.jpg) | |||
| Data i miejsce urodzenia | 10 stycznia1913 | ||
|---|---|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |||
| Premier Albanii | |||
| Okres | |||
| Poprzednik | |||
| Następca | |||
.svg) | |||
| Odznaczenia | |||
 (pozbawiony wszystkich odznaczeń) | |||
| |||
| |||
Mehmet Shehu (ur.10 stycznia1913 we wsiÇorush, zm.17 grudnia1981 wTiranie) – albański polityk, komunista, pełniący w latach 1954–1981 funkcję premieraAlbanii.
Pochodził z okolicMallakastry z rodziny albańskichTosków[1]. W latach trzydziestych studiował na uczelni wojskowej wNeapolu.
W latach 1937–1939 walczył whiszpańskiej wojnie domowej jako żołnierzXII Brygady Międzynarodowej im. Garibaldiego[2]. W latach 1939–1942 był internowany weFrancji[3].
Od roku 1942 był członkiemalbańskiego ruchu oporu oraz członkiemAlbańskiej Partii Komunistycznej. W 1943 został wybrany na członka Komitetu Centralnego Partii. W latach 1943–1944 był dowódcą 1 Brygady Partyzanckiej, po czym został dowódcą dywizji Armii Wyzwolenia Narodowego. W latach 1944–1945 był członkiem Antyfaszystowskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego (pełniącego funkcję tymczasowego rządu)[4].
Od 1947 był deputowanymZgromadzenia Ludowego[5].
W roku 1948 Shehu uczestniczył w czystkach mających na celu usunięcie z partii elementów „chcących odseparować Albanię odZwiązku Radzieckiego”. Uczyniło go to najbliższym współpracownikiemEnvera Hoxhy, pozostawał jednak w jego cieniu. Po usunięciuKoçi Xoxe został ministrem spraw wewnętrznych[6].
Od 1948 członek Komitetu Centralnego i Biura Politycznego Albańskiej Partii Pracy, w 1948 minister transportu, w latach 1948–1953 sekretarz Komitetu Centralnego. Opuścił to stanowisko 24 czerwca 1953, kiedy został wicepremierem oraz ministrem spraw zagranicznych (a także szefem tajnej policjiSigurimi). W roku 1954 zastąpił Envera Hoxhę na stanowisku premiera. Od 1974 pełnił także funkcję ministra obrony. Shehu był uważany za prawą rękę Hodży i drugą co do ważności osobę w państwie[5].
Przygotował sojusz chińsko-albański, w wyniku którego nastąpiłozerwanie stosunków ze Związkiem Radzieckim (grudzień 1961)[7].
W 1981 roku oponował przeciw izolacjonistycznej polityce Hoxhy (pogłębionej po zerwaniu w 1976 współpracy z Chinami). Prawdopodobnie w wyniku tego sprzeciwu został uznany i ogłoszonyjugosłowiańskim szpiegiem. 17 grudnia 1981 został znaleziony martwy w sypialni w swoim domu wTiranie z kulą w głowie. Oficjalnie za przyczynę śmierci uznanosamobójstwo w wyniku załamania nerwowego[5].
Shehu został uznany za „wroga publicznego”. Po jego śmierci ogłoszono go agentem nie tylko jugosłowiańskich służb specjalnych, ale takżeCIA iKGB. Shehu zniknął z kart oficjalnej historii Albanii.
Istnieją hipotezy, że Shehu został zabity na zlecenie Hoxhy, który obawiał się konkurencji w jego osobie[7]. Kontrowersje wokół śmierci Shehu zainspirowałyIsmaila Kadare do napisania powieściPasardhesi (Następca)[8].
Wdowa po Mehmecie Shehu –Fiqrete oraz jego dwóch synów (Skender i Bashkim) zostali uwięzieni bez jakiegokolwiek powodu. Najstarszy syn popełnił samobójstwo, żona zmarła w obozie w 1988[7]. Pozostali dwaj synowie opuścili więzienie w 1991. Po opuszczeniu więzienia młodszy syn Shehu,Bashkim, rozpoczął poszukiwanie szczątków ojca. 21 lipca 2001 ogłosił, że zostały one odnalezione we wsiNdroq, nad rzekąErzen[9].
