Mantua (wł.Mantova, w lokalnymdialekcie emilijskimMantua) – miasto i gmina weWłoszech, w regionieLombardia, w prowincjiMantua. Według danych na rok 2004 gminę zamieszkiwały 46 372 osoby, 736,1 os./km². Miasto położone jest między trzema sztucznymi jeziorami:Lago Superiore,Lago di Mezzo iLago Inferiore, przez które przepływa rzekaMincio. Czwarte jezioro, położone na południe od miastaLago Pajolo, wyschło pod koniec XVIII w. Mantua przez wiele wieków stanowiła ośrodek niezależnego margrabstwa (a następnie księstwa) rządzonego przez ródGonzagów.
Mantua pojawia się też dwukrotnie na kartach powieściStefana Żeromskiego„Popioły”. Po raz pierwszy przy końcu tomu 1., gdy autor opisuje przeżycia księcia Gintułta, przebywającego wiosną 1799 r. w mieście oblężonym przez wojska austriackie feldmarszałkaPála Kraya, a po raz drugi w 2. tomie, gdy wędrujący spodAusterlitz inwalida, Sariusz Ojrzyński, wspomina rok 1801, kiedy po zawarciupokoju w Lunéville to Austriacy opuszczali miasto.
Mantua nosiła tytuł „Stolicy kultury włoskiej 2016”.
W I połowie XI w. Mantuą rządziłkomes, a późniejmarkizBonifacy III z Toskanii, który tu umiejscowił swą stolicę. Po jego śmierci władzę przejęła jego najmłodsza córkaMatylda toskańska, która według podania ufundowała kościółRotonda di San Lorenzo (1082). Po śmierci Matyldy w1115 Mantua stała się wolną komuną. W1198 Alberto Pitentino zmienił bieg rzeki Mincio i utworzył cztery jeziora otaczające miasto, zwiększając jego obronność. W1215 lub1216podestą zostałgwelfRambertino Buvalelli. W czasie wojen gibelinów z gwelfami władzę w mieście zdobył w1273Pinamonte Bonacolsi, zapoczątkowując rządyBonacolsich. 16 sierpnia1328 został obalony ostatni z Bonacolsich,Rinaldo, a władzę przejąłKapitan Ludu (wł.Capitano del Popolo)Luigi I Gonzaga, który wcześniej, w1318 był podestą.Gonzagowie rządzili miastem aż do1708, kiedy po śmierci ostatniego z nich,Ferdynanda Karola, przejęli jeHabsburgowie. Pod ich rządami powstały w Mantui Królewska Akademia Nauk i Sztuk, teatr oraz wiele pałaców.
2 lutego1797 miastozostało zajęte przez wojskaNapoleona. Od marca 1797 tworzony był tutaj trzeci batalion „Legionów Polskich posiłkujących Lombardię” pod dowództwem Ludwika Dembowskiego. W 1799 miastozostało zajęte przez wojska austriackie, które walczyły z Francją w ramach tzw.drugiej koalicji antyfrancuskiej. Francja odzyskała miasto na mocypokoju w Lunéville w 1801 roku.
↑Praca zbiorowa: Oxford – Wielka Historia Świata. Średniowiecze. Wędrówka ludów – Merowingowie. T. 15. Poznań: Polskie Media Amer.Com, 2006, s. 235.ISBN 83-7425-025-9.
