 Thayendanegea (Joseph Brant) pędzlaGilberta Stuarta, 1786 | |||
| Populacja | ok. 50 000 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce zamieszkania | |||
| Język | angielski,kanien’géha,mohawk-niderlandzki i inne języki irokeskie | ||
| Religia | Karihwiio, Kanoh'hon'io, Kahni'kwi'io,chrześcijaństwo,Sganyadiyo,religia długich domów | ||
| Pokrewne | Onondagowie,Oneidowie,Tuskarorowie,Senekowie,Kajugowie oraz inneludy irokeskie | ||
| |||
Mohawkowie (nazwa własnaKaniengehawa „Lud Krzemieni” ; angielskiMohawk wywodzi się odalgonkińskiegoMō häk „Pożeracze ludzi”) –północnoamerykańscy Indianie należący doligi irokeskiej (nie należy mylić z plemieniemMohave). W lidze nazywano ich „Odźwiernymi Bramy Wschodu”, bowiem było to najbardziej na wschód wysunięte plemię ligi irokeskiej, mieszkające w dolinie rzekiMohawk we wschodniej części stanuNowy Jork, pomiędzy dzisiejszymi miastamiAlbany iUtica.
Plemiona irokeskie pojawiły się na terenach dzisiejszego stanu Nowy Jork około roku 800 i wkrótce rozpoczęły uprawę ziemi. Dla przerwania nieustających wojen międzyplemiennych prorokHuronówDeganawida iszaman MohawkówHiawata założyli w XV lub XVI wieku ligę irokeską. Deganawida i Hiawata są prawdopodobnie postaciami mitycznymi[1].
Mohawkowie stali się partnerami w intratnym handlu futer i sojusznikamiHolendrów, a późniejAnglików, wwojnie z Francuzami. Wkrótce po zawarciu brytyjsko-francuskiego pokoju w roku 1763 pewna grupa Mohawków i Oneidów emigrowała, pod wpływemjezuitów, doKanady Francuskiej i osiadła na południowym brzeguRzeki Świętego Wawrzyńca. Później grupa ta przeniosła się bliżejMontrealu i chociaż większość z nich przyjęła katolicyzm i zerwała tradycyjny sojusz antyfrancuski, nadal pozostała częścią składową ligi. W okresie późniejszym część spośród nich przeniosła się doOhio, a w końcu naTerytorium Indiańskie[2].
Pod wodząThayendanegei walczyli po stronie brytyjskiej podczaswojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych[3], a po podpisaniuTraktatu Paryskiego w roku 1783 część przeniosła się do Kanady Brytyjskiej, gdzie władze utworzyły dla lojalnych plemionRezerwat Sześciu Narodów[4].
W XIX wieku mieszkający w rezerwatach Mohawkowie i inni Irokezi byli zatrudniani jako wioślarze przez różne kampanie handlowe w Kanadzie (pracowali m.in. przy spławie drewna), a jesienią 1884 roku wzięli udział w wyprawie ratunkowej w góręNilu. Ekspedycja ta była spóźnioną odsieczą dla otoczonego wChartumie przezmahdystów generałaGordona, a wioślarze indiańscy zostali wynajęci przezBritish Army[5].
W połowie XVII wieku Mohawków było około 4000. Dwieście lat później ich liczba wzrosła do około 13 tysięcy w Kanadzie i 15 tysięcy w Stanach Zjednoczonych. Według danychUS Census Bureau podczas spisu powszechnego w 2000 roku 13 940 obywateli USA zadeklarowało, że jest pochodzeniawyłącznie Mohawk, zaś 26 851 oświadczyło, że ma pochodzeniewyłącznie lub między innymi Mohawk[1]. W kanadyjskiej prowincjiOntario są oni najliczniejszym z Sześciu Narodów i mieszkają m.in. wrezerwacieTyendinaga w pobliżu wschodniego krańca jezioraOntario. W 2012 roku liczebność kanadyjskich Mohawków zmalała do 11 tysięcy w wynikuubytku naturalnego. Zaledwie 15% z nich potrafi posługiwać się rodzimym językiem –kanien’géha[6].
Deganawida,Hiawata,Joseph Brant,Theyanoguin(inne języki),Pauline Johnson,Katarzyna Tekakwitha,Jay Silverheels,Robbie Robertson
