| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data śmierci | marzec1944 |
| Zawód, zajęcie | działaczka narodowa i społeczna |
Maria Sojkowa (ur.7 lipca1875 wLesznej Górnej, zm. w marcu1944) – działaczka narodowa i społeczna, członkini Związku Niewiast Katolickich wCieszynie,Związku Śląskich Katolików orazRady Narodowej Księstwa Cieszyńskiego[1].
Była córką Jana i Ewy Biłków. Uczęszczała do szkoły Lesznej Górnej. Potem przez 3 lata chodziła do szkołyboromeuszek w Cieszynie. Z powodu braku środków finansowych na dalsza naukę rodzice sprowadzili ją do domu, by pomagała w gospodarstwie wolnym[1].
W dniu 24 stycznia 1895 wyszła za mąż za Jana Sojkę,hutnika zTrzyńca[1]. Zamieszkali wOldrzychowicach[2]. Mieli troje dzieci[3].
W październiku 1918 została weszła do Rady Narodowej Księstwa Cieszyńskiego jako jedna z 3 kobiet i członkini zarządu Związku Śląskich Katolików[4][5][6]. Na forum rady nie była zbyt aktywna, ponieważ działała społecznie[7]. W dniu 27 października 1918 w Cieszynie współorganizowała wiec, który zgromadził 4 tys. osób. Przemawiała w duchu patriotyzmu polskiego. Przyjęto rezolucję o bezwarunkowej przynależnościŚląska Cieszyńskiego dowolnej, zjednoczonej i niepodległej Polski[1][8]. Działalność Sojkowej miała na cel uświadomienie mieszkańcówŚląska Cieszyńskiego o jego polskiej przynależności. Przemawiała na wiecach (zawsze była ubrana wstrój cieszyński[9]), pisała artykuły do prasy wydawanej na Śląsku i poza regionem[1].
Była delegatką Rady Narodowej Księstwa Cieszyńskiego uJózefa Piłsuskiego, zabiegającej o pomoc zbrojną w momencie najazduCzechosłowacji na Śląsk Cieszyński[1]. W dniu 26 lutego 1919 jako przedstawicielka mieszkańców i mieszkanek chlebem i solą polskie wojsko wkraczające do miasta[10]. W lipcu 1919 została, dzięki interwencji Międzysojuszniczej KomisjiEntenty w Cieszynie, uwolniona po aresztowaniu przez patrol czeski[1].
W Związku Śląskich Katolików od 1918 była członkinią zarządu[5]. Była założycielką i działaczką Polskiego Związku Niewiast Katolickich[9].
Brała udział w usypywaniukopca Piłsudskiego w Krakowie w 1935[2].
W czasieII wojny światowej została aresztowana przezgestapo. Do 1943 ukrywała się, potem powróciła do domu. Zmarła w kolejnym roku[3][11].
W marcu2018 w OranżeriiZamku Cieszyn otwarto czasową wystawęObywatelki. Kobiety Śląska Cieszyńskiego dla Niepodległej. Jedną z jej bohaterek była Maria Sojkowa[12].
W kwietniu 2018 Maria Sojkowa została (wraz zDorotą Kłuszyńską, drugą z trzech członkiń Rady Narodowej Księstwa Cieszyńskiego) upamiętniona wUliczce Cieszyńskich Kobiet. Przedstawicielki władz miasta, powiatu i sejmiku śląskiego odsłoniły lampę jej poświęconą[13][14].
W październiku 2018 z inspiracji postacią Marii Sojkowej i tym, że zawsze nosiła strój cieszyński, na rynku w Cieszynie zorganizowano happeningSto na sto – sto strojów na stulecie niepodległości, podczas którego 100 osób ubranych w strój regionalny zaprezentowało go, stając na liniach konturu stroju żeńskiego narysowanego kredą na bruku[15].
W październiku 2018 Maria Sojkowa była jedną z bohaterek gry miejskiejŚladem bohaterów #Cieszyn1918[16].
W2019 w ramach projektuFilmowa Kronika Kobiet poświęconego pamięci o kobietach Śląska Cieszyńskiego, realizowanego wBibliotece Miejskiej w Cieszynie, powstałfilm animowany poświęcony Marii Sojkowej[17][3].