 | |||
 major taborów | |||
| Data i miejsce urodzenia | 4 sierpnia 1891 | ||
|---|---|---|---|
| Data i miejsce śmierci | wiosna 1940 | ||
| Przebieg służby | |||
| Lata służby | 1914–1940 | ||
| Siły zbrojne | |||
| Formacja | |||
| Jednostki | 1 pułk ułanów | ||
| Stanowiska | dowódca szwadronu taborów | ||
| Główne wojny i bitwy | I wojna światowa | ||
| Odznaczenia | |||
    | |||
| |||
Marian Józef Czerkawski (ur.4 sierpnia1891 wCzarnokońcach Wielkich,pow. Husiatyń naPodolu, zm. wiosną1940 wKatyniu) –major taborówWojska Polskiego, kawalerKrzyża Niepodległości, ofiarazbrodni katyńskiej.
Urodził się w rodzinie Antoniego i Albiny z Kozłowskich. Absolwent Seminarium Nauczycielskie wZaleszczykach[1]. Należał doPolskich Drużyn Strzeleckich iZarzewia. Od 1914 wLegionach Polskich. Brał udział wbitwie pod Łowczówkiem, gdzie został ranny. 18 lutego 1915 przeniesiony do dywizjonuW. Beliny-Prażmowskiego1 pułku ułanów. Wbitwie pod Konarami ciężko ranny. Między lipcem a październikiem 1915 był w domu rekonwalescentów w Kamińsku[2]. Pokryzysie przysięgowym wPolskim Korpusie Posiłkowym. Pobitwie pod Rarańczą w niewoli austriackiej. W 1918 wWojsku Polskim. Internowany przez Ukraińców, więziony do lipca 1919. W 1920 roku walczył nawojnie z bolszewikami. 27 sierpnia 1920 roku został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 roku w stopniurotmistrza, w wojskach taborowych, w grupie oficerów byłych Legionów Polskich. Pełnił wówczas służbę w Departamencie I Broni Głównych i Wojsk TaborowychMinisterstwa Spraw Wojskowych w Warszawie[3].
3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniukapitana zestarszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 27. lokatą w korpusie oficerów taborów, a jego oddziałem macierzystym byłI dywizjon taborów[4]. W 1923 roku pełnił służbę w Wydziale Taborowym Departamentu II Jazdy MSWojsk[5] na stanowisku kierownika referatu, pozostając oficerem nadetatowym I dywizjonu taborów[6]. W następnym roku był w 1 dywizjonie taborów w Warszawie[7]. Z dniem 1 października 1925 roku powierzono mu pełnienie obowiązków kwatermistrza1 szwadronu taborów w Warszawie[8]. 26 lipca 1926 roku został zatwierdzony na stanowisku kwatermistrza[9]. W czerwcu 1927 roku został wyznaczony na stanowisko pełniącego obowiązki dowódcy 1 szwadronu taborów w Warszawie[10][11]. 1 kwietnia 1929 roku został przeniesiony na stanowisko kierownika referatu w Departamencie Intendentury MSWojsk[5]. W 1932 roku, w stopniu rotmistrza taborów, pełnił służbę w Wydziale VI Taborowym Departamentu Intendentury MSWojsk. na stanowisku referenta[12]. 28 września 1933 roku został przeniesiony dokadry 2 dywizjonu taborów w Lublinie na stanowisko komendanta kadry[13]. 27 czerwca 1935 roku został mianowany majorem ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1935 roku i 2. lokatą w korpusie oficerów taborowych[14]. W marcu 1939 był dowódcą10 dywizjonu taborów wRadymnie[15].
W czasiekampanii wrześniowej 1939 roku dowódca 10 dywizjonu taborów[16]. Poagresji ZSRR na Polskę wzięty do niewoli przezSowietów w okolicachWłodzimierza Wołyńskiego i przewieziony do obozu przejściowego wSzepetówce[17]. Osadzony w obozie jużskim (stan na 18.10.1939), a następnie przeniesiony w listopadzie lub na początku grudnia 1939 roku do obozu jenieckiego wKozielsku[18]. W raporcie specjalnymGłównego Zarządu Bezpieczeństwa PaństwowegoNKWD ZSRR do zastępcy komisarza ludowego Spraw WewnętrznychkomdiwaWasilija Czernyszowa z 9 listopada 1939 roku są podane patriotyczne i antysowieckie wypowiedzi w rozmowach Czerkawskiego z współjeńcami obozu jużskiego (na podstawie danych wywiadowczych) z 18.10.1939[1]. Ostatnie wiadomości od Czerkawskiego to dwa listy z zimy 1939/40 wysłane do siostry weLwowie[17]. Między 7 a 9 kwietnia 1940 przekazany do dyspozycji naczelnikasmoleńskiego obwodu NKWD[1] – lista wywózkowa LW 017/3[18] z 1940 roku poz. 2, akta osobowe nr 3277[19]. Został zamordowany między 9 a 11 kwietnia 1940 roku przez funkcjonariuszyNKWD wlesie katyńskim i pogrzebany w bezimiennej mogile zbiorowej, gdzie od 28 lipca 2000 roku mieści się oficjalniePolski Cmentarz Wojenny w Katyniu[20][21]. W miejscu tym prowadzone byłyekshumacje i prace archeologiczne[22][23][24], jednak Marian Józef Czerkawski nie został zidentyfikowany. Krewni do 1958 roku poszukiwali informacji przez Biuro Informacji i BadańPolskiego Czerwonego Krzyża wWarszawie[1].
Marian Czerkawski Mieszkał w Lublinie[1]. Był żonaty z Marią z Roszkowskich, z którą miał dwóch synów: Jerzego (ur. 1922, zm. 19 kwietnia 1985)[25] i Andrzeja (ur. 29 sierpnia 1924, zm. 24 czerwca 2003)[26]. Obaj synowie byli żołnierzamiArmii Krajowej. Służyli w1 pułku szwoleżerów Józefa Piłsudskiego i walczyli wpowstaniu warszawskim.
 | Zobacz wiadomość w serwisie Wikinews pt.2007-11-09: Pierwszy dzień uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” |
5 października 2007 roku minister obrony narodowejAleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopieńpodpułkownika[32][33][34]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 roku w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[35][36][37].
Upamiętniony na tablicy Pomnika Katyńskiego w Jarosławiu[38].
Dąb Pamięci posadzony przez Publiczne Gimnazjum w Zbójnie. Certyfikat nr 000488/000357/WE/2008[39].
.png)
