 | |||
| Data i miejsce urodzenia | 24 września 1924 | ||
|---|---|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 26 października 2018 | ||
| Zawód, zajęcie | lekarz | ||
| Odznaczenia | |||
 | |||
| |||
Maria Maryla Rondomańska (ur.24 października1924 wWilnie, zm.26 października2018 w Guirsch k.Arlon,Belgia) – sanitariuszka wpowstaniu warszawskim, żołnierzdywizji generała Maczka, lekarka, działaczkaPolonii belgijskiej.
Urodziła się24 października1924 wWilnie[1] jako córka Stanisława Rondomańskiego (1897–1940) i Albiny z domu Peksza (1885–1978). Jej ojciec był lekarzem wojskowym wKorpusie Ochrony Pogranicza w Wilnie[2].
Uczęszczała doGimnazjum im. Elizy Orzeszkowej w Wilnie. Przed wybuchemdrugiej wojny światowej w 1939 roku znalazła się z rodzicami i młodszą siostrą w Warszawie, gdzie jej ojciec, major i lekarz, dostał posadę wykładowcy wCentrum Wyszkolenia Sanitarnego wSzpitalu Ujazdowskim. W czasie wojny dorabiała w okupowanej Warszawie pracą fizyczną, jednocześnie kontynuując naukę w tajnych kompletach w warszawskimGimnazjum Królowej Jadwigi.
W czerwcu 1942 roku zdała podziemnąmaturę, a następnie przez dwa lata uczęszczała doszkoły medycznej dr Jana Zaorskiego. Jej matka pracowała wRadzie Głównej Opiekuńczej w Warszawie i działała w konspiracji wArmii Krajowej. Jej ojciec wziął udział wwojnie obronnej 1939 roku, dostał się do niewoli sowieckiej, został osadzony w obozie jenieckim wKozielsku i w 1940 roku został wraz z innymi polskimi jeńcami z Kozielskazamordowany w Katyniu[3].
W konspiracji była kurierką, pomagała zaopatrywać członkówruchu oporu i osoby ukrywające się w nowe dokumenty. Wpowstaniu warszawskim była sanitariuszką w punkcie opatrunkowym przyAlejach Ujazdowskich[4].
Po upadkupowstania warszawskiego została wywieziona do niemieckiego obozu jenieckiegoAltengrabow (stalag XI A), następnie do obozuOberlangen (stalag VI C) przy granicy z Holandią. Po wyzwoleniu obozu 12 kwietnia 1945 przez1 Dywizję Pancerną gen. Stanisława Maczka była, w ostatnim miesiącu wojny, pielęgniarką w tej dywizji.
Po wojnie była na emigracji w Anglii, a potem w Belgii, gdzie po ukończeniu studiów medycznych naWolnym Uniwersytecie Brukselskim była lekarzem domowym i anestezjologiem w klinikach w La Hestre iLa Louvière[5].
Współpracowała z belgijskimCzerwonym Krzyżem, organizacjami Femmes Battues,Lekarze bez Granic, Restos du Cœur. Organizowała transporty humanitarne i była zaangażowana w pomoc dla opozycji wPRL. Była członkiem założycielem organizacji polonijnych „Lelewel ASBL”, „Solidarité européenne” i „Fundacji Polonia International”[6].
Od 11 października 1952 była zamężna z Konradem Edwardem Nagodą-Niklewiczem (1922–2012), tłumaczem, uczestnikiempowstania warszawskiego, kawaleremOrderu Virtuti Militari[7], z którym miała troje dzieci. Czwarte dziecko adoptowała.
W 2010 ambasada R.P. w Belgii iRada Polonii Belgijskiej przyznała jej tytuł Polaka Roku 2009. W 2014 prezydentBronisław Komorowski odznaczył ją w Brukseli Krzyżem z MieczamiOrderu Krzyża Niepodległości[8]
Pod koniec życia mieszkała wBrukseli przyAlei Luizy 193. Zmarła 26 października 2018.
Urna z jej prochami została sprowadzona do Polski w związku z uroczystościami 75 rocznicypowstania warszawskiego i spoczęła w Panteonie Żołnierzy Polski Walczącej (kwatera D18 kolumb. lewe A-12-1)[9] naCmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie[10].
