 Moskwicz 412IE | |||
| Inne nazwy | Moskvitch Scaldia | ||
|---|---|---|---|
| Producent | |||
| Okres produkcji | 1967–1975 (AZLK) | ||
| Miejsce produkcji | |||
| Poprzednik | |||
| Następca | |||
| Dane techniczne | |||
| Segment | |||
| Typy nadwozia | 4-drzwiowysedan | ||
| Silniki | |||
| Skrzynia biegów | 4-biegowa, manualna | ||
| Napęd | silnik podłużnie z przodu, napęd na tylne koła | ||
| Długość | 4120 mm | ||
| Szerokość | 1550 mm | ||
| Wysokość | 1480 mm | ||
| Rozstaw osi | 2400 mm | ||
| Masa własna | 1045 kg | ||
| Zbiornik paliwa | 46 l | ||
| Liczba miejsc | 5 | ||
| Bagażnik | 372 l[1] | ||
| Dane dodatkowe | |||
| Pokrewne | |||
| Konkurencja | Polski Fiat 125p | ||
| |||
Moskwicz 412 – samochód osobowy klasy niższej średniej produkowany od 1967 roku przez radzieckie zakładyAZLK (do 1975 roku) orazIżmasz (do 1997 roku, oznaczany też IŻ-412). Stanowił wersję pochodną samochoduMoskwicz 408 różniącą się nowym silnikiem 1,5 l. Produkowany był jako czterodrzwiowysedan; pokrewnymi modelami były wersje nadwoziowe kombiMoskwicz 427 i furgon434. Wyprodukowano ich ponad 2 miliony egzemplarzy. Jego następcą był zmodernizowany modelMoskwicz 2140.
.jpg)
.jpg)
%2c_ADAC_Tour_d%2527_Europe_rallye_futam_%25C3%25A1llom%25C3%25A1sa._36_rajtsz%25C3%25A1mmal_az_Arnold_Dambis_-_Andris_Swingevith_szovjet_p%25C3%25A1ros%2c_37_rajtsz%25C3%25A1mmal_a_Nikolai_Kirpitschnikow_-_Fortepan_88286.jpg)
Samochód Moskwicz 412 był odmianą pochodną modeluMoskwicz 408, produkowanego od 1964 roku, który zapoczątkował trzecią generację samochodówMoskwicz. Ujemną stroną modelu 408 był przestarzały i słaby silnik o pojemności 1,4 l, wywodzący się konstrukcyjnie jeszcze z przedwojennej niemieckiej jednostkiOpla Kadetta K38. Nie przeszkadzało to wprawdzie w sprzedaży na rynku radzieckim z uwagi na ograniczonąpodaż samochodów, lecz przede wszystkim w celu utrzymania dobrej pozycji Moskwicza na rynkach zagranicznych, w tym w Europie Zachodniej, zdecydowano opracować nową, silniejszą jednostkę napędową[2]. Nowy silnik o pojemności 1,5 l i połowę większej mocy (75KM wobec 50 KM) zaprojektował Igor Okuniew, wzorując się na nowoczesnym niemieckim silniku BMW M10 (zastosowanym wBMWNeue Klasse)[2]. Miał onaluminiowy blok cylindrów, pochylony pod kątem 20° w prawo od osi wzdłużnej samochodu w celu obniżenia wysokości. Produkcję silnika, oznaczonego UZAM-412, podjęto wUfimskiej Fabryce Silników Samochodowych (UZAM) wUfie[2].
Samochód z nowym silnikiem, oznaczony Moskwicz 412 (M-412), wszedł do produkcji w drugiej połowie 1967 roku w moskiewskich zakładach, noszących jeszcze nazwęMoskiewskiej Fabryki Samochodów Małolitrażowych (MZMA), od 1968 roku zmienioną na Zakłady Samochodowe Leninowskiego Komsomołu (AZLK)[1]. Wczesne serie miały takie samo nadwozie, jak ówczesny Moskwicz 408, z dwoma lub czterema (głównie w wersjach eksportowych) okrągłymi reflektorami[2]. Przez pierwsze lata w konstrukcji Moskwicza 412 wprowadzono stopniowo dalsze ulepszenia, jak podciśnieniowe wspomaganiehamulców bębnowych (na angielskiej licencji Girling) isprzęgło nowej konstrukcji – po raz pierwszy w ZSRR ze sprężyną talerzową, również na licencji brytyjskiej[2][3]. W 1968 roku zastąpiono przednią kanapę przez indywidualne fotele, po czym w listopadzie tego roku dźwignię zmiany biegów przeniesiono z kolumny kierownicy na tunel wału napędowego między siedzeniami[2]. Zmieniono także przełożenia skrzyni biegów i wyposażono wszystkie biegi w synchronizację[2]. Na podłogę przeniesiono też później dźwignię hamulca ręcznego spod deski rozdzielczej[4].
Zwieńczeniem etapu rozwoju było unowocześnienie w grudniu 1969 roku nadwozia Moskwicza 412 wraz z modelem 408 (oba samochody zewnętrznie nie odróżniały się od siebie i nie nosiły oznaczeń modelu)[4]. Okrągłe reflektory zastąpiono przez prostokątne (produkcjiNRD), w sześciokątnychchromowanych oprawach, a staromodne wąskie pionowe lampy zespolone z tyłu zastąpiono przez poziome, z charakterystycznymi osobnymi trójkątnymi kierunkowskazami na szczątkowych pionowych „płetwach”[2]. Zgodnie z nowymi europejskimi wymogami zadbano o bezpieczeństwo: nowe nadwozie miałostrefy kontrolowanego zgniotu z przodu i z tyłu (po raz pierwszy w ZSRR), metalowa deska przyrządów i wewnętrzne elementy nadwozia otrzymały już od lutego 1969 r. miękkiepoliuretanowe nakładki, a od 1971 roku cała deska przyrządów była wykładana poliuretanem[2]. Od 1969 roku montowano w Moskwiczu 412 także dwuobwodowy układ hamulcowy ipasy bezpieczeństwa[2]. Zastosowano też bezpieczną kolumnę kierownicy i noweopony rozmiaru 6,45-13"[3]. Wersja ze zmodernizowanym nadwoziem została oznaczona 412IE (ros.412ИЭ, odispołnienije eksportnoje – wykonanie eksportowe), żeby dać wyraz temu, że spełnia normy na rynki zagraniczne[5]. Pierwotny wzór nowej chromowanejatrapy chłodnicy miał osiem rzędów wąskich poziomych szczelin, w sześciu kolumnach, później stosowano także atrapę z dużymi prostokątnymi otworami w czterech poziomych rzędach w dziesięciu kolumnach (określaną jako wzór 1973 roku)[6]. Pod koniec produkcji w zakładach AZLK stosowano deskę przyrządów z okrągłymi tarczami opracowaną dla modelu2140[7].
W moskiewskich zakładach Moskwicz 412 był produkowany od jesieni 1967 do końca 1975 roku[8], kiedy został zastąpiony przez zmodernizowany zewnętrznie i wewnętrznie model2140, oparty na jego konstrukcji i napędzany tym samym silnikiem. Oprócz tego, produkcję Moskwicza 412 umieszczono w zakładachIżmasz wIżewsku, gdzie był produkowany od 1967 do 1997 roku (pozostając tam w produkcji znacznie dłużej, niż zmodernizowany moskiewski model 2140)[9]. Wdrożenie do produkcji modelu 412 zbiegło się ze znaczną rozbudową zakładów AZLK i Iżmasz, które docelowo miały wypuszczać po 200 tys. samochodów rocznie[3]. Ogółem wyprodukowano 2 313 487 egzemplarzy modelu 412 i jego modyfikacji[a]. Moskwicz 412 był też dwumilionowym samochodem wyprodukowanym przez zakłady MZMA/AZLK (16 sierpnia 1974)[2]. Samochody Moskwicz były także montowane z zestawów wBułgarii wŁoweczu (Moskwicz Rila) i wBelgii, przez dealeraScaldia (Moskvitch Scaldia)[8].
Samochody z Iżewska, mimo znaków fabrycznych IŻ (ИЖ) i oznaczenia w dokumentacji fabrycznej IŻ-412, nadal były oznaczone marką Moskwicz i nosiły taki napis na klapie bagażnika[10]. Miały tylko dwa okrągłe reflektory, a atrapa chłodnicy była inna, niż moskiewskich (chromowana, z pionowymi szczelinami). Moskwicze z Iżewska do końca nie otrzymały prostokątnych reflektorów, pomimo modernizacji konstrukcji nadwozia i tylnego pasa według modelu 412IE. Mimo zastąpienia samochodu w moskiewskich zakładach przez nowy model 2140, w zakładach Iżmasz produkowano dalej model 412, poddawany niewielkim modernizacjom. Wprowadzano w nim drobne ulepszenia mechaniczne, poczynając od ulepszenia układu chłodzenia w 1977 roku i układu hamulcowego z próżniowym wspomaganiem w 1978 roku[11].
W 1982 roku przeprowadzono ograniczoną modernizację ifacelifting samochodu (indeks fabryczny IŻ-412-028)[11]. Zmianom, nawiązującym do ówczesnej mody samochodowej, uległ przedni pas – wprowadzono czarną atrapę chłodnicy z podłużnymi pionowymi szczelinami, obejmującą okrągłe reflektory, a kierunkowskazy i światła pozycyjne umieszczono w pionowych zespołach na zewnątrz od reflektorów. W drzwiach przednich zrezygnowano z trójkątnych uchylnych szybek na rzecz szyb opuszczanych w całości, przeniesiono też lusterka boczne z paneli drzwi do narożnika okna[11]. Wystające klamki drzwi zamieniono na wpuszczane, umieszczone niżej – wygodniej, niż w Moskwiczu 2140[11]. We wnętrzu pojawiły się jedynie wygodniejsze fotele z regulacją i zagłówkami oraz drobne ulepszenia, jak przeniesienie przełącznika świateł z podłogi na kolumnę kierownicy i kilkupołożeniowy regulator pracy wycieraczek[11]. W 1982 roku wprowadzono też z przodu hamulce tarczowe[11]. Produkcję seryjną Moskwicza 412 zakończono w 1997 roku[9].
Do rozpoczęcia produkcji samochodówWAZ-2101 Żyguli (Łada) w 1970 roku, Moskwicz 412 był najnowocześniejszym radzieckim samochodem najpopularniejszej klasy niższej średniej, określanej w ZSRR jako „małolitrażowa”, przy tym pozostał samochodem z najmocniejszym silnikiem w tej klasie do czasu wprowadzeniaWAZ-2103 w 1973 roku. Był on tańszy od Żyguli – jego cena wynosiła początkowo 4900rubli, podczas gdy najprostszego modelu WAZ-2101, z nieco słabszym silnikiem – 5500 rubli[2] (należy jednak pamiętać, że podobnie, jak w innychkrajach socjalistycznych, przeciętny użytkownik w ZSRR miał trudności w zakupie nowego samochodu, z powodu konieczności oczekiwania w kolejce, a samochody używane były na rynku wtórnym znacznie droższe[12]). Moskwicz był jednak mniej ceniony przez nabywców z uwagi na mniej nowoczesną konstrukcję, gorsze własności eksploatacyjne i mniejszą szerokość wnętrza[13]. W latach 80. samochody produkcji IŻ cieszyły się już umiarkowaną popularnością z uwagi na cenę wyznaczoną na poziomie niewiele niższym od nieco nowszych konstrukcyjnie i bardziej prestiżowych modeli WAZ i AZLK (w 1986 roku IŻ-412-028 – 7100 rubli, WAZ-21013 – 7260 rubli, Moskwicz 2140 – 7300 rubli)[14]. Mimo to, do końca istnienia ZSRR samochody były towarem deficytowym i nie było problemu ze zbytem, który pojawił się dopiero po przejściu na gospodarkę rynkową[14].
Znaczna liczba samochodów była eksportowana, zarówno do krajów bloku wschodniego, jak i na Zachód, gdzie konkurowały niską ceną i dużą wytrzymałością, będąc źródłemdewiz dla państwa radzieckiego. W samym 1969 roku eksport sięgnął 69% produkcji zakładów[15], których głównym produktem był model 412. W ograniczonej liczbie samochody te były sprowadzane także do Polski, lecz nie stały się tam popularnym modelem[16]. W latach siedemdziesiątych Moskwicz 412 kosztował w Polsce 140 tys. zł (dla porównania:PF 125p 1300/1500 – 160–175 tys. zł.,Wartburg 353 – 120–130 tys. zł)[17].
Moskwicz 412, podobnie jak poprzednicy, używany był szeroko także w radzieckim sporcie samochodowym. W Iżewsku nawet małoseryjnie produkowano odmianę ze wzmocnionym nadwoziem, przeznaczoną specjalnie do sportu samochodowego, znaną jako IŻ-Ralli[9]. Moskwicz występował także w międzynarodowych zawodach samochodów turystycznych, jednakże bez większych sukcesów[18].
Oprócz zwykłychrajdów, samochody Moskwicz 412 odznaczyły się wzięciem udziału w dwóch rajdach długodystansowych, organizowanych przez brytyjskie gazety, które przyczyniły się do promocji marki na Zachodzie. W rajdzieLondyn –Sydney w listopadzie-grudniu 1968 roku uczestniczyły cztery Moskwicze i wszystkie ukończyły rajd długości 16 000 km, na miejscach od 20. do 38. (na 56 sklasyfikowanych samochodów)[5]. W kolejnym rajdzie Londyn –Meksyk w kwietniu – maju 1970 roku, długości 26 000 km, uczestniczyło pięć Moskwiczy, z tego rajd ukończyły trzy, na miejscach 12., 17. i 20. (na 96 startujących i 23 sklasyfikowanych samochodów), zajmując 3. miejsce drużynowo (zwyciężyły samochodyFord Escort Mk I)[5]. Samochody z rajdu 1970 roku, znane jako Moskwicz 412 Maraton, miały silniki wzmocnione do 80–81 KM[18], samochodów wzmocnionych używano też w wyścigach. Warto dodać, że silniki UZAM-412 we wzmocnionych wersjach, rozwijających od 92 do 112 KM, używane były w samochodach wyścigowych, jak Moskwicz G4M,Moskwicz G5, Estonia 16M[19].
Na bazie modelu 412 (podobnie, jak na bazie 408) produkowano także wersje z tym samym silnikiem: kombiMoskwicz 427 oraz furgonMoskwicz 434. Budowano także nieseryjnepick-upy, w drodze przeróbki innych wariantów nadwoziowych (głównie furgonów), na potrzeby wewnątrzzakładowe zakładów AZLK, ale także modyfikacji takich dokonywali za granicą dealerzy[8].
Samochody produkowane w Iżewsku stały się także bazą dla innych konstrukcji, oznaczonych już własną marką IŻ: hatchbackaIŻ 2125 Kombi i furgonuIŻ 2715.
Masy i wymiary:
Napęd:
Układ jezdny:
Dane eksploatacyjne:
| Samochody KIM iMoskwicz, 1930–2001 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1930-39 | 1940-49 | 1950-59 | 1960-69 | 1970-79 | 1980-89 | 1990-99 | 2000 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 0 | 1 | 2 | |
| Samochody osobowe | Ford A (montaż) | GAZ-A (montaż) | KIM 10 | 400-420 | 402 | 403 | 412 | 2140 | 2142 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 401-420 | 407 | 408 | 2138 | 2141 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Kombi | 423 | 424 | 426 / 427 | 2136 / 2137 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Użytkowe | 400-422 | 401-422 | 430 | 432 | 433 / 434 | 2733 / 2734 | 2335 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Samochody ciężarowe | Ford AA (montaż) | GAZ-AA (montaż) | Samochody terenowe | sedan: | 410 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| kombi: | 411 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Produkcji IŻ | osobowe: | 412 | 412 /IŻ 2125 Kombi | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| użytkowe: | IŻ 2715 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| prototypy i wyścigowe: | 415 •416 •444 •2139 •2150 •G5 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
