|
| Megapodius cumingii |
|
| Megapodius tenimberensis |
|
|
|
|
| Megapodius nicobariensis |
|
|
| Megapodius laperouse |
|
|
|
| Megapodius layardi |
|
| Megapodius pritchardii |
|
|
|
|
| Megapodius bernsteinii |
|
|
| Megapodius geelvinkianus |
|
|
| Megapodius reinwardt |
|
|
| Megapodius eremita |
|
|
| Megapodius decollatus |
|
|
| Megapodius freycinet |
|
| Megapodius forsteni |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
- ↑W. Swainson: On the natural history and classification of birds. Cz. 2. London: John Taylor, 1837, s. 350, seria: Cabinet cyclopaedia. Natural history. (ang.).
- ↑abSystematyka i nazwy polskie za:P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Megapodiidae Lesson, 1831 – nogale – Megapodes (wersja 2021-04-05). [w:]Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2024-01-30].
- ↑F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Megapodes, guans, guineafowl, New World quail. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-08-17]. (ang.).
- ↑Megapodes (Megapodiidae). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane ztego adresu (2016-03-03)]. (ang.).
- ↑Andrew Elliott: Family Megapodiidae (Megapodes). W: Josep del Hoyo, Andrew Elliott, Jordi Sargatal: Handbook of the Birds of the World. Cz. 2: Ostrich to Ducks. Barcelona: Lynx Edicions, 1994, s. 278.ISBN 84-87334-15-6. (ang.).
- ↑Henryk Szarski: Historia zwierząt kręgowych. Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998. Brak numerów stron w książce
- ↑Trevor H. Worthy, Stuart Hawkins, Stuart Bedford i Matthew Spriggs. Avifauna from the Teouma Lapita Site, Efate Island, Vanuatu, including a New Genus and Species of Megapode. „Pacific Science”. 69 (2), s. 205–254, 2015.DOI:10.2984/69.2.6. (ang.).
- ↑abWalter E. Boles. Systematics of the fossil Australian giant megapodesProgura (Aves: Megapodiidae). „Oryctos”. 7, s. 195–215, 2008. (ang.).
- ↑abElen Shute, Gavin J. Prideaux i Trevor H. Worthy. Taxonomic review of the late Cenozoic megapodes (Galliformes: Megapodiidae) of Australia. „Royal Society Open Science”. 4 170233, 2017.DOI:10.1098/rsos.170233. (ang.).
- ↑Trevor H. Worthy, Miyess Mitri, Warren D. Handley, Michael S. Y. Lee, Atholl Anderson i Christophe Sand. Osteology Supports a Stem-Galliform Affinity for the Giant Extinct Flightless BirdSylviornis neocaledoniae (Sylviornithidae, Galloanseres). „PLoS ONE”. 11 (3), s. e0150871, 2016.DOI:10.1371/journal.pone.0150871. (ang.).
- ↑J. Boyd III: Megapodiidae: Megapodes. [w:]Taxonomy in Flux Checklist 3.08 [on-line]. John Boyd’s Home Page. [dostęp 2022-09-07]. (ang.).
Identyfikatory zewnętrzne:
