Neokomunizm − nieformalna nazwa nurtu społeczno-politycznego. Reprezentuje on zasadnicze teorie społeczno-gospodarcze zawarte w dziełachKarola Marksa iFryderyka Engelsa. Odcina się częściowo lub całkowicie od metod działania dyktaturykomunistycznej. Polega on na realizacji idei komunizmu w nowych warunkach^[1], zasady i poglądy są adaptacją komunizmu i marksizmu do nowych warunków społecznych^[2].

Określenie „neo-komunizm” w języku rosyjskim, według dostępnych danych, po raz pierwszy zostało użyte przez A. N. Tarasowa w listopadzie 1973 roku w jego dziele „Zasady neokomunizmu”, która stała się teoretycznym dokumentem tajnejPartii Nowych Komunistów (NCP), a następnieNeokomunistycznej Partii Związku Radzieckiego (NCSPS). Ideowo „Zasady neo komunizmu” są związkiem ortodoksyjnegomarksizmu,leninizmu,trockizmu i koncepcjinowej lewicy, częstoanarchistycznej^[3].

W tej chwili nie ma jasnej koncepcji neo-komunizmu. Neo-komuniści nazywają siebie jako tych, którzy mają negatywny stosunek do modelu sowieckiego, a ci, którzy są pozytywnie nastawieni do Związku Radzieckiego to partie polityczne, które są spadkobiercamiKPZR^[4] (Komunistyczna Partia Federacji RosyjskiejRosyjska Partia Komunistyczna,Liga Komunistyczna i inne)^[5]. Do grupy tej zaliczają się także zwolennicyanarchizmu ikapitalizmu państwowego.

Głównym problemem dla rozwoju teorii neo-komunizmu jest zbytnia obszerność i niejasność jego nauk, a także słabe zrozumienie charakteru i koncepcji nauczania. To prowadzi do niezdolności do konkurowania z ideami komunizmu i liberalizmu Radzieckiego i innych pomysłów współczesnych prądów burżuazyjnych. W konsekwencji nie znaleziono żadnych znaczących realizacji w praktyce.Sytuację komplikuje fakt, że wśród tych, którzy zaprzeczają modelowi monopolu państwowego jako modelowi niesocjalistycznemu, nie ma też jednoznacznej, a nawet identycznej pozycji w nie-sowieckiej teorii komunizmu^{[potrzebny przypis]}

Jeden z autorów „Manifestu neo-komunizmu”^[6] proponuje koncepcję neo-komunizmu jako systemu społecznego z organizacją sieci społeczeństwa, którego wszystkie elementy są zjednoczone w mikro-Zjednoczone – Gminy, które w imieniu swoich członków współdziałają z rządem federalnym i biorą udział w gospodarce.

Inny autor idei neo-komunizmu proponuje nową koncepcję komunistycznego zredukowaną do zestawu reguł do sposobu, dostosowaną do danego czasu,Karol Marks postulował całą teorię rozwoju społeczeństwa w wielu etapach. Zgodnie z zasadami neo-komunizmu jest on podobny do klasycznego komunizmu, ale istnieją pewne różnice, poprawki i uzupełnienia do tradycyjnej teorii komunizmu. Główną różnicą jest to, że neo-komunizm jest zaprojektowany w celu osiągnięcia komunizmu w nowym lub okresowo zmieniającym się świecie^{[potrzebny przypis]}.

Mianem neokomunistycznej określana jest czasemBiałoruś rządzona przezAleksandra Łukaszenkę, która odcina się od Związku Radzieckiego, alesystemem gospodarczym kraju jestsocjalizm rynkowy i 80% PKB kraju wytwarza sektor państwowy^[7]. System Białorusi nie jest podobny, ani do kapitalizmu, ani do radzieckiej wersji komunizmu i z tego też powodu bywa określany jako neokomunistyczny^[8].

Nurt ten reprezentują silne wEuropie Zachodniej partieeurokomunistyczne, takie jak m.in.Francuska Partia Komunistyczna,Niemiecka Partia Komunistyczna,Włoska Partia Odrodzenia Komunistycznego, partie marksistowsko-leninowskie wCzechachKomunistyczna Partia Czech i Moraw, wPolsceKomunistyczna Partia Polski,wEuropie Wschodniej nurt ten jest o wiele słabszy, reprezentuje go m.in.Partia Robotnicza naWęgrzech, silnie reprezentowany jest wRosji, naUkrainie,Białorusi,Naddniestrzu^{[potrzebny przypis]}.

• Stanisław Szuszkiewicz. Neokomunizm na Białorusi: ideologia, praktyka, perspektywy. – Scythian, 2002. – 284 str. –ISBN 5-200-00617-1,ISBN 978-5-200-00617-5.
• James Lewis Dowody na neokomunizmhttp://www.americanthinker.com/articles/2007/10/the_evidence_for_neocommunism.htmlAmerican Thinker, 25 sierpnia 2010

• Nurty komunizmu

• Artykuły z brakującymi przypisami od 2018-01