Mors[11] (Odobenus) –rodzajdrapieżnychssaków zrodzinymorsowatych (Odobenidae).
Rodzaj obejmuje jeden żyjący współcześnie gatunek występujący u wybrzeżyOceanu Arktycznego oraz u arktycznych wybrzeży północnegoPacyfiku[12][13][14].
Długość ciała 250–350 cm, dlasamic średnio 260 cm, dlasamców średnio 315 cm; masa ciała 800–1800 kg, dla samic średnio 1000 kg, dla samców średnio 1500 kg; noworodki w chwili urodzenia mierzą 100 cm i osiągają masę ciała wynoszącą 85 kg[13][15].
Rodzaj zdefiniował w 1762 roku francuskizoologMathurin Jacques Brisson w publikacji swojego autorstwa dotyczącej systematyki ssaków[d][1]. Brisson w swoim pierwotnym opisie nie wskazał gatunku typowego; w ramach późniejszego oznaczenia w 1998 rokuMiędzynarodowa Komisja Nomenklatury Zoologicznej nagatunek typowy wyznaczyła morsa arktycznego (O. rosmarus)[16].
- Odobenus (Odobaenus,Hodobaenus,Odontobaenus):gr. οδουςodous, οδοντοςodontos ‘ząb’; βαινωbainō ‘chodzić, spacerować’[17].
- Trichechus (Trichecus): gr. θριξthrix, τριχοςtrikhos ‘włosy’; εχωekhō ‘mieć, posiadać’[18].Gatunek typowy: Linneusz wymienił dwa gatunki –Trichechus manatusLinnaeus, 1758 iPhoca rosmarusLinnaeus, 1758 – nie wskazując gatunku typowego.
- Rosmarus: epitet gatunkowyPhoca rosmarusLinnaeus, 1758;duń. rosmar ‘mors’[19]. Gatunek typowy:Phoca rosmarusLinnaeus, 1758.
- Odobenotherium: rodzajOdobenusBrisson, 1762 (mors); θηριονthērion ‘dzike zwierzę’, od θηρthēr, θηροςthēros ‘zwierzę’[20]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe):Odobenotherium lartetianumGratiolet, 1858 (=Phoca rosmarusLinnaeus, 1758).
- Hemicaulodon: gr. ἡμι-hēmi- ‘pół-, mały’, od ἡμισυςhēmisus ‘połowa’; καυλοςkaulos ‘trzon’; οδουςodous, οδοντοςodontos ‘ząb’[21]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe):Hemicaulodon effodiensCope, 1869 (=Phoca rosmarusLinnaeus, 1758).
Do rodzaju należy jeden występujący współcześnie gatunek[22][15][12][11]:
Opisano również wymarły gatunek zplejstocenu[23]:
- ↑MłodszyhomonimTrichechusLinnaeus, 1758 (Trichechidae).
- ↑abNiepoprawna późniejsza pisowniaTrichechusLinnaeus, 1766.
- ↑abcNieuzasadniona poprawkaOdobenusBrisson, 1762.
- ↑Publikacja BrissonaRegnum animale in classes IX... została uznana za nieważną ze względu na niekonsekwentne stosowanie nazewnictwa binominalnego, jednak nazwaOdobenus została zachowana aby uniknąć zamieszania nomenklatorycznego[16].
- ↑abM.J. Brisson: Regnum animale in classes IX. distributum, sive, Synopsis methodica: sistens generalem animalium distributionem in classes IX, & duarum primarum classium, quadrupedum scilicet & cetaceorum, particularem divisionem in ordines, sectiones, genera & species: cum brevi cujusque speciei descriptione, citationibus auctorum de iis tractantium, nominibus eis ab ipsis & nationibus impositis, nominibusque vulgaribus. Lugduni Batavorum: Theodorum Haak, 1762, s. 30. (łac.).
- ↑C. Linnaeus: Systema naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. Wyd. 12. T. 1. Holmiae: Impensis Direct. Laurentii Salvii, 1766, s. 49. (łac.).
- ↑M.T. Brünnich: Zoologiae fundamenta praelectionibus academicis accommodata. Grunde i dyrelaeren. Hafniae: Apud Frider. Christ. Pelt, 1772, s. 38. (łac.).
- ↑Ch.K. André: Der Zoologe, oder Compendiöse Bibliothek des Wissenswürdigsten aus der Thiergeschichte und allgemeinen Naturkunde. Cz. 1. Eisenach: Johann Jacob Gebauer, 1795, s. 108. (niem.).
- ↑F. Cuvier: Dictionnaire des sciences naturelles, dans lequel on traite méthodiquement des différens êtres de la nature, considérés soit en eux-mêmes, d’après l’état actuel de nos connoissances, soit relativement à l’utilité qu’en peuvent retirer la médecine, l’agriculture, le commerce et les artes. Suivi d’une biographie des plus célèbres naturalistes. T. 59. Paris & Strasbourg: F. G. Levrault & Le Normant, 1829, s. 465. (fr.).
- ↑A.L.A. Fée: Caroli Linnaei, Sueci, doctoris medicinae, systema naturae, sive regna tria naturae systematice proposita per classes, ordines, genera et species. Editio prima reedita. Parisiis: Apud F.G. Levrault, 1830, s. 59. (łac.).
- ↑M. Gratiolet. Note sur un fragment de crâne trouvé a Montrouge, près Paris. „Bulletin de la Société géologique de France”. Deuxième série. 15, s. 624, 1858. (fr.).
- ↑Steenstrup 1859 ↓, s. 442.
- ↑Steenstrup 1859 ↓, s. 441.
- ↑E.D. Cope. Synopsis of the extinct Mammalia of the cave formations in the United States, with observations on some Myriapoda found in and near the same, and on some extinct mammals of the caves of Anguilla, W. I., and of other localities. „Proceedings of the American Philosophical Society held at Philadelphia for promoting useful knowledge”. 11 (81), s. 190, 1869. (ang.).
- ↑abNazwy zwyczajowe za:W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 153.ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑abC.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher& W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: LynxEdicions, 2020, s. 442.ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
- ↑abB. Stewart: Family Odobenidae (Walrus). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 4: Sea Mammals. Barcelona: LynxEdicions, 2014, s. 118–119.ISBN 978-84-96553-93-4. (ang.).
- ↑D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): GenusOdobenus. [w:]Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-05-21]. (ang.).
- ↑abClass Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 676.ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
- ↑abICZN. Regnum Animale ..., Ed. 2 (M.J. Brisson, 1762): rejected for nomenciatural purposes, with the conservation of the mammalian generic names Philander (Marsupialia), Pteropus (Chiroptera), Glis, Cuniculus and Hydrochoerus (Rodentia), Meles, Lutra and Hyaena (Carnivora), Tapirus (Perissodactyla), Tragulus and Giraffa (Artiodactyla). „The Bulletin of zoological nomenclature”. 55 (1), s. 64–71, 1998. (ang.).
- ↑Palmer 1904 ↓, s. 470.
- ↑Palmer 1904 ↓, s. 688.
- ↑Palmer 1904 ↓, s. 612.
- ↑Palmer 1904 ↓, s. 470.
- ↑Palmer 1904 ↓, s. 316.
- ↑N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:]ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-12-19]. (ang.).
- ↑Y. Tomida. A new walrus (Carnivora, Odobenidae) from the middle Pleistocene of the Boso Peninsula, Japan, and its implication on odobenid paleobiology. „Bulletin of the National Science Museum”. Series C (Geology & Paleontology). 15 (3), s. 110, 1989. (ang.).
Identyfikatory zewnętrzne:
