 Autoportret, ok. 1467 (Strasburg,Musée de l’Œuvre Notre-Dame) | |||
| Data i miejsce urodzenia | |||
|---|---|---|---|
| Data śmierci | |||
| Narodowość | |||
| Dziedzina sztuki | |||
| Epoka | |||
| |||
Nikolaus Gerhaert (ur. ok.1430 wLejdzie, zm. 28 czerwca1473[potrzebny przypis]) –późnogotyckirzeźbiarz niderlandzki[1].
Najprawdopodobniej artysta mieszkał wTrewirze, a potem wStrasburgu, gdzie działał w latach1463–1467. Pracował także wWiedniu.
Artysta ten wytworzył swój własny indywidualny styl odznaczający się wnikliwą obserwacją natury, tak rzadką dlaśredniowiecza. Dzieła Gerhaerta cechuje finezja detalu, realizm oraz psychologiczna głębia przedstawianych postaci.
Wczesne dzieła to między innymi: pomnik nagrobny arcybiskupa von Siercka w Trewirze orazepitafium kanonika Busanga w katedrze strasburskiej. Jednym z najsłynniejszych dzieł jest portal kancelarii Ratusza w Strasburgu, zachowany fragmentarycznie w różnych muzeach.Portal pomyślany był jako łuk triumfalny, głoszący chwałę Strasburga i eksponujący tarcze z herbami różnych instytucji. Jednak o przełomowym charakterze jego twórczości świadczy najlepiej inne dzieło, mianowiciekrucyfiks z cmentarza wBaden-Baden. W dziele tym Gerhaert po raz pierwszy w rzeźbie północnoniemieckiej wyraził temat Chrystusa na krzyżu za pomocą konsekwentnie stosowanych środków naturalizmu niderlandzkiego. Chrystus przedstawiony został tu jako wycieńczony, konający człowiek.
W 1467 roku Gerhaert przybył do Wiednia na wezwanie cesarzaFryderyka III, który zamówił u niego pomnik nagrobny. Gerhaert zdołał wykonać tylko płytę nagrobną z leżącą postacią władcy w kapłańskich szatach (dziś wkatedrze wiedeńskiej). O artyzmie tego rzeźbiarza świadczy niewielkie choć znaczące dzieło, tak zwanyAutoportret. Jest to postać zamyślonego mężczyzny, który naturalnym gestem opiera głowę na dłoni.
Gerhaert wprowadził do sztuki środki analitycznego naturalizmu, wypracowane przez malarzy niderlandzkich XV wieku i połączył je z ekspresją form łamanych. Wywarło to decydujący wpływ na rzeźbę górnoreńską i wyznaczyło dalsze kierunki poszukiwań najważniejszym środowiskom rzeźbiarskim w całej Europie środkowej. Wpływ Mikołaja z Lejdy widoczny jest wyraźnie w drugiej połowie XV wieku w południowychNiemczech i Austrii. Przykładem jest twórczośćWita Stwosza,Jörga Syrlina Starszego, Jana z Akwizgranu, Konrada Sifera czy Hansa Hammera.
