To jest wersja przejrzana tej strony
 | |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Siedziba | Wołgogradskij prospekt 42 | ||
| Data powstania | 1930 | ||
| Data likwidacji | 2010 | ||
| Forma prawna | |||
| brak współrzędnych | |||
| |||
| Strona internetowa | |||
 | Zobacz hasłoMoskwicz w Wikisłowniku |
.jpg)
Moskwicz (ros. Москвич) –radzieckie, następnierosyjskie zakłady samochodowe, mieszczące się wMoskwie, istniejące pod różnymi nazwami w latach 1930–2010, oraz markasamochodów osobowych wytwarzanych przez nie od 1946 roku. Nazwę OAO Moskwicz zakłady nosiły od 1994 roku, a poprzednio istniały pod skrótami: KIM, MZMA i AZLK. Markę Moskwicz nosiły także analogiczne samochody produkowane przez zakładyIżmasz w Iżewsku.
.jpg)
Zakłady Moskwicz były jednymi z najstarszychrosyjskich zakładów samochodowych. Wywodziły się one z utworzonych w 1930 roku zakładówMoskowskij Awtosborocznyj Zawod No. 1 imieni KIM (Moskiewskie Zakłady Montażu Samochodów nr 1 imienia KIM – Komunistycznej Międzynarodówki Młodzieży), które były początkowo filią państwowych zakładówGAZ i zajmowały się montażem amerykańskich samochodówFord, a następnie GAZ. Zakład wybudowano i uruchomiono 6 listopada 1930 (w rocznicęrewolucji październikowej)[1]. Zmontowano w nich w ciągu dwóch pierwszych lat 11 675 ciężarówek Ford AA i 3761 osobowych Ford A[1]. Po 1932 roku zastąpiono je radzieckimi analogamiGAZ-AA iGAZ-A. Montaż samochodów prowadzono do maja 1939 roku i łącznie zmontowano ich 214 627[1]. Władze radzieckie zdecydowały następnie rozpocząć w Moskwie produkcję popularnych samochodów dla ludności, w związku z czym 1 lutego 1939 roku zakłady te usamodzielniły się jakoMoskowskij Awtomobilnyj Zawod imieni KIM (Moskiewskie Zakłady Samochodowe im. KIM)[2]. Pierwszym i jedynym przedwojennym modelem produkowanym w zakładach byłKIM 10 z 1940 roku (będący kopią Forda Prefecta), który jednak został wyprodukowany w małej serii z uwagi na krytykę projektu przezStalina oraz wybuch wojny z Niemcami w 1941 roku[2]. Wybuch wojny położył też kres istnieniu zakładów imienia KIM – na ich terenie uruchomiono zakład nr 39 przemysłu czołgowego, zajmujący się remontem silników czołgowych[3]. W kwietniu 1944 roku utworzono tam Moskowskij Zawod „Awtozapczasti”, produkujący części zamienne do zagranicznych pojazdów zdostaw lend-lease[3].
W sierpniu 1944 roku zdecydowano wznowić w Moskwie produkcję samochodów popularnych i 24 maja 1945 na terenie dawnych zakładów im. KIM utworzonoMoskowskij Zawod Małolitrażnych Awtomobilej – MZMA (Moskiewskie Zakłady Samochodów Małolitrażowych)[3]. Pierwszym samochodem pod nową marką Moskwicz był model400-420. Samochód ten był kopią przedwojennego niemieckiegoOpla Kadetta, który został wdrożony do produkcji z niemiecką pomocą w ramach reparacji wojennych. Pierwszy samochód zmontowano 9 grudnia 1946[3]. Modele 400-420, ulepszony401-420 i furgon422 były produkowane do 1956 roku, jednak konstrukcja na przestrzeni lat zasadniczo się nie zmieniła. Głównym konstruktorem zakładów był początkowo N. Borysow, a od 1949 roku A. Andronow[3]. W październiku 1952 wyprodukowano stutysięczny samochód[3].
W 1956 roku opracowano model402 zapoczątkowujący drugą generację Moskwiczy. Samochód ten stylistycznie był dość nowoczesny, jednakże pozostał w nim przedwojenny silnik o pojemności 1,2 l oraz mocy 35 KM sprzężony z trzybiegowąskrzynią biegów. Problem ten rozwiązano w modelu407 z 1958, który posiadał 45-konny silnik 1,4 l oraz czterobiegową, manualną skrzynię. Przejściowym modelem do kolejnej generacji był403, z niewielkimi ulepszeniami. Modele te były jednymi z wielu Moskwiczy, które z powodzeniem eksportowano, także do krajów zachodnich. Odpowiadały im wersje kombi423/424 i furgon430/432 oraz ciekawe małoseryjne wersje uterenowione410/411.
W 1964 roku powstałMoskwicz 408 z nowoczesnym nadwoziem i ulepszonym silnikiem o pojemności 1360 cm³ oraz nową skrzynią biegów zaprojektowaną przez zakładyUZAM. W 1968 roku zmieniono nazwę zakładów naAwtomobilnyj Zawod Imieni Leninskogo Komsomoła (Zakłady Samochodowe im. LeninowskiegoKomsomołu), w skrócieAZLK. Jednocześnie, w latach 1968–1971, wybudowano nową fabrykę pozwalającą ponaddwukrotnie zwiększyć produkcję[4] (nowa fabryka powstała obok starej, oddzielona od niej linią kolejową[5]). Zakłady AZLK stały się głównym przedsiębiorstwem Zjednoczenia Wytwórczego (ros. skrót PO) „Moskwicz”[5]. W 1972 roku ze stanowiska głównego konstruktora odszedł zajmujący je 20 lat Aleksandr Andronow[5].
Wersją rozwojową modelu408 byłMoskwicz 412 z 1967 roku z silnikiem 1,5 l wzorowanym na niemieckiej konstrukcjiBMW 1500. Moskwicz zaprzestał produkcji modelu412 w roku 1975, zaś do połowy lat 90. model ten produkowany był przez samochodowy oddział fabryki maszynIżmasz wIżewsku. W 1976 rodzinę 408/412 zastąpiły modele2138/2140 z nieco zmodernizowanym nadwoziem i takimi samymi silnikami, produkowane do 1988. Starszym i nowszym modelom odpowiadały wersje kombi426/427 i2136/2137 oraz furgon433/434 i2733/2734. Prototypem pozostał model 408 w wersjicoupé – Tourist.
Zakłady wyprodukowały milionowy samochód w 1967 roku (Moskwicz 408)[6], dwumilionowy – 16 sierpnia 1974 (Moskwicz 412)[7], trzymilionowy – 25 sierpnia 1980 (Moskwicz 2140), czteromilionowy – 17 września 1986 (2140SL)[4].
Moskwicz próbował również wystawiać swoje samochody do wyścigów z raczej miernym powodzeniem. W 1954 roku na bazieMoskwicza 401-420 opracowano wyścigowy samochód –Moskwicz 404 Sport – wyposażony w zmodyfikowany silnik z czteremagaźnikami. Z racji niewielkiej liczby konkurentów, samochód ten wygrał trzykrotnie samochodowe mistrzostwaZSRR (w latach 1957–1959)[8]. W 1955 roku opracowano samochód w całości zaprojektowany do wyścigów[8].Moskwicz G1 posiadał aluminiowe nadwozie, silnik o pojemności 1100 cm³, który rozwijał moc 70KM i rozpędzał samochód do 190 km/h. Silnik ten wyposażony został w cztery gaźniki pochodzące od motocyklaIż 49. Cały samochód ważył około 670 kg. Na tej samej bazie technicznej powstał modelMoskwicz G2 wyposażony w bardziej aerodynamiczną karoserię i rozwijający prędkość maksymalną 223 km/h. W 1961 roku powstał modelMoskwicz G3 zaprojektowany przez L. Szugurowa. Silnik umiejscowiono z przodu wraz z przednim napędem. Silnik pochodził odMoskwicza 407, ale z mocą 76 KM. W 1964 roku powstał modelG4 z silnikiem umiejscowionym z tyłu o mocy 92 KM. Model G4 wygrał kilka mistrzostw ZSRR. W latach 60. radziecki przemysł chciał „pokazać bicepsy” również w wyścigach samochodowych i usiłował stworzyć pojazdFormuły 1. W 1965 roku Moskwicz skonstruował ośmiocylindrowy silnik o pojemności 1500 cm³, mocy 200 KM, który osiągał obroty rzędu 10 500 obr./min.. Ów silnik zamontowano w modeluG5 stworzonego, by zaspokoić radzieckie ambicje wF1. W tym samochodzie po raz pierwszy zastosowano hamulce tarczowe na wszystkich kołach. Nadwozie wykonane zwłókna szklanego przetestowano w tunelu aerodynamicznym. Niestety, niewystarczające dofinansowanie ze strony rządu ZSRR spowodowało zaprzestanie prac nad projektem.Moskwicz G5 został szybko zmodernizowany pod kątem regulaminu wyścigów mistrzostw ZSRR i otrzymał silnik zMoskwicza 412 o mocy 124 KM.
Moskwicz również startował w międzynarodowych rajdach, wystawiając rajdowe wersje modeli407 i412. Były to trudne zawody jak choćby rajdLondyn-Meksyk w 1970 roku, gdzie Rosjanie zajęli trzecie miejsce drużynowo[7] czyRajd Safari[potrzebny przypis]. Załoga Moskwicza wygrałaTour d' Europe w 1971 roku.
.JPG)
Prototyp małego samochodu Moskwicz 444 z 1957 wzorowany naFiacie 600, stał się bazą dla powstaniaZaporożca. Pod koniec lat 50., pod okiem Jurija Gladilina, Moskwicz próbował wyprodukować mały samochód terenowy. Powstały wówczas modele415 i416, wzorowane na amerykańskimjeepie Willys. Silnik pochodził zMoskwicza 407. Pomimo udanych prób, władze przemysłu motoryzacyjnego nie zdecydowały się jednak na wdrożenie tego modelu do produkcji (planowanej w zakładach w Nowosybirsku)[9]. Projekt został wznowiony w latach 70., przez co powstałMoskwicz 2150 z silnikiem pochodzącym z modelu412, jednakże i on skończył jako prototyp. W latach 60. próbowano także na bazieMoskwicza 408 stworzyćminivana, który miał służyć jako taksówka. Projekt był o tyle ważny, iż w ZSRR transport masowy był ważniejszy aniżeli transport prywatny. Tak powstałMoskwicz PT projektowany w latach 1964–1965 przezWNIITE z silnikiem umiejscowionym z tyłu. Samochód ten miał być teoretycznie produkowany wErywaniu wArmenii wraz ze stalową ramą przestrzenną i nadwoziem z plastikowych paneli. Pomimo archaicznego silnika samochód był na wskroś nowoczesny zważywszy na to, iż do dziś plastikowe panele i rama przestrzenna są stosowane w niektórych prototypach. W 1964 roku powstał także minivanNAMI 107 zaprojektowana przez rosyjskie studioNAMI z uwzględnieniem moskwiczowskiego silnika. Był to bardzo ważny pojazd, gdyż był to pierwszy radziecki samochód z przednim napędem.
Bardzo blisko seryjnej produkcji był interesujący model, który z braku funduszy nie wyszedł z fazy prototypu. Był to model3-5-3, który powstał w 1970 roku na bazie technicznej modelu2140, nie licząc powiększonego nadwozia. W 1973 roku planowano model 2140 zastąpić przezMoskwicz 3-5-6. Nie wyglądał on oryginalnie, ale posiadał nowe zawieszenie, a stary silnik produkcjiUZAM został „podkręcony” do 103 KM, 1800 cm³ pojemności i dostał dwa gaźniki. Napędzane były koła tylne i chciano w nim zamontować automatyczną skrzynię biegów. Na rosyjskie warunki był to samochód luksusowy. Kolejnym prototypem produkcji Moskwicza byłMoskwicz C3, opracowany w 1976 roku. Posiadał on typowe dla lat 70. pięciodrzwiowe, aerodynamiczne nadwozie oraz silnik z modelu 412. ModelC3 planowano także produkować w czterodrzwiowej wersji nadwoziowej typusedan.
Na przełomie lat 80. i 90. Moskwicz próbował stworzyćMPV. W 1988 roku zaprojektowanoMoskwicza 2139 Arbat z nowoczesną stylistyką przypominającąRenault Espace. Posiadał on siedem siedzeń mogących obrócić się o 180 stopni i odsuwane drzwi po prawej stronie.
.jpg)
Pomimo opracowania kilku niezłych prototypów, władze przemysłu samochodowego nakazały, by skopiować samochódSimca 1308, który otrzymał tytuł Samochodu Roku 1976[5]. Ostatecznie, po kilku próbach powstał w 1986 rokuMoskwicz 2141 Aleko, należący do czwartej i ostatniej generacji Moskwiczy. Aleko posiadał napęd na oś przednią, ale z silnikiem umieszczonym wzdłużnie. Była to dość niestabilna konstrukcja, gdyż duża część wagi poszła na przód. Stylistycznie przypominał on unowocześniony pierwowzór, pierwszy raz w historii zakładów z nadwoziem pięciodrzwiowym, jednak z francuskiego oryginału pozostały tylko szyby. Samochód ten nie był nadzwyczajny, jednak był jednym z niewielu radzieckich samochodów mających dość dobrą aerodynamikę (Cx=0,34). Opracowano także prototyp wersji sedan oraz Aleko z napędem na obie osie, który nazwano Ivan Susasin. Moskwicz 2141, który nie był technologicznie zaawansowany, powstawał w nielicznych specjalnych wersjach.2141 KR był ekstremalną wersją tegoż pojazdu, został utworzony w 1989 roku na potrzeby startów w grupie B. Posiadał centralnie umieszczony silnik o pojemności 1995 cm³ i mocy 175 KM. Samochód ten po niezbyt błyskotliwej karierze znajduje się w rękach prywatnych. 24 czerwca 1994 roku, po przemianach wolnorynkowych w ZSRR, zjednoczenie wytwórcze (PO) „Moskwicz” stało sięspółką akcyjną (ros. OAO) i przybrało oficjalnie nazwęMoskwicz[10]. Przestarzała konstrukcja samochodów i brak nowych modeli w warunkach wolnorynkowych spowodowały jednak powolny upadek firmy. W lutym 1996 produkcję zatrzymano, lecz w 1997 roku wznowiono[11]. Na początku lat 90. Moskwicz zajmował się także montażem bułgarskich wózków widłowych[10].
Moskwicz próbował także uratować swój wizerunek, tworząc samochód luksusowy. Efektem prac byłMoskwicz Iwan Kalita bazujący jeszcze na modelu2141, ale już z dość przestarzałym silnikiemRenault. Dwulitrowy, ośmiozaworowy silnik o mocy 113 KM nie był wystarczający, toteż w ofercie znalazł się także szesnastozaworowy, dwulitrowy silnik o mocy 140 KM, również ze stajni Renault. Samochód ten produkowany jest w liczbie stu sztuk rocznie. Powstała także tańsza wersjaKality,Moskwicz Kniaź Władimir.
NastępnieMoskwicz Aleko w 1998 roku przeszedł facelifting i otrzymał nazwęSwiatogor. Paletę silnikową stanowiły silnikiUZAM 1.6,VAZ 1.7 pochodzący zŁady Nivy orazRenault 2.0. Do produkcji użyto wyższej jakości komponentów, zaś same samochody stały się bardziej przystępne. Wersja z przedłużonym rozstawem osi otrzymała nazwęIvan Dołgoruki.
Na przełomie XX i XXI wieku produkcja w zakładzie została wstrzymana w związku z jego stratami i braku popytu orazkryzysem w Rosji. Zła sytuacja finansowa i dewaluacja spowodowała zaprzestanie importu podzespołów z zagranicy i dostaw energii. Pod koniec 2001 roku zakłady OAO Moskwicz zakończyły produkcję wszystkich modeli[11]. W rezultacie przejęcia zaległości podatkowych przedsiębiorstwa przez państwo, kontrolę nad nim sprawuje obecnie miastoMoskwa. Niejednokrotne zapomogi z budżetu miasta nie poprawiły jednak sytuacji zakładu. 28 lutego 2006 ogłoszono bankructwo zakładów Moskwicz. Według danych z tego dnia zadłużenie kredytowe przedsiębiorstwa wynosiło 23,3 mldrubli.
Staraniem władzMoskwy znaleziono inwestora zagranicznego, firmęRenault. Część powierzchni produkcyjnych Mokswicza została wydzierżawiona przedsiębiorstwuOAO Avtoframos (ros.ОАО Автофрамос), które uruchomiło w części hal zlikwidowanej fabryki montownię samochodów Renault, zwłaszcza modeluDacia Logan, sprzedawanego jako Renault.
 | Zobacz kolekcję cytatówo moskwiczu w Wikicytatach |
| Samochody KIM iMoskwicz, 1930–2001 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1930-39 | 1940-49 | 1950-59 | 1960-69 | 1970-79 | 1980-89 | 1990-99 | 2000 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 0 | 1 | 2 | |
| Samochody osobowe | Ford A (montaż) | GAZ-A (montaż) | KIM 10 | 400-420 | 402 | 403 | 412 | 2140 | 2142 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 401-420 | 407 | 408 | 2138 | 2141 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Kombi | 423 | 424 | 426 / 427 | 2136 / 2137 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Użytkowe | 400-422 | 401-422 | 430 | 432 | 433 / 434 | 2733 / 2734 | 2335 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Samochody ciężarowe | Ford AA (montaż) | GAZ-AA (montaż) | Samochody terenowe | sedan: | 410 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| kombi: | 411 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Produkcji IŻ | osobowe: | 412 | 412 /IŻ 2125 Kombi | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| użytkowe: | IŻ 2715 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| prototypy i wyścigowe: | 415 •416 •444 •2139 •2150 •G5 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
