Metanol
|
 |
| Nazewnictwo |
|---|
| | Nomenklatura systematyczna (IUPAC) | metanol | | Inne nazwy i oznaczenia | | farm. | Methanolum |
|---|
| inne | alkohol metylowy, spirytus drzewny, alkohol drzewny, hydroksymetan, karbinol |
|---|
|
| Ogólne informacje |
| Wzór sumaryczny | CH4O |
|---|
| Inne wzory | CH3OH, MeOH |
|---|
| Masa molowa | 32,04 g/mol |
|---|
| Wygląd | bezbarwna ciecz o zapachu podobnym doetanolu[1] |
|---|
| Identyfikacja |
| Numer CAS | 67-56-1 |
|---|
| PubChem | 887 |
|---|
|
| InChI |
|---|
InChI=1S/CH4O/c1-2/h2H,1H3 | | InChIKey | OKKJLVBELUTLKV-UHFFFAOYSA-N |
|
|
|
| Niebezpieczeństwa |
|---|
| Karta charakterystyki:dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2023-09-05] | | Globalnie zharmonizowany system
klasyfikacji i oznakowania chemikaliów | | Na podstawie Rozporządzenia CLP, zał. VI[7] | | | | Zwroty H | H225,H301+H311+H331,H370 |
|---|
| Zwroty P | P210,P233,P280,P301+P310,P303+P361+P353,P304+P340+P311[4] |
|---|
| | NFPA 704 | Na podstawie
podanego źródła[8] | |
| | | Temperatura zapłonu | 9,7 °C (zamknięty tygiel)[4] |
|---|
| Temperatura samozapłonu | 455 °C[4] |
|---|
| Numer RTECS | PC1400000 |
|---|
| Dawka śmiertelna | szacowana dawka śmiertelna 100 mg/kg (człowiek, doustnie)[4] |
|---|
|
| Podobne związki |
| Podobne związki | etanol,trifluorometanol,metanotiol |
|---|
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa) |
|
|
Metanol,alkohol metylowy, CH3OH –organiczny związek chemiczny, najprostszyalkoholalifatyczny. Został odkryty w 1661 roku przezRoberta Boyle’a. Jest trujący dla człowieka.
Do 1923 roku był otrzymywany wyłącznie przezdestylację rozkładową drewna. Obecnie produkuje się go syntetycznie, głównie dwiema metodami zgazu syntezowego:
Główną reakcję tych procesów przedstawia równanie:
- CO + 2H2 → CH3OH
Reakcja ta prowadzona jest w obecnościkatalizatora miedziowego (Cu-Zn-Al2O3), w temperaturze 250 °C, przy ciśnieniu 4–10MPa. Wcześniej stosowane katalizatory chromowo-cynkowe wymagały 340–400 °C oraz 30–32 MPa.
W trakcie procesu przebiega równocześnie reakcjawodoru zdwutlenkiem węgla (potrzebnym do utrzymania aktywności katalizatora):
- CO2 + 3H2 → CH3OH + H2O
Alkohol metylowy można także otrzymać, działającNaOH lubKOH nafluorowcopochodnemetanu, na przykład CH3Cl, CH3Br, CH3I, CH3F:
- CH3Cl + KOH → CH3OH + KCl
Metanol jest używany w zakładach przemysłowych jakorozpuszczalnik i surowiec do otrzymywaniaaldehydu mrówkowego,chlorku metylu,barwników.
- Spala się bladoniebieskim płomieniem.
- Czysty metanol jest bezbarwną cieczą.
- Miesza się z wodą w każdym stosunku.
- Jest silnątrucizną.
- jako rozpuszczalnik wsyntezie organicznej
- w farmaceutyce, przemyśle barwników,tworzyw sztucznych, włókien syntetycznych
- jako paliwo lub składnik paliwa wsilnikach spalinowych (samoloty,motocykle żużlowe,monster trucki, modelarskiesilniki żarowe) iogniwach paliwowych DMFC
- w produkcjimateriałów wybuchowych,estrów metylowych,formaldehydu,kwasu mrówkowego,polioksymetylenu (politrioksan, poliformaldehyd, tarnoform),MTBE
Na początku 2015 roku w gdańskiejstoczni „Remontowa” po raz pierwszy na świecie przystosowano silniki statku (Stena Germanica) do napędzania metanolem[9].
Alkohol metylowy jest silną trucizną. Picie lub wdychanie metanolu grozi śmiercią lub poważnym kalectwem: spożycie 8–10 gramów powoduje ślepotę, a 12–20 gramów śmierć. Metanol jest szczególnie niebezpieczny, gdyż można go łatwo pomylić zetanolem.
- ↑Podręczny słownik chemiczny,RomualdR. Hassa (red.),JanuszJ. Mrzigod (red.),JanuszJ. Nowakowski (red.), Katowice: Videograf II, 2004, s. 243,ISBN 83-7183-240-0 .
- ↑abcFarmakopea Polska X, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa:Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2014, s. 4276,ISBN 978-83-63724-47-4 .
- ↑CRC Handbook of Chemistry and Physics,William M.W.M. Haynes (red.), wyd. 97, Boca Raton: CRC Press, 2016, s.5-94,ISBN 978-1-4987-5429-3 (ang.).
- ↑abcdefgMetanol (nr 494437) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski. [dostęp 2023-09-05].(przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
- ↑abMethanol, [w:]PubChem [online],United States National Library of Medicine, CID: 887 (ang.).
- ↑CRC Handbook of Chemistry and Physics,David R.D.R. Lide (red.), wyd. 88, Boca Raton: CRC Press, 2007, s.9-53,ISBN 978-0-8493-0488-0 (ang.).
- ↑Metanol, [w:] Classification and Labelling Inventory,Europejska Agencja Chemikaliów [dostęp 2015-04-10] (ang.).
- ↑Metanol (nr 322415) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2019-02-28].(przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
- ↑Stena Germanica będzie pływać na metanolu. Remontowa przebuduje prom. [dostęp 2015-03-27].
Alkohole liniowe monohydroksylowe (alkanole)
