| Bertkauia lucifuga | |||
| (Rambur, 1842) | |||
 | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek | Bertkauia lucifuga | ||
| Synonimy | |||
| |||
| |||
Mrokopsotka leśna[1] (Bertkauia lucifuga) –gatunekowada zrzędupsotników irodzinyEpipsocidae. Jedyny przedstawiciel rodziny Epipsocidae wEuropie.
Gatunek ten opisałJules Pierre Rambur w 1842 roku pod nazwąPsocus lucifugus[2]. Aktualna nazwa rodzajowa pochodzi od nazwiska niemieckiegozoologaPhilippa Bertkaua, natomiast epitet gatunkowy oznacza złac. „unikający światła” (odlux,lucis „światło”;fugere „unikać”)[3].
Jest to niewielki owad dorastający do 2–3 mm długości ciała o wyraźnie zaznaczonymdymorfizmie płciowym[4]. W Europie można go łatwo odróżnić od pozostałych gatunków psotników po ogólnym wyglądzie i obecności dwóch skośnych, podłużnych pasów widocznych nawardze górnej[4]. Samice są bezskrzydłe, błyszczące, a ich podstawowe ubarwienie ciała waha się od ciemnobrunatnego po czarne. Samce są uskrzydlone i jaśniejsze, żółtoszare. Skrzydła przednie u samców osiągają długość ok. 3 mm, ichpterostygma jest brunatna i niekiedy może być połączona zżyłką radialną poprzez żyłkę poprzeczną. W skrzydle tylnym występować może równieżareola postica.Płytka subgenitalna samicy jest wyraźnie ciemno pigmentowana na kształt litery „V” i wyposażona jest w długie włoski.Walwy brzuszne i grzbietowegonapofizów z długimi wyrostkami, z kolei walwy zewnętrzne zredukowane do niewielkiego wzgórka z długimi szczecinami na walwach grzbietowych[5].
Owad ten jesthigrofilny i w przeciwieństwie do wielu innych psotników, jest to gatunek naziemny; występuje głównie wściółce leśnej, pod kamieniami i na butwiejącym drewnie, a także na wejściach do jaskiń[6][7]. Żywi się prawdopodobnieglonami,porostami czygrzybami pleśniowymi[8]. Jego aktywność przypada głównie na miesiące letnie, samice bywają obserwowane do października[9], zimują jaja[6]. Głównym sposobem rozmnażania uB. lucifuga jestpartenogeneza w związku z czym samce obserwowane są bardzo rzadko[6][10].
Gatunek ten występuje w większości państw europejskich, w tym naAzorach iMaderze[11]. Odnotowano go również wGruzji[12] iMaroku[11]. W Polsce najprawdopodobniej pospolity; w 2025 roku ukazała się publikacja dokumentująca 28 nowych stanowiskB. lucifuga na terenie kraju[1]. Wcześniej znane były jedynie dwa: ze Śląska i Pojezierza Mazurskiego[13]
