Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Przejdź do zawartości
Wikipediawolna encyklopedia
Szukaj

Missouri (stan)

Na mapach:38,5°N 92,5°W/38,500000 -92,500000
Przejrzana
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Status wersji strony

To jest wersja przejrzana tej strony

To jest najnowszawersja przejrzana, która zostałaoznaczona24 sie 2025.Od tego czasu wykonano1 zmianę, która oczekuje na przejrzenie.
Ten artykuł dotyczy stanu USA. Zobacz też:inne znaczenia tego słowa.
Missouri
State of Missouri
stan
24. stan od10 sierpnia1821
Ilustracja
Gateway Arch w mieścieSaint Louis
PieczęćFlaga
PieczęćFlaga
Hymn:Missouri Waltz
Dewiza:Salus populi suprema lex esto (łac.) = Dobro ludu winno być najwyższym prawem
Państwo

 Stany Zjednoczone

Stolica

Jefferson City

KodISO 3166-2

US-MO

Gubernator

Mike Parson (R)

Powierzchnia

180 540 km²[1]

Populacja (2024)
• liczba ludności


6 245 466

• gęstość

34,9 os./km²

Strefa czasowa

UTC-06:00
UTC-05:00

Języki urzędowe

angielski

Położenie na mapie USA
Położenie na mapie
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Informacje w Wikipodróżach
Strona internetowa

Missouri (wymowa:/mɪˈzʊəri/) –stan wStanach Zjednoczonych, leżący w regionieMidwest, na wschodnim skrajuWielkich Równin. Swoją nazwę bierze od rzekiMissouri, uchodzącej na jego terytorium doMissisipi[2].

Z eksportem o łącznej wartości ponad 7,3 miliarda dolarów, Missouri jest światowym liderem w zaawansowanej produkcji, szczególnie produkcjilotniczej imotoryzacyjnej[3]. Solidną podstawę gospodarki Missouri stanowi rolnictwo, a około dwie trzecie gruntów jest wykorzystywanych w celach rolniczych[4].

Stolicą stanu jestJefferson City[2], największym miastemKansas City, a największymobszarem metropolitalnymSaint Louis (2,8 mln mieszk.)[5].

Odkąd rząd federalny przywróciłkarę śmierci w 1976 r. w stanie Missouri wykonano co najmniej 91 egzekucji więźniów (stan na 1 kwietnia 2022 r.)[6].

Symbole stanu

[edytuj |edytuj kod]

Historia

[edytuj |edytuj kod]

Terytorium dzisiejszego stanu przeszło pod kontrolę Stanów Zjednoczonych w 1803 w wynikuzakupu Luizjany. W1821 stan został przyjęty do Unii w ramach tzw.Kompromisu Missouri, który zezwalał na wprowadzenieniewolnictwa w nowym stanie. Podczaswojny secesyjnej Missouri pozostało formalnie częścią Unii, choć duża część ludności stanu popierałasecesję. W trakcie 1861 siły federalne zdobyły kontrolę nad stanem i utrzymały ją do końca wojny, instalując rząd popierający Unię. Część parlamentu stanowego uciekła ze stanu i zagłosowała za secesją 31 października 1861, tak więc stan zaliczany jest przynajmniej częściowo doSkonfederowanych Stanów Ameryki, jako że te uważały Missouri za własne terytorium pod wrogąokupacją. Przez cały okres wojny w stanie trwaławojna partyzancka. Pod koniec wojny, na jesieni 1864 silna wyprawa kawalerii konfederatów (tzw.Rajd Price’a) usiłowała zdobyć główne miasta stanu, jednak po serii bitew została zmuszona do wycofania się.

Geografia

[edytuj |edytuj kod]

Missouri graniczy z ośmioma innymi stanami:Iową na północy,Illinois na wschodzie,Tennessee iKentucky na południowym wschodzie,Arkansas na południu,Oklahomą na południowym zachodzie,Kansas na zachodzie orazNebraską na północnym zachodzie.

Wschodnią granicę stanu wyznacza rzekaMissisipi, a z zachodu na wschodu stan przecina uchodząca do Missisipi rzekaMissouri.

WyżynaOzark zajmuje większą, południową część stanu Missouri. Cechuje się ona zalesionymi wzgórzami, dużymi jeziorami i czystymi rzekami.

  • Klimat: podzwrotnikowy, kontynentalny; roczna suma opadów od 700 do 1100 mm (w zależności od regionu)
  • Roślinność: lasydębowo-hikorowe na wyżynie Ozark, poza tym krajobraz rolniczy
  • Najwyższy szczyt:Taum Sauk Mountain (540 m n.p.m.)

Miejscowości

[edytuj |edytuj kod]
Największe miasta w stanie Missouri, powyżej 70 000 mieszkańców (2021), oraz stolica stanu (Jefferson City)[8]

Na terenie stanu Missouri znajduje się 939 miast (city lubtown) i wsi (village), w tym 6 o liczbie ludności przekraczającej 100 000, 79 powyżej 10 000 mieszkańców, a 336 powyżej 1000 mieszkańców (2021 r.)[8].

Lista miast zamieszkanych przez 10 000 lub więcej osób (2021 r.)[8]:

  • Kansas City
    Kansas City
  • St. Louis
    St. Louis
  • Springfield
    Springfield
  • Columbia
    Columbia

Demografia

[edytuj |edytuj kod]
Mapa gęstości zaludnienia w 2010 r.

Spis ludności z roku 2020 stwierdza, że stan Missouri liczy 6 154 913 mieszkańców, co oznacza wzrost o 165 986 (2,8%) w porównaniu z poprzednim spisem z roku 2010. Dzieci poniżej piątego roku życia stanowią 6,0% populacji, 22,3% mieszkańców nie ukończyło jeszcze osiemnastego roku życia, a 17,3% to osoby mające 65 i więcej lat. 50,9% ludności stanu stanowią kobiety[9].

Język

[edytuj |edytuj kod]

W użyciu są głównie:język angielski (93,4%) ijęzyk hiszpański (2,9%)[10].

Rasy i pochodzenie

[edytuj |edytuj kod]

Według danych pięcioletnich z 2023 roku, 78,3% mieszkańców stanowiła ludność biała (76,8% nie liczącLatynosów), 11,1% toczarnoskórzy Amerykanie lubAfroamerykanie, 6,3% miało rasę mieszaną, 2,1% toAzjaci, 0,27% tordzenna ludność Ameryki, 0,16% toHawajczycy i mieszkańcy innych wyspPacyfiku.Latynosi stanowią 5,1% ludności stanu[10].

Największe grupy stanowią osoby pochodzenianiemieckiego (21,4%),irlandzkiego (11,8%),angielskiego (11,2%), afroamerykańskiego i „amerykańskiego” (6,8%). Obecne są także duże grupy osób pochodzeniawłoskiego (196,4 tys.),meksykańskiego (195,1 tys.),szkockiego lub szkocko–irlandzkiego (162,9 tys.), europejskiego (nieokreślonego) (160,4 tys.) ifrancuskiego (155,3 tys.). 97 tys. (1,6%) osób deklaruje pochodzeniepolskie[10].

Religia

[edytuj |edytuj kod]
Centralny Kościół Baptystów w St. Louis

Struktura religijna w 2014 roku[11]:

Największe stężenie protestantów ewangelikalnych występuje na południu, wokół takich miast, jak:Springfield,Cape Girardeau czyJoplin[14].Hrabstwo Christian posiada najwyższy odsetek zielonoświątkowców w Stanach Zjednoczonych[15].

Kościół katolicki pozostaje szczególnie silny na obszarach St. Louis i Kansas City. Gminy żydowskie mają dobrze prosperujące społeczności w większych miastach, a w górach Ozark i kilku innych miejscach znajdują się małe kolonieamiszów. W zachodniej części stanu, jest historyczny „Kraj Mormonów”. Około 1831 roku wyznawcyJózefa Smitha, założyciela kościoła mormonów, osiedlili się wIndependence[16].

Gospodarka

[edytuj |edytuj kod]
Muzeum Titanica w Branson

Missouri jest ważnym węzłem komunikacyjnym w Stanach Zjednoczonych u zbiegu dwóch najdłuższych rzek – Missouri i Mississippi. Stanowa infrastruktura i lokalizacja dają spedytorom możliwość transportu surowców i gotowych produktów koleją, rzeką, autostradą i powietrzem do miejsc docelowych w całym kraju[17].

Na początku XXI wieku stan Missouri należał do przodujących stanów w kraju pod względem niektórych rodzajów produkcji, zwłaszcza produkcji sprzętu lotniczego i transportowego, w tym montażu samochodów. Władze federalne, stanowe i lokalne stanowią największy segment sektora usługowego. Od końca XX wieku rozwinęły się turystyka i związane z nią usługi, a miastoBranson, które pozostaje symbolem wiejskiego stylu życia, co roku przyciąga miliony turystów[16].

Rolnictwo

[edytuj |edytuj kod]
Żniwa soi w Missouri

Bogate gleby równin, pofałdowane wzgórza na północ od rzeki Missouri i południowo-wschodnie niziny tworzą żyzne regiony rolnicze w stanie. Duże uprawykukurydzy isoi stanowią zaopatrzenia dla stanowego przemysłu biopaliwowego[17]. Missouri w 2017 roku znalazło się w pierwszej dziesiątce stanów z największą hodowląkrów mięsnych (2,2 mln sztuk),świń (3,4 mln),brojlerów (291,1 mln) iindyków. Do produktów przynoszących największy zysk w stanie należą takżebawełna iryż[18].

Energia

[edytuj |edytuj kod]

Elektrownie węglowe zapewniły 70% produkcjienergii elektrycznej w stanie Missouri w 2020 roku, a więcej węgla zużyto do produkcji w Missouri, niż w jakimkolwiek innym stanie, z wyjątkiemTeksasu. W tym samym czasie jedynaelektrownia jądrowaCallaway Nuclear Generating Station, wyprodukowała prawie 11% energii elektrycznej[19].

Na południe od rzeki Missouri, gęsto zalesionypłaskowyż Ozark ma duży potencjał zasobówbiomasy, a otwarte prerie północnego i zachodniego Missouri mają najlepsze zasoby wiatrowe[17].

Uczelnie

[edytuj |edytuj kod]
Uniwersytet Stanowy Missouri w Springfield

Wiele instytucji przyznających stopnie naukowe w Missouri jest powiązanych z jakimś chrześcijańskim wyznaniem religijnym.Uniwersytet Missouri (University of Missouri), flagowa uczelnia stanu, była pierwszym publicznym uniwersytetem na zachód od rzeki Mississippi. Do innych najwyżej ocenianych uczelni należą[20]:

Przypisy

[edytuj |edytuj kod]
  1. State Area Measurements and Internal Point Coordinates. U.S. Census Bureau. [dostęp 2018-04-09]. (ang.).
  2. abcMissouri, [w:]Encyclopædia Britannica [dostęp 2021-04-18] (ang.).
  3. Advanced Manufacturing [online], Missouri One Start [dostęp 2022-11-20] .
  4. Missouri Ag Highlights [online], agriculture.mo.gov [dostęp 2022-11-20] .
  5. Census profile: St. Louis, MO-IL Metro Area [online], Census Reporter [dostęp 2022-11-20] (ang.).
  6. What are some Missouri death row inmates’ final meal requests? [online], FOX 4 Kansas City WDAF-TV, 3 listopada 2022 [dostęp 2022-11-20] (ang.).
  7. Why Is Missouri Called the "Show-Me" State?. Missouri Secretary of State. [dostęp 2023-05-07]. (ang.).
  8. abcCity and Town Population Totals: 2020–2021. U.S. Census Bureau. [dostęp 2023-05-07]. (ang.).
  9. U.S. Census Bureau QuickFacts: Missouri; UNITED STATES [online], census.gov [dostęp 2021-05-21] (ang.).
  10. abc2023: ACS 5-Year Estimates Data Profiles (DP05/DP02) [online], data.census.gov [dostęp 2025-03-04] (ang.).
  11. Religion in America: U.S. Religious Data, Demographics and Statistics [online], Pew Research Center’s Religion & Public Life Project [dostęp 2021-05-22] (ang.).
  12. abW nawiasie zaznaczono grupy mające ponad 100 tys. członków.
  13. Missouri – Religious Traditions, 2010 [online], thearda.com [dostęp 2021-05-22] .
  14. Evangelical Protestant Counties (2010) – QuickLists [online], thearda.com [dostęp 2021-05-22] .
  15. Pentecostal Counties (2010) | QuickLists | The Association of Religion Data Archives [online], thearda.com [dostęp 2021-08-18] [zarchiwizowane zadresu 2023-03-28] .
  16. abMissouri, [w:]Encyclopædia Britannica [dostęp 2021-05-22] (ang.).
  17. abcMissouri – State Energy Profile Analysis – U.S. Energy Information Administration (EIA) [online], eia.gov [dostęp 2021-05-22] .
  18. Missouri’s Top 10 Agricultural Commodities – Farm Flavor [online], farmflavor.com [dostęp 2021-05-22] .
  19. United States – U.S. Energy Information Administration (EIA) [online], eia.gov [dostęp 2021-05-22] .
  20. 2022–2023 Best Colleges in Missouri [online], US News [dostęp 2022-11-20] (ang.).
Podział administracyjny Stanów Zjednoczonych
Stany
Dystrykt federalny
Terytoria zależne
Nieinkorporowaneterytoria stowarzyszone
Nieinkorporowaneterytoria zorganizowane
Nieinkorporowaneterytoria niezorganizowane
Inkorporowane terytorium niezorganizowane:

Flaga Stanów Zjednoczonych

Hrabstwa w stanie Missouri

Flaga Missouri

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Missouri_(stan)&oldid=77462495
Kategorie:
Ukryte kategorie:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp