Martin urodził się w 1878 roku wWiedniu wMonarchii Austro-Węgierskiej (obecnie terytoriumAustrii). Urodził się wortodoksyjnej rodzinieżydowskiej. Jegohebrajskim imieniem było Mordechaj. Jego rodzicerozwiedli się (w 1881), i Mordechaj spędzał większość swojego dzieciństwa u dziadka Salomona Bubera weLwowie (obecnie terytoriumUkrainy). Dziadek był głęboko wierzącym żydem, studiującym literaturęrabiniczną imidrasze. W domu mówiono wjęzyku niemieckim,jidysz i po polsku. Buber uczył się w polskim gimnazjum im. Franciszka Józefa. Znał 14 języków. W trakcie nauki interesował siękulturą europejską i filozofią. Czytał pisma filozofówImmanuela Kanta,Sørena Kierkegaarda iFriedricha Nietzschego, a Nietzschego chciał przekładać na język polski. Filozofowie ci wywarli silny wpływ na kształtowanie jego poglądów. Pod ich wpływem podjął decyzję o zerwaniu swoich więzi z religią[1].
W 1896 roku, po maturze, Martin wyjechał do Wiednia i rozpoczął studia akademickie, obejmującefilozofię,historię sztuki,germanistykę ijęzykoznawstwo. Studiował również w Lipsku, Zurichu i Berlinie. Na studiach poznał swoją przyszłą żonę, Paulę Winkler. W 1904 roku ukazała się jego praca doktorska „Przyczynki do historii problemu indywiduacji” (niem.Beiträge zur Geschichte des Individuationsproblems), w której omówił filozofięJakuba Böhmego iMikołaja z Kuzy[3].
W 1898 roku osobiście spotkał się zTheodorem Herzlem i po poznaniu jego koncepcji dołączył doruchu syjonistycznego. Buber nie zgadzał się jednak we wszystkim z Herzlem. Dla Herzla celem syjonizmu było ustanowienie państwa żydowskiego wZiemi Izraela, ale nie uważał on aby religia była konieczna dla narodu żydowskiego. W jej miejscu widział on kulturę żydowską. Buber dostrzegł potencjał społeczny i duchowy tkwiący w ruchu syjonistycznym. Jednak w przeciwieństwie do Herzla uważał, że nowe państwo będzie potrzebowało religii. Dodawał przy tym, że niezbędnym jest przeprowadzenie reformyjudaizmu. W 1902 roku został redaktorem naczelnym tygodnika syjonistycznegoDie Welt, jednak rok później ze względu na różnicę zdań z Herzlem wycofał się z tej pracy[4].
W 1903 roku Buber zaangażował się w badaniaruchu chasydzkiego. Z wielkim uznaniem podziwiał zaangażowanie wspólnot chasydzkich w codzienne życie religijne. W przeciwieństwie do zaangażowanych politycznie organizacji syjonistycznych, chasydzi skupiali się na tych wartościach, które Buber zalecał do przyjęcia przez syjonizm. Buber uznał chasydyzm za źródło kulturowej odnowy dla judaizmu. W 1904 roku wycofał się ze wszystkich swoich prac w organizacjach syjonistycznych, poświęcając się badaniom i pisaniu. W 1906 roku opublikował w języku niemieckim opowieść o rabinieNachmanie z Bracławia (niem.Die Geschichten des Rabbi Nachman), a w 1908 roku opublikował zbiór opowieści o twórcy chasydyzmuBaal Szem Towie (niem.Die Legende des Baalschem). Jednak jego interpretacja chasydzkiej tradycji spotkała się z ostrą krytyką uczonych, takich jak na przykład rabinaChaima Potoka. Pomimo to, Buber nadal kontynuował swoje badania, publikując liczne opracowania. Wygłaszał również wiele wykładów na temat judaizmu, zyskując sobie sporą liczbę uczniów.
PodczasI wojny światowej przeniósł się zBerlina doHeppenheim (Bergstraße), gdzie przyczynił się do powstania Żydowskiego Komitetu Narodowego. Jego celem było niesienie pomocy Żydom zEuropy Wschodniej. W tym czasie został redaktorem naczelnym żydowskiego pisma ukazującego się w języku niemieckimDer Jude. Stanowisko to piastował do 1924 roku. W 1923 roku napisał swój najsłynniejszy esej „Ja i Ty” (niem.Ich und Du), w którym przedstawił zasady dialogicznej filozofii. Dwa lata później rozpoczął tłumaczenie hebrajskiejBiblii na język niemiecki. W latach 1926–1928 był redaktorem naczelnym pismaDie Kreatur. W 1930 roku otrzymał stanowisko profesora honorowego naUniwersytecie we Frankfurcie. Gdy w styczniu 1933 rokunaziści doszli do władzy wRepublice Weimarskiej, Buber zrezygnował ze stanowiska uniwersyteckiego. Uczynił to jako protest przeciwko objęciu władzy przezAdolfa Hitlera iNSDAP. W dniu 4 października 1933 roku Niemcy zabronili mu wygłaszania wykładów.
Był badaczem chasydyzmu (w Polsce popularna jest jego książkaOpowieści chasydów) i ten właśnie nurt religijno-filozoficzny ukształtował sposób myślenia Bubera. Chasydzi prowadzili bowiem dialog z Bogiem, obecnym w swoich emanacjach. Każda rzecz, każde działanie łączyło się z chwałą Bożą, a wspólnotę budowano na indywidualizmie poszczególnych jednostek. Stądantropocentryzm Bubera, jego niechęć do myślenia systemowego orazirracjonalizm.
Szczególne znaczenie Buber przypisywał przykazaniu miłości. Odzwierciedla się to w jego najważniejszym dziele „Ja i Ty” (1923). Filozofia Bubera ma wymiar optymistyczny – przez prostotę, pokorę, radość, zaangażowanie jesteśmy w stanie „zbliżyć” Boga do naszego świata[7]. Buber krytykuje zarówno kolektywizm, jak i skrajny indywidualizm, należy bowiem być zarówno dla siebie, jak i dla drugiego człowieka. Wszelkie prawdziwe życie jest spotkaniem, nasze „ja” jest zawsze zwrócone ku czemuś. Kryzys relacji jest kryzysem człowieka. Człowiek jest osobą - duchem i podmiotem. Wchodzi z rzeczywistością w relację monologową - „ja-ono”, oraz dialogową - „ja-ty” (odnoszącą się do człowieka) oraz „ja-Ty” (odnoszącą się do Boga). Te trzy rodzaje relacji odpowiadają trzem częściom książki. W relacji „ja-ono” brak jest dialogu, ale jest ona nieodzowna dla ludzkiego życia, ważne jest także poznanie naukowej istoty. Nie można jednak sprowadzić do relacji „ja-ono” każdego człowieka, jest ona przede wszystkim relacją z rzeczami. Trzeba wejść z kimś w relację „ja-ty”. Zakłada ona: świadomą osobę, potencjalność człowieka, realizację dobra, uznanie partnera dialogu, świadomość obcowania z drugim człowiekiem – dziełem Stwórcy.Problem polega na tym, że ludzie zamiast wchodzić w dialog – monologują. Czynią tak, gdyż boją się odsłonić, niekiedy stwarzają pozory dialogu. Buber stoi na stanowisku, iż – generalnie – w dialog „ja-Ty” można wejść z tylko jedną osobą. Kosztuje on bowiem wiele wysiłku i energii. Punktem odniesienia dla wszystkich relacji „ja-ty”, jest relacja z Bogiem, „ja-Ty”. Do tej rzeczywistości odnosi się Buber w następujących słowach: „w każdym ty, zwracamy się ku Ty wiecznemu”[8], „Sens ty (...) nie może się wypełnić, aż do momentu odnalezienia nieskończonego Ty.”[9]
Die Geschichten des Rabbi Nachman. 1906. Brak numerów stron w książce
Die fünfzigste Pforte. 1907. Brak numerów stron w książce
Die Legende des Baalschem. 1908. Brak numerów stron w książce
Daniel – Gespräche von der Verwirklichung. 1913. Brak numerów stron w książce
Die jüdische Bewegung – gesammelte Aufsätze und Ansprachen 1900–1915. 1916. Brak numerów stron w książce
Vom Geist des Judentums – Reden und Geleitworte. 1916. Brak numerów stron w książce
Die Rede, die Lehre und das Lied – drei Beispiele. 1917. Brak numerów stron w książce
Ereignisse und Begegnungen. 1917. Brak numerów stron w książce
Chinesische Geister- und Liebesgeschichten. 1919. Brak numerów stron w książce
Der grosse Maggid und seine Nachfolge. 1922. Brak numerów stron w książce
Reden über das Judentum. 1923. Brak numerów stron w książce
Ich und Du. 1923. Brak numerów stron w książce
Das Verborgene Licht. 1924. Brak numerów stron w książce
Die chassidischen Bücher. 1928. Brak numerów stron w książce
Aus unbekannten Schriften. 1928. Brak numerów stron w książce
Ekstatische Konfessionen. 1909. Brak numerów stron w książce
Zwiesprache. 1932. Brak numerów stron w książce
Kampf um Israel -Reden und Schriften 1921–1932. 1933. Brak numerów stron w książce
Hundert chassidische Geschichten. 1933. Brak numerów stron w książce
Die Troestung Israels : aus Jeschajahu, Kapitel 40 bis 55. 1933. Brak numerów stron w książce (razem z Franzem Rosenzweig)
Erzählungen von Engeln, Geistern und Dämonen. 1934. Brak numerów stron w książce
Das Buch der Preisungen. 1935. Brak numerów stron w książce (razem z Franzem Rosenzweig)
Deutung des Chassidismus – drei Versuche. 1935. Brak numerów stron w książce
Die Josefslegende in aquarellierten Zeichnungen eines unbekannten russischen Juden der Biedermeierzeit. 1935. Brak numerów stron w książce
Die Schrift und ihre Verdeutschung. 1936. Brak numerów stron w książce (razem z Franzem Rosenzweig)
Aus Tiefen rufe ich Dich – dreiundzwanzig Psalmen in der Urschrift. 1936. Brak numerów stron w książce
Das Kommende : Untersuchungen zur Entstehungsgeschichte des Messianischen Glaubens – 1. Königtum Gottes. 1936. Brak numerów stron w książce
Die Stunde und die Erkenntnis – Reden und Aufsätze 1933–1935. 1936. Brak numerów stron w książce
Zion als Ziel und als Aufgabe – Gedanken aus drei Jahrzehnten – mit einer Rede über Nationalismus als Anhang. 1936. Brak numerów stron w książce
Worte an die Jugend. 1938. Brak numerów stron w książce
Moseh. 1945. Brak numerów stron w książce
Dialogisches Leben – gesammelte philosophische und pädagogische Schriften. 1947. Brak numerów stron w książce
Der Weg des Menschen : nach der chassidischen Lehre. 1948. Brak numerów stron w książce
Das Problem des Menschen. 1948. Brak numerów stron w książce
Die Erzählungen der Chassidim. 1949. Brak numerów stron w książce
Gog und Magog – eine Chronik. 1949. Brak numerów stron w książce
Israel und Palästina – zur Geschichte einer Idee. 1950. Brak numerów stron w książce
Der Glaube der Propheten. 1950. Brak numerów stron w książce
Pfade in Utopia. 1950. Brak numerów stron w książce
Zwei Glaubensweisen. 1950. Brak numerów stron w książce
Urdistanz und Beziehung. 1951. Brak numerów stron w książce
Der utopische Sozialismus. 1952. Brak numerów stron w książce
Bilder von Gut und Böse. 1952. Brak numerów stron w książce
Die Chassidische Botschaft. 1952. Brak numerów stron w książce
Recht und Unrecht – Deutung einiger Psalmen. 1952. Brak numerów stron w książce
An der Wende – Reden über das Judentum. 1952. Brak numerów stron w książce
Zwischen Gesellschaft und Staat. 1952. Brak numerów stron w książce
Das echte Gespräch und die Möglichkeiten des Friedens. 1953. Brak numerów stron w książce
Einsichten : aus den Schriften gesammelt. 1953. Brak numerów stron w książce
Reden über Erziehung. 1953. Brak numerów stron w książce
Gottesfinsternis – Betrachtungen zur Beziehung zwischen Religion und Philosophie. 1953. Brak numerów stron w książce
Hinweise – gesammelte Essays. 1953. Brak numerów stron w książce
Die fünf Bücher der Weisung – Zu einer neuen Verdeutschung der Schrift. 1954. Brak numerów stron w książce (razem z Franzem Rosenzweig)
Die Schriften über das dialogische Prinzip (Ich und Du, Zwiesprache, Die Frage an den Einzelnen, Elemente des Zwischenmenschlichen). 1954. Brak numerów stron w książce
Sehertum – Anfang und Ausgang. 1955. Brak numerów stron w książce
Der Mensch und sein Gebild. 1955. Brak numerów stron w książce
Schuld und Schuldgefühle. 1958. Brak numerów stron w książce
Begegnung – autobiographische Fragmente. 1960. Brak numerów stron w książce
Logos: zwei Reden. 1962. Brak numerów stron w książce
Der Jude und sein Judentum. Köln: Joseph Melzer Verlag, 1963. Brak numerów stron w książce
Martin Buber: Werke - I Schriften zur Philosophie. Paul Mendes-Flohr & Peter Schäfer i Martina Urban. Berlin: Berliner Akademie der Wissenschaften/Israel Academy of Sciences and Humanities, 1962. Brak numerów stron w książce
Martin Buber: Werke - III Schriften zum Chassidismus. Paul Mendes-Flohr & Peter Schäfer i Martina Urban. Berlin: Berliner Akademie der Wissenschaften/Israel Academy of Sciences and Humanities, 1963. Brak numerów stron w książce
Martin Buber: Werke - II Schriften zur Bibel. Paul Mendes-Flohr & Peter Schäfer i Martina Urban. Berlin: Berliner Akademie der Wissenschaften/Israel Academy of Sciences and Humanities, 1964. Brak numerów stron w książce
Robert E. Wood: Martin Buber's Ontology: An Analysis of I and Thou. 2011: Northwestern University Press.ISBN 978-0-8101-0650-5. Brak numerów stron w książce
