Militia Vigilum (łac.militia odmiles dpn.militis ‘żołnierz, piechur’ ivigilia ‘czuwanie’)[1] – formacja wojskowa wstarożytnym Rzymie, wyspecjalizowana w gaszeniu pożarów, najstarsza (znana obecnie)straż pożarna w historii. Członek oddziału towigil (vigil).
Zorganizował formację w6 roku n.e.cesarzOktawian August jako straż nocną i pożarną[2]. Korpus wigilów uważany był za część składową stałej armii, a służący w nim oficerowie byli awansowani dolegionów rzymskich. Nowożytna włoskastraż pożarna uważana jest za kontynuatora tej tradycji, stąd też jej nazwaVigili del Fuoco.
Całość omawianego korpusu, dowodzona przez komendanta głównego (praefectus vigilum) będącego równocześnie sędzią w drobnych sprawach kryminalnych a mianowanego przez cesarza spośródekwitów[3], podzielona była na siedem kohort, którymi dowodzilitrybuni. Każdakohorta liczyła ok. 1000 ludzi i podzielona była na siedem centurii (secin). Wigilowie rekrutowali się spośródwyzwoleńców. Specyfiką tych oddziałów był fakt przydzielenia po 4 lekarzy do każdej z kohort. Kohorty były większe niż w innych oddziałach armii rzymskiej, a wynikało to prawdopodobnie ze specyficznej służby, w której nietrudno było o wypadek.
Wigilowie rozlokowani byli w siedmiu koszarach na terenie Rzymu, podzielonego na 14 dzielnic. W każdej dzielnicy znajdował się ponadto posterunek (excubitorium), w którymVigiles pełnili służbę. Należy przypuszczać, że każda z kohort obsadzała po dwa posterunki.
Podobne oddziały powstały, w późniejszym okresie, również w kilku innych miastachCesarstwa Rzymskiego, m.in. wRawennie,Nîmes (Nemausus) iLyonie (Lugdunum).
| Oficerowie | |
|---|---|
| Podoficerowie | |
| Żołnierze | |
| Jednostki i formacje | |
| Wyposażenie | |
| Inne |