Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Przejdź do zawartości
Wikipediawolna encyklopedia
Szukaj

Nigeria

Na mapach:9°N 8°E/9,000000 8,000000
Przejrzana
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Status wersji strony

To jest wersja przejrzana tej strony

To jest najnowszawersja przejrzana, która zostałaoznaczona1 wrz 2025.Od tego czasu wykonano1 zmianę, która oczekuje na przejrzenie.
Zobacz też:inne znaczenia.
Federalna Republika Nigerii
Federal Republic of Nigeria
HerbFlaga
HerbFlaga
Dewiza:Unity and Faith, Peace and Progress
(Jedność i Wiara, Pokój i Postęp)
Hymn:Nigeria, We Hail Thee
(Nigerio, Witamy Cię)

Ustrój polityczny

republika federalna

Stolica

Abudża

Data powstania

1 października 1960 (niepodległość odWielkiej Brytanii)

Prezydent

Bola Tinubu

Powierzchnia

923 768 km²

Populacja (2021)
• liczba ludności


219 463 862[1]

• gęstość

237 os./km²

Kod ISO 3166

NG

Waluta

naira (NGN)

Telefoniczny nr kierunkowy

+234

Domena internetowa

.ng

Kod samochodowy

WAN

Kod samolotowy

5N

Strefa czasowa

UTC +1

Język urzędowy

angielski

Religia dominująca

chrześcijaństwo, islam

PKB (2023)
 • całkowite 
 • na osobę


506,60 mld[2]USD
2 280[2]USD

PKB (PSN) (2023)
 • całkowite 
 • na osobę


1 373 mld[2]dolarów międzynar.
6 178[2]dolarów międzynar.

Mapa opisywanego kraju
Położenie na mapie
Położenie na mapie
Multimedia w Wikimedia Commons
Wiadomości w Wikinews
Cytaty w Wikicytatach
Hasło w Wikisłowniku
Informacje w Wikipodróżach
Mapa lingwistyczna Nigerii z1979

Nigeria,Federalna Republika Nigerii[3] (ang. Federal Republic of Nigeria) – państwo wAfryce Zachodniej nadZatoką Gwinejską,najludniejsze na kontynencie afrykańskim. Nazwa kraju pochodzi od rzekiNiger. Po raz pierwszy pojawiła się w brytyjskiej gazecieThe Times w 1897 roku. Państwo sąsiaduje zBeninem,Nigrem,Czadem iKamerunem. Obecnie członekUnii Afrykańskiej iECOWAS.

Historia

[edytuj |edytuj kod]
 Osobny artykuł:Historia Nigerii.

Ustrój polityczny

[edytuj |edytuj kod]

Nigeria jest republiką federalną. Głową państwa od 29 maja 2023 jest prezydentBola Tinubu, który jednocześnie sprawuje funkcję szefa rządu.

Siły zbrojne

[edytuj |edytuj kod]

Nigeria dysponuje trzemarodzajami sił zbrojnych: wojskami lądowymi,marynarką wojenną orazsiłami powietrznymi[4]. Uzbrojenie sił lądowych Nigerii składało się w 2014 roku z: 363 czołgów, 1450 opancerzonych pojazdów bojowych, 29dział samobieżnych, 21wieloprowadnicowych wyrzutni rakietowych oraz 680 zestawówartylerii holowanej[4]. Marynarka wojenna Nigerii dysponowała w 2014 roku 51 okrętami obrony przybrzeża, jednąfregatą oraz dwomaokrętami obrony przeciwminowej[4]. Nigeryjskie siły powietrzne natomiast posiadały uzbrojenie w postaci 10myśliwców, 36samolotów transportowych, 40samolotów szkolno-bojowych, 36śmigłowców oraz 8śmigłowców szturmowych[4].

Wojska nigeryjskie w 2014 roku liczyły 130 tys. żołnierzy zawodowych oraz 32 tys. rezerwistów. Według rankinguGlobal Firepower (2014) nigeryjskie siły zbrojne stanowią 47. siłę militarną na świecie, z rocznym budżetem na cele obronne w wysokości 2,3 mld dolarów (USD)[4].

W 2021 roku została zawarta umowa ramowa między Nigerią i Rosją. Porozumienie wojskowo-techniczne obejmuje dostarczanie przez Rosję sprzętu wojskowego oraz zapewnianie szkoleń, a także obsługę posprzedażową i transfer technologii[5].

Podział administracyjny

[edytuj |edytuj kod]
 Osobny artykuł:Podział administracyjny Nigerii.

Nigeria jest podzielona na 36 stanów i 1 terytorium.

Geografia

[edytuj |edytuj kod]
 Osobny artykuł:Geografia Nigerii.

Nigeria jest położona nad Zatoką Gwinejską. Posiada wybrzeże typu lagunowego, które charakteryzuje się płaską i w niektórych miejscach bagnistą niziną, w dużej części utworzoną przez deltę Nigru. Centralna część Nigerii to pagórkowate wzniesienia i płaskowyże (Joruba, Udi, Oban), wśród których najwyższą część stanowiwyżyna Dżos, z najwyższym wzniesieniem Nigerii –Shere Hill, które osiąga wysokość 1781 m n.p.m. Północ kraju to jałowe niziny.

Nigeria podzielona jest na trzy części przez rzeki Niger iBenue, które płyną odpowiednio z kierunku północno-zachodniego i wschodniego. Obie rzeki łączą się pod nową stolicąAbudżą i deltą Nigru wpadają do morza.

Klimat

[edytuj |edytuj kod]

Klimat, w części południowej równikowy – gorący i wilgotny, przechodzi w części północnej początkowo w podrównikowy wilgotny, a następnie w podrównikowy suchy. Wraz ze zmianą klimatu zmienia się świat roślin i zwierząt.

Środowisko naturalne

[edytuj |edytuj kod]

Roślinność w Nigerii można podzielić na strefy, zgodnie z warunkami klimatycznymi, od bardzo wilgotnych na południu (sąsiedztwoOceanu Atlantyckiego), do wybitnie suchych na północy (silny wpływSahary). Najdalej na południe występują tereny leśne (wilgotne lasy równikowe), na wybrzeżu –lasy namorzynowe. Bardziej na północ pojawia się roślinnośćsawanny. Pora deszczowa trwa od czerwca do września. Północna część kraju to jałowa kraina.

Demografia

[edytuj |edytuj kod]
 Osobny artykuł:Demografia Nigerii.

Nigeria jest najliczniej zaludnionym państwem Afryki – około jedną piątą populacji kontynentu stanowią obywatele Nigerii. Współczynnik urbanizacji kraju wynosi około 40% (dane ONZ na rok 2014). W całej Nigerii występuje ok. 250 różnych grup etnicznych o znacznym zróżnicowaniu.

Wzrost populacji Nigerii

[edytuj |edytuj kod]

Nigeria charakteryzuje się jednym z najwyższych współczynników przyrostu naturalnego w Afryce Zachodniej, szacowanym obecnie na 32 promile.

Wzrost populacji Nigerii według danychBanku Światowego:

RokLiczba ludnościTempo wzrostu ludności
196046 mln2,09%
198075,6 mln2,84%
1991100 mln2,46%
2000123,7 mln2,38%
2010158,424 mln2,52%

Grupy etniczne i wyznania religijne

[edytuj |edytuj kod]
 Osobny artykuł:Religia w Nigerii.

Nigeria jest krajem licznych grup etnicznych. Ludzie różnych grup porozumiewają się poangielsku, znając oprócz tego jedno lub dwa miejscowe narzecza.Joruba,hausa iigbo (ibo) są najbardziej rozpowszechnionymi językami w Nigerii.

Grupa etniczna[6]JęzykLiczebność w tys.Procent ludności
Jorubowie (2 grupy)Język joruba39 64720,69%
Igbo (10 grup)Język ibo31 70816,55%
Hausa (3 grupy)Język hausa30 81616,08%
Fulani (5 grup)Język ful19 92410,4%
Kanuri (3 grupy)Język kanuri7 1263,72%
IbibioJęzyk ibibio5 7723,01%
TivJęzyk tiv4 2422,21%
Ijaw (10 grup)Język ijaw3 5071,83%
AnaangJęzyk anaang2 6871,4%
EbiraJęzyk ebira2 0611,08%

Wyznania religijne w Nigerii przeplatają się i terytorialnie, i w obrębie grup etnicznych, przy czym islam dominuje na północy, a chrześcijaństwo na południu kraju.

Na północy kraju dominującymi grupami etnicznymi (2/3 kraju) sąHausa iFulanie (główniewyznania islamskiego). Inne główne grupy etniczne tej części kraju toNupe,Tiw iKanuri.Jorubowie dominują na południowym zachodzie. 60% z nich tochrześcijanie, 39% to muzułmanie, czasami głęboko wierzący, a nawet fanatyczni[7]. Chrześcijańska grupaIbo jest największą grupą etniczną na południowym wschodzie (obszar dawnejBiafry).Efikowie,Ibibio/Anaang iIjaw stanowią kolejny segment tej mozaiki narodowościowo-kulturowej.

Większość nigeryjskich muzułmanów tosunnicimalikici, jednak od 4 do 10 milionów muzułmanów toszyici. Zamieszkują głównie północne stanyKano iSokoto. Islam szyicki obecny jest w Nigerii od 1980 roku, gdy muzułmański duchownyIbrahim Zakzaky zaczął nawracać sunnitów na szyizm. Od początku jego działalności szyici byli prześladowani przez sunnitów, zarówno związanych z terrorystyczną organizacjąBoko Haram, jak również przez armię i urzędników państwowych[8].

Struktura religijna kraju w 2015 roku wedługARDA[9]:

Miasta

[edytuj |edytuj kod]
 Osobny artykuł:Miasta Nigerii.

Główne i zarazem największe miasta są położone na południu kraju.

Poniższa lista przedstawia największe aglomeracje Nigerii, według danychWorld Urban Areas z 2018 roku[11]:


Lagos
Lagos
Kano
Kano

Lp.MiastoStanLiczba mieszkańców

Ibadan
Ibadan
Benin City
Benin

1LagosLagos13 910 000
2OnitshaAnambra7 850 000
3KanoKano3 875 000
4IbadanOyo3 070 000
5AbudżaFederalne Terytorium Stołeczne2 605 000
6UyoAkwa Ibom2 230 000
7Port HarcourtRivers2 060 000
8NsukkaEnugu1 840 000
9BeninEdo1 445 000
10AbaAbia1 290 000
11KadunaKaduna1 140 000

Gospodarka

[edytuj |edytuj kod]

W 2018 Nigeria była największągospodarką Afryki[12]. Jej podstawą sąrolnictwo iprzemysł wydobywczy. Głównymi uprawami są:maniok,sorgo,proso,kukurydza,bataty iryż. Uprawia się takżepalmę olejową,kakaowiec,orzeszki ziemne ibawełnę.Olej palmowy,kakao, bawełnę ikauczuk przeznacza się głównie naeksport.

Najważniejszą rolę w gospodarce odgrywa przemysł wydobywczy, a zwłaszczaeksploatacja złóżropy naftowej. Eksport ropy to główne źródłodochodu narodowego Nigerii.

 Osobny artykuł:Przemysł petrochemiczny w Nigerii.

Wydobywa się tam równieżwęgiel kamienny icynę.

Mimo rozwoju nowoczesnej gospodarki, ludność nadal trudni się prymitywnymi formami gospodarowania, stosując np. koczowniczy chów zwierząt lub wypalanie sawanny pod uprawy rolne.

Na terytorium kraju znajduje się dużo nieeksploatowanych jeszcze bogactw naturalnych. Mimo dużego potencjału gospodarczego kraj dręczy bieda, m.in. z uwagi na liczne patologie społeczne, np.korupcję.

Kultura

[edytuj |edytuj kod]
Rzeźba,terracotta

Nigeria jest największym producentem filmów fabularnych na świecie poIndiach, wyprzedzając USA. W wytwórniach filmowych w Lagos, zwanych potocznieNollywoodem, powstaje około 1200 filmów rocznie. Ich dokładna liczba nie jest jednak możliwa do oszacowania z powodu cenzury.

Święta państwowe

[edytuj |edytuj kod]
Święta państwowe
DataPolska nazwaOryginalna nazwa
1 styczniaNowy RokNew Year’s Day
trzy dni w marcu lub kwietniuWielkanocEaster
święto ruchomezakończenie postu w miesiącuRamadan – święto muzułmańskieEid al-Fitr = święto zakończenia postu
1 majaŚwięto PracyWorker’s Day
27 majaDzień DzieckaChildren’s Day
dwa dni w czerwcuZakończenie miesiąca Zu al-Hidżdża – święto muzułmańskieEid el-Kabir lub Eid al-Adha = święto ofiar
dzień we wrześniuUrodzinyMahometa, proroka islamuEid el-Maulid
1 październikaDzień NiepodległościIndependence Day
25 grudniaBoże NarodzenieChristmas

Zobacz też

[edytuj |edytuj kod]

Przypisy

[edytuj |edytuj kod]
  1. The World Factbook [online], cia.gov (ang.).
  2. abcdDane dotyczące PKB na podstawie szacunkówMiędzynarodowego Funduszu Walutowego na rok 2023:International Monetary Fund: World Economic Outlook Database, April 2023. [dostęp 2023-05-20]. (ang.).
  3. Nigeria, [w:]Encyklopedia PWN [online],Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2016-12-17] .
  4. abcdeNigeria. Global Firepower. [dostęp 2014-08-22]. (ang.).
  5. Aleksander Olech Bolesław WójtowiczRywalizacja o surowce w Sahelu Region konfliktu mocarstw, s. 45.https://www.researchgate.net/publication/365790066_Rywalizacja_o_surowce_w_Sahelu_-_region_konfliktu_mocarstw
  6. Country: Nigeria – People Groups. Joshua Project, 2017. [dostęp 2017-10-26]. (ang.).
  7. Yoruba, Oyo in Nigeria. Joshua Project, 2017. [dostęp 2017-10-26]. (ang.).
  8. Nikita Dhawan, Antke Engel, Christoph H.E. Holzhey, Volker Woltersdorff: Global Justice and Desire: Queering Economy. Routeledge, 2015, s. 50.ISBN 978-0-415-71225-5. [dostęp 2016-01-08].
  9. Nigeria, Religion And Social Profile [online], The ARDA [dostęp 2019-03-01] [zarchiwizowane zadresu 2019-03-02] .
  10. JasonJ. Mandryk JasonJ.,Operation World: Panduan untuk Mendoakan Semua Bangsa di Dunia [Edisi ke-7], Katalis Media & Literature – Yayasan Gloria, 20 grudnia 2013,ISBN 978-602-9254-12-9 [dostęp 2019-03-01] (indonez.).
  11. Demographia. World Urban Areas. [dostęp 2018-07-18]. (ang.).
  12. Opening the market. „The Economist”, s. 37, 2018-03-24. 

Linki zewnętrzne

[edytuj |edytuj kod]
Państwa Afryki
Państwa
Terytoria zależne
Państwa nieuznawane orazterytoria autonomiczne
Integralne części państw
położonych poza Afryką

  1. Obecnie okupowana przez Maroko.
  2. Nieuznana niepodległość od Somalii ogłoszona 18 maja 1991.
Kolonie, protektoraty i terytoria zależne Wielkiej Brytanii
Europa
Afryka
Ameryka Północna
Stany Zjednoczone
Trzynaście kolonii
Kanada
Ameryka Łacińska i Karaiby
Antarktyda i Ocean Atlantycki
Azja
Ocean Indyjski
Australia i Oceania
Australia
Oceania
  • p
  • d
  • e
Członkostwo w organizacjach międzynarodowych

Mapa członków WTO

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Nigeria&oldid=77521171
Kategorie:
Ukryte kategorie:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp