 Gen. M. W. Clark (1943) | |||
 generał | |||
| Data i miejsce urodzenia | |||
|---|---|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |||
| Przebieg służby | |||
| Lata służby | |||
| Siły zbrojne | |||
| Główne wojny i bitwy | |||
 | |||
| Odznaczenia | |||
                        | |||
| |||
Mark Wayne Clark (ur.1 maja1896 w Madison Barracks w stanieNowy Jork, zm.17 kwietnia1984 wCharleston wKarolinie Południowej) –amerykański generał w czasieII wojny światowej (kampanie sycylijska i włoska) iwojny koreańskiej (dowódca amerykańskich ioenzetowskich sił zbrojnych).
Urodził się w Madison Barracks,Sackets Harbor, w stanieNowy Jork, ale wychowywał się wIllinois. Prawdopodobnie był kuzynem generałaGeorge’a Marshalla.
Clark ukończył Akademię Wojskową wWest Point w roku 1917. Otrzymał stopieńkapitana z przydziałem do 11. pułku piechoty, z którym został wysłany doFrancji, gdzie został ranny w jednej z bitewI wojny światowej.
W okresie międzywojennym pełnił obowiązki zastępcy komendantaCivilian Conservation Corps wOmaha, w stanieNebraska. W roku 1935 uczęszczał do Szkoły Dowodzenia i Sztabu Generalnego, a w 1937 do Wyższej Szkoły Wojennej US Army. Clark po zakończeniu I wojny światowej utrzymał swój kapitański stopień, w roku 1932 został mianowanymajorem. W 1940 dosłużył się stopniapodpułkownika, a w sierpniu 1941 awansował o dwa stopnie i zostałgenerałem brygadierem i niecały rok późniejgenerałem majorem (stopień tymczasowy).
Od roku 1940 Clark służył wForcie Lewis, w stanieWaszyngton. W sierpniu 1941 na wniosekGeorge’a Marshalla został mianowany asystentem szefa sztabu ds. operacyjnych głównej kwatery US Army, w styczniu 1942 – zastępcą szefa sztabu, a w październiku – szefem sztabu Wojsk Lądowych oraz zastępcą dowódcy sił alianckich wAfryce Północnej. Na tym stanowisku zajął się planowaniem operacji desantowej, znanej jakooperacja Torch. W ramach swych obowiązków na kilka tygodni przed lądowaniem udał się z tajną misją na pokładzie brytyjskiegookrętu podwodnegoHMS „Seraph” (P219) doSzarszalu (Cherchell) wAlgierii, by negocjować zFrancuzami z rządu Vichy.
Po rozmowach w Szarszalu, które zaowocowały brakiem oporu ze strony Francuzów podczas inwazji, generał-major Clark uzyskał promocję na stopieńgenerała porucznika (tymczasowo) i krótko przed lądowaniem weWłoszech we wrześniu 1943 roku objął dowodzenie5 Armią. Zarzucano mu złe zaplanowanie lądowania podSalerno, które niemal skończyło się klęską oddziałów desantowych[1].
Clark ponosi odpowiedzialność za zbombardowanie klasztoru naMonte Cassino 15 lutego 1944 roku, w trakciebitwy o to wzgórze. Jego sposób prowadzenia działań bojowych był często krytykowany. Szczególnie niskie oceny wystawiano mu za akcję podczas ostatnich walk nalinii Gustawa, kiedy to, ignorując rozkazy głównodowodzącego Grupą Armii brytyjskiego generałaHarolda Alexandra, rzucił swe oddziały naRzym (zajęty 4 czerwca 1944 roku, a więc dwa dni przedlądowaniem w Normandii), zamiast wykorzystać lukę w liniach nieprzyjaciela i zamknąć w kotle cofające się dywizje niemieckie. Brytyjski korespondent wojenny, kpt. Alan Whicker, napisał: „gdyby generał Clark służył w armii niemieckiej,Hitler kazałby go rozstrzelać”[2].
W grudniu 1944 roku Clark przejął od Harolda Alexandra dowodzenie 15 Grupy Armii, co uczyniło go dowódcą wszystkich alianckich wojsk lądowych we Włoszech[3]. Jako jej dowódca odmówił zgody na udział oddziałów gen. Władysława Andersa walczących pod Monte Cassino w zwycięskiej paradzie w stolicy Włoch.
10 marca 1945 został mianowanygenerałem, z końcem wojny – naczelnym dowódcą Sił Sprzymierzonych we Włoszech, a następnie – Wysokim Komisarzem w amerykańskiej strefie okupacyjnej wAustrii. Jako zastępcasekretarza stanu uczestniczył w roku 1947 w negocjacjach Rady Ministrów Spraw Zagranicznych na temat losu Austrii wLondynie i wMoskwie. W czerwcu tego samego roku Clark wrócił do Ameryki i objął dowodzenie VI Armii z kwaterą główną wSan Francisco. Dwa lata później został szefem Sił Lądowych US Army.
W czasiewojny koreańskiej, 12 maja 1952 r., został dowódcą siłNarodów Zjednoczonych, zastępując na tym stanowisku generałaMatthew Ridgwaya. To Clark podpisał postanowienie o zawieszeniu broni zKoreańczykami w 1953.
Po odejściu z wojska Mark Clark zasiadał (1954–1966) w gabinecie rektoraThe Citadel, wyższej szkoły wojskowej wCharleston wKarolinie Południowej. Napisał dwa tomy wspomnień:Calculated Risk (1950) iFrom the Danube to the Yalu (1954).
Niezwykle szybka kariera Clarka od młodszego oficera po najwyższe stopnie generalskie była przypisywana jego bliskim stosunkom z generałami George’em Marshallem iDwightem Eisenhowerem. Cytowany wyżej Alan Whicker napisał:
Jego próżność była nadzwyczajna; mogłaby pobierać od niego nauki niejedna primadonna Hollywoodu. Nawet w najcięższych dniach II wojny światowej, gdy z trudem utrzymywaliśmy się na pozycjach, miał wokół siebie machinę propagandową złożoną z około pięćdziesięciu ludzi, a jego stały kamerzysta miał obowiązek filmować go tylko z lewej, lepszej strony twarzy...
Wśród odznaczeń, jakie odebrał sąKrzyż za Wybitną Służbę,Medal Sił Lądowych za Wybitną Służbę (czterokrotnie), Krzyż WielkiLegi Honorowej.
Clark jest pochowany na terenieThe Citadel.
