Metoda delficka należy do grupy metodheurystycznych, w których do podejmowania decyzji wykorzystuje się wiedzę, doświadczenie i opinie ekspertów z danej dziedziny[1]. Wykorzystywana jest do wypracowania konsensusu eksperckiego, a w szczególności używana była historycznie do określaniaprawdopodobieństwa lub czasu zajścia przyszłych zdarzeń. Postawionąprognozę uzyskuje się poprzez przeprowadzenie seriiankiet[2] albo aktualizowanej w czasie rzeczywistym ankiety wspomaganej komputerowo[3] wśród ekspertów.
Nazwa metody delfickiej pochodzi od nazwy starożytnegogreckiego miastaDelfy, gdzie wświątyni Apollina przy pomocy kapłanki zwanejPytią przepowiadana była przyszłość.
Za prekursorów metody delfickiej uważa się Olafa Helmera oraz Normana Dalkeya, którzy opisali tę metodę w latach 50. XX wieku dla oceny sytuacji militarnych (zapobieganie dużym ofiarom bombardowań wStanach Zjednoczonych). Jej pierwsze szerokie zastosowanie miało miejsce przy prowadzeniu badańprognostycznych przez Theodore'a J. Gordona i Helmera w 1963 r. wRAND Corporation[4] wSanta Monica (Kalifornia,USA).
Tradycyjne ekspertyzyprognostycznesą z reguły drogie, charakteryzują się dominacją jednej lub kilku indywidualności, dużą presją grupy na uczestników konferencji, brakiem odpowiedzialności uczestników oraz niechęcią do publicznej zmiany zajętego wcześniej stanowiska, a także przeciążeniem zbędnymi lub niezwiązanymi z tematem informacjami[5]. Metodę delficką, która ma być pozbawiona tych wad, cechuje:
Etapy badaniaankietowego w metodzie delfickiej
Problem zwykle jest definiowany przez organizatorów badania, niekiedy eksperci proszeni są o zasugerowanie tematów. W kolejnym etapie przygotowywane są pytaniaankietowe. Ich prawidłowe i dokładne przygotowanie warunkuje uzyskanie w miarę szybkiej i dokładnej prognozy. Liczba pytań powinna wynosić co najwyżej 25, a realizacja treści jednego pytania nie powinna mieć wpływu na pozostałe pytania. Bardzo często do ekspertów wysyłane sąankiety próbne, z wyników których formułuje się ostatecznąankietę.Eksperci, po otrzymaniu listy pytań, zwracają udzielone odpowiedzi, które następnie są analizowane. Jeśli organizatorzy stwierdzą zgodność opinii, prezentowane są finalne wyniki. W przeciwnym wypadku formułuje się nowąankietę wraz z wynikami poprzedniej. Gdy któryś z ekspertów (lub kilku) udziela skrajnych odpowiedzi, żąda się wtedy wytłumaczenia i uzasadnienia stanowiska. Dzięki temu wyodrębnia się ekstremistów. Powtórzenie badania zmniejsza zakres rozbieżności opinii i doprowadza do uzgodnionej opinii większości ekspertów.
Wady metody delfickiej:
W drugiej połowie lat 90. DARPA sfinansowała rozwinięcie tradycyjnej metody delfickiej w kierunku w pełni zinformatyzowanej, symultanicznej techniki badawczej, która umożliwia skrócenie czasu badania. Metodę tę, opracowaną przez Theodore'a Gordona nazywana jest Metodą Delficką w Czasie Rzeczywistym (ang.real-time delphi)[6]. Istnieje również polska aplikacja do realizacji badań delfickich w czasie rzeczywistym[3].