Macedonia Północna[2][3][4][5] (mac.Северна Македонија,alb.Maqedonia e Veriut;Republika Macedonii Północnej,Република Северна Македонија,Republika e Maqedonisë së Veriut[6], dawniejMacedonia) – państwo wEuropie Południowej[7] naPółwyspie Bałkańskim, powstałe w wynikurozpadu Jugosławii, obejmujące swoim terytorium około 38% regionu historyczno-geograficznegoMacedonia. Do 12 lutego 2019 nazwa państwa brzmiałaMacedonia (Była Jugosłowiańska Republika Macedonii, oficjalnie państwo nazywało się: Republika Macedonii). Od 27 marca 2020 Macedonia Północna jest członkiemNATO[8].
Pierwsza flaga niepodległej Republiki Macedonii z lat 1991–1992Druga flaga Macedonii z lat 1992–1995, zmieniona po greckich protestach
Po rozpadzieJugosławii w 1991 roku jedna z jej republik (Socjalistyczna Republika Macedonii) ogłosiła niepodległość jakoRepublika Macedonii, w skrócieMacedonia. Spowodowało to oburzenie ze stronyGrecji, która uważała się za jedynego spadkobiercę tradycjistarożytnej Macedonii[9]. Z powodu konfliktu o nazwę, Grecja blokowała członkostwo Macedonii w instytucjach międzynarodowych. Wobec tego na forumOrganizacji Narodów Zjednoczonych Republika Macedonii oficjalnie została przyjęta jakoByła Jugosłowiańska Republika Macedonii (mac.Поранешна Југословенска Република Македонија), znana także pod angielskimakronimemFYROM (Former Yugoslav Republic of Macedonia)[10].
W 2008 r. negocjowano porozumienie między krajami, ale Grecy zablokowali jego wejście w życie i zawetowali zaproszenie Macedonii doOrganizacji Traktatu Północnoatlantyckiego (NATO) i integracji zUnią Europejską. W następnych latach spór się zaostrzał, m.in. Macedończycy nazwali stołeczne lotnisko i najważniejszą autostradę imieniemAleksandra Wielkiego i zbudowali wiele jego pomników. W 2018 r., po objęciu stanowiska przez nowego premiera MacedoniiZorana Zaewa, m.in. zmieniono nazwę głównego lotniska i autostrady Macedonii i zasygnalizowano gotowość do ustępstw w postaci dodania do nazwy kraju geograficznego określenia (np. Macedonia Północna, Nowa Macedonia lub Górna Macedonia)[11].
W maju 2018 r. Premier Macedonii Zoran Zaew ogłosił, że doszło do porozumienia z Grecją w sprawie nazwy państwa, które miałoby nazywać się Republiką MacedoniiIlindeńskiej, jednak sprzeciw wobec porozumienia wyraziły partie opozycyjne zarówno w Grecji, jak i w Macedonii[12]. 12 czerwca tego samego roku premierzy obu krajów –Aleksis Cipras i Zoran Zaew – potwierdzili osiągnięcie porozumienia w sprawie zmiany nazwy Macedonii naRepublika Macedonii Północnej (Република Северна Македонија), w skrócieMacedonia Północna (Северна Македонија)[13].
11 stycznia 2019 r. macedoński parlament ratyfikował porozumienie z Prespy, akceptując poprawki do konstytucji sankcjonujące zmianę nazwy kraju naMacedonia Północna[3][14][15]. Dwa tygodnie później, 25 stycznia, porozumienie ratyfikował parlament grecki[16]. Nowa nazwa kraju, „Republika Macedonii Północnej”, oficjalnie weszła w życie 12 lutego 2019 roku[17].
Niewielkie wydobyciewęgla brunatnego (niedalekoKumanowa), rud żelaza,chromu,cynku i ołowiu orazantymonu. Produkcja energii elektrycznej głównie w małychelektrowniach wodnych. Przemysł przetwórczy skoncentrowany w większychmiastach (spożywczy, włókienniczy, metalurgiczny, chemiczny i drzewny), wSkopju hutażelaza. Rzemiosło artystyczne: wyroby ze srebra, złota, drewna, dywany.
Emisjarównoważnika dwutlenku węgla z terenu Socjalistycznej Republiki Macedonii wyniosła w 1990 roku 14,173 Mt, z czego 11,202 Mt stanowił dwutlenek węgla. W przeliczeniu na mieszkańca emisja wyniosła wówczas 5,611 t dwutlenku węgla, a w przeliczeniu na 1000 dolarówPKB 583 kg. Głównym źródłem emisji była wówczas energetyka. Po rozpadzie Jugosławii emisje w republice nieco spadły, a od połowy lat 90. wahały się, nie osiągając jednak poziomu z roku 1990, i bardziej znacząco spadają po 2011. W 2018 emisja dwutlenku węgla pochodzenia kopalnego wyniosła 8,074 Mt, a w przeliczeniu na mieszkańca 3,872 t i w przeliczeniu na 1000 dolarów PKB 287 kg. W tym czasie wzrósł udział emisji z transportu, ale energetyka pozostała główną branżą odpowiedzialną za emisję[18].
W 2016 roku kraj ten odwiedziło 510 tys. turystów (5,1% więcej niż w roku poprzednim), generując dla niego przychody na poziomie 285 mlndolarów[19]. Najwięcej turystów przyjechało z Turcji, Serbii, Grecji, Holandii i Bułgarii[20].
↑abZgromadzenie Republiki MacedoniiZ.R.M.PółnocnejZgromadzenie Republiki MacedoniiZ.R.M.,XXIII poprawka do Konstytucji Republiki Macedonii Północnej, Amendments XXXIII, XXXIV, XXXV and XXXVI to the Constitution of the Republic of Macedonia., United Nations Environment Programme, 19 stycznia 2019, s. 2(ang.).
↑Naddniestrzańska Republika Mołdawska nie jest uznawana przez żadne w pełni suwerenne państwo.
↑Republika Kosowa jednostronnie ogłosiła niepodległość, którajest uznawana przez 97 ze 193 państw członkowskich ONZ. Obecnie działa tam specjalna misja Unii Europejskiej –EULEX.
%3b_Flag_of_North_Macedonia_(1991-1992).svg)
.svg)
.png)
.svg)
