Morze Północne (ang. North Sea,fr. Mer du Nord,niem. Nordsee,duń. Vesterhavet,norw. Nordsjøen,flam. Nordzee) –morze przy brzegachEuropy o powierzchni 565 tys. km² (wraz zcieśniną Skagerrak) i objętości ok. 94 tys. km³, będące częściąOceanu Atlantyckiego[1][2].
Mieści się między północno-zachodnią Europą aWyspami Brytyjskimi. Na północy graniczy zMorzem Norweskim. Łączy się zBałtykiem poprzez cieśninę Skagerrak iCieśniny Bałtyckie[1]. Na południowym zachodnie łączy się z otwartym Atlantykiem poprzez cieśninyKaletańską iLa Manche[1][3]. Średnia głębokość wynosi 87 m, maksymalna (wRynnie Norweskiej) 809 m[4]. Zdecydowana większość morza leży naszelfie. Dna akwenu wyróżnią się ławicami (największaDogger Bank) oraz licznymi, niewielkimi zagłębieniami[1].
Prąd zimnej wody wpływa do Morza pomiędzyOrkadami aSzetlandami, kieruje się ona ku wybrzeżom Szkocji iAnglii. CieplejszyPrąd Północnoatlantycki dostaje się przez kanał La Manche, przepływa wzdłuż wybrzeża Holandii w kierunku Danii i Norwegii. Za sprawą Prądu Północnoatlantyckiego Morze Północne nie zamarza zimą. Wyjątki stanowią holenderskie watty i częśćZatoki Helgolandzkiej, gdzie występuje dryfujący lód, a podczas ostrych mrozów również lód stały.Zasolenie Morza Północnego wynosi ok. 35‰ na północy oraz ok. 34,8‰ na południu[4]. Powszechnymi zjawiskami na morzu sąmgły (unoszące się przez cały rok) orazsztormy. Wysokość fal wiatrowych u wybrzeży kontynentu wynosi 6–7 m, u wybrzeżySzkocji do 11 m[1].
Do Morza Północną uchodzą:Łaba,Ren,Tamiza,Wezera[1].
Nad morzem położone są:Wielka Brytania,Norwegia,Szwecja,Dania,Niemcy,Holandia iBelgia iFrancja[3][2]. Wybrzeże Belgii jest płaskie i pozbawionewysp. Wybrzeże Holandii wyróżnia sięwałami brzegowymi oraz pasmem wydm, przerwanymi w pobliżu ujścia Renu i rzekiMozy[5]. Innym charakterystycznym elementem wybrzeża Holandii, a także Belgii, Niemiec i Danii, sąwatty[4].
W Morzu Północnym żyje ok. 230 gatunków ryb[2]. Morze to jest jednym z największychłowisk w Europie[3]. Poławia się głównieśledzie,dorsze,flądry imakrele. Najważniejszeporty Morza Północnego to:Rotterdam,Hamburg,Londyn,Edynburg,Göteborg,Amsterdam,Brema,Antwerpia,Rotterdam,Hul,Bergen,Newcastle upon Tyne. Na Morzu Północnym znajdują się liczne szlaki żeglugowe, m.in. z Morza Bałtyckiego przezKanał Kiloński[1]. Pod dnem morza znajdują się złożaropy naftowej igazu ziemnego (eksploatowane), a takżewęgla kamiennego[1][4]. Wydobywa się równieżpiasek iżwir[2]. Wydobycie ropy i gazu stanowi jedno z głównych źródeł dochodu Norwegii[6]. Państwa położone nad Morzem Północnej wyróżniają się wysokimuprzemysłowieniem. Strefa przybrzeżna jest intensywnie wykorzystywana w celachrolniczych i rekreacyjnych[2].
- ↑abcdefghPółnocne, Morze, [w:]Encyklopedia PWN [online],Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2025-05-24] .
- ↑abcdeRegion II: Greater North Sea [online], ospar.org [dostęp 2025-05-24] (ang.).
- ↑abcLewis M.L.M. Alexander Lewis M.L.M.,North Sea [online], britannica.com [dostęp 2025-05-24] (ang.).
- ↑abcdOxford Wielka Encyklopedia Geografii. Tom 14. Błękitna Planeta: Historia Ziemi, Bielsko-Biała: Pascal, 2003, s. 25–26,ISBN 83-7425-146-8 .
- ↑Oxford Wielka Encyklopedia Geografii. Tom 12. Krajobrazy Ziemi i cuda przyrody, Bielsko-Biała: Pascal, 2002, s. 15,ISBN 83-7425-146-8 .
- ↑Oxford Wielka Encyklopedia Geografii. Tom 1. Europa, Bielsko-Biała: Pascal, 2005, s. 16,ISBN 83-7425-135-2 .
