macOS (wymowa:mækoʊɛs, dawniejOS X, a takżeMac OS X[1]) – rodzinauniksowychsystemów operacyjnych produkowanych i rozprowadzanych przezApple Inc. Dostępny oficjalnie jedynie dlakomputerówMacintosh, instalowany fabrycznie na nich od 2002 roku. 13 czerwca 2016 roku naWWDC została ogłoszona zmiana nazwy na macOS w związku z potrzebą unifikacji nazw używanych przez Apple dla swoich systemów operacyjnych (iOS,watchOS,tvOS)[2].
macOS jest zbudowany na podstawie dawnego systemuNeXTStep z drugiej połowy lat 80., wykupionym przez Apple wraz z producentem tegoż systemuNeXT w 1996 r. Jest on następcą systemuMac OS 9, wydanego w 1999 r. i ostatniej wersji „klasycznego”Mac OS, który był głównym systemem komputerów Macintosh od 1984 roku.
macOS oryginalnie działał jedynie na Macach o architekturzePowerPC. W 2006 wydano pierwszą wersję dla nowych Maców o architekturzex86 –Mac OS X 10.4. W 2005 roku wydano pierwszą wersję w pełni zgodną zSingle UNIX Specification w wersji trzeciej –Mac OS X 10.5, działający zarówno na Macach PowerPC i x86 z pomocą technologii zwanejUniversal binary, czyli formatuplików wykonywalnych działających na obu architekturach.10.6 Snow Leopard to ostatnia wersja, która obsługuje programy dla procesorów PowerPC przy użyciu narzędziaRosetta.Mac OS X 10.7 przestaje również obsługiwać komputery o architekturze32-bitowej, ograniczając się do procesorów64-bitowych.
Pierwszą opublikowaną wersją systemu byłMac OS X Server 1.0 z 1999 roku iCheetah (wersja desktopowa) wydany 24 marca 2001 roku. Poszczególne wydania, do wydania 10.8 były nazywane nazwami pochodzącymi od wielkichkotów, np.OS X 10.8 nosi nazwę handlową Mountain Lion, czylipuma płowa. Obecnie nazwy systemów macOS pochodzą od parków krajobrazowych wKalifornii, np.macOS Sierra. Wersja serwerowa,OS X Server technicznie nie różniła się wiele od OS X – posiadała jedynie wiele wbudowanych aplikacji serwerowych. Obecnie, czyli od wersji Lion nie ma już możliwości zakupu OS X Server osobno – jest on dostępny jako pakiet aplikacji do macOS, a także ładowany do wersji serwerowych MacówMini orazPro.
iOS, system firmy Apple działający na urządzeniach przenośnychiPhone,iPod Touch, orazApple TV drugiej i trzeciej generacji został stworzony w oparciu o macOS, z którym to dzieli jądro i wiele mechanizmów działania, jednak aplikację dla macOS są tworzone za pomocąCocoa, a dla iOS za pomocąCocoa Touch dostosowanego doekranów dotykowych.
macOS powstał w oparciu o jądroMach. Niektóre części z implementacjiUnixa:FreeBSD iNetBSD zostały włączone wNextStep, który był obiektowo zorientowanym systemem opracowanym przez firmęSteve’a Jobsa –NeXT, która została założona po jego odejściu z Apple w 1985[3]. Podczas nieobecności Jobsa w Apple, próbowano stworzyć system nowej generacji, czego efektami były projekty tj.Taligent,Copland iGershwin, jednak wszystkie szybko upadły[4].
W końcu system operacyjny firmy NeXT, później nazywanyOpenStep, został wybrany jako podstawa do stworzenia nowego systemu Apple. Apple w tym celu wykupiło firmę NeXT[5]. Steve Jobs powrócił do firmy zCupertino i stał się tymczasowym, a później głównymdyrektorem generalnym, kierując zmianami w kierunku przekształcenia przyjaznego dla programistów OpenStep w system, który mógłby być wykorzystany przez Apple dla rynku domowego i twórczych profesjonalistów (np. grafików komputerowych). Projekt na początku nazywał sięRhapsody i został później przemianowany na Mac OS X[6].
Pierwsza edycja Mac OS X Server była niekompatybilna z oprogramowaniem napisanym dlaMac OS i nie posiadała wsparcia dla standardu Apple’a – interfejsuFireWire. Następne wersje posiadały już większąwsteczną kompatybilność i funkcjonalność, zawierającAPI Carbon i wsparcie dla FireWire. Podczas rozwoju systemu stopniowo oddalano się od spuścizny po Mac OS-ie i kierowano się w stronę nowego „cyfrowego stylu życia” wydając takie programy jakiLife,iWork czy zintegrowany z systemem program służący do domowej rozrywkiFront Row[7]. Każda nowa wersja zawiera również modyfikacje ogólnego interfejsu, jak styl „szlifowanego metalu”, który został dodany w wersji 10.3 i usunięty w 10.5 na rzecz jednolitego gradientowego wyglądu okienek[8][9].
macOS jest dziesiątą główną wersją systemu operacyjnegoMac OS dla komputerówMacintosh. Poprzednie wersje nazwy systemów były oznaczane arabskimi numerami, np.Mac OS 8,9. LiteraX w starej nazwieMac OS X oznaczała numer 10 wrzymskim systemie liczbowym. Dlatego poprawną formą wymowy jestten ([tɛn]) lub „dziesięć”[10], jednakże wymawianie jak literyX (wymowa angielska [ɛks]) także jest popularne[11].
Podstawa systemu macOS jest zgodna z definicją systemu typuPOSIX (systemu uniksowego) i opiera się najądrzeXNU posiadając charakterystyczne komendy Unix dostępne z poziomuwiersza poleceń.
Apple wydało tę podstawę jakootwarty system operacyjnyDarwin, który po dodaniu licznych komponentówwłasnościowych, np. interfejsuAqua i eksploratoraFinder tworzy kompletny system – macOS[12].
macOS wprowadza wiele nowych możliwości w stosunku do swego poprzednikaMac OS 9, np.wywłaszczeniowąwielozadaniowość iochronę pamięci, które polepszają zdolność systemu do uruchamiania wielu aplikacji jednocześnie bez zakłócania ich działania[13]. Wiele aspektów architektury macOS wywodzi się z systemuOPENSTEP o wysokiej przenośności, tj. łatwości przeniesienia na inne architektury. Na przykład NeXTSTEP zostałsportowany z oryginalnych stacji roboczych NeXT o architekturze68k na architekturęx86 i inne jeszcze przed wykupieniem NeXT przezApple[14]. W podobnym procesie system został przeniesiony na architekturęPowerPC podczas trwania projektuRhapsody.
Najbardziej widoczną zmianą było wprowadzeniepowłokiAqua. Użycie gładszych krawędzi okien, półprzezroczystych tekstur i kolorów podobnych do wyglądupierwszych iMaców wniosło wiele świeżości w porównaniu do powłoki Platinum znanej z systemówMac OS X Server 1.0 orazMac OS 9 i wcześniejszych. Zdaniem Johna Siracusa, redaktora portaluArs Technica, wprowadzenie Aqua i odstępstwo od konwencjonalnego wyglądu „uderza jak tona cegieł”[15].Bruce Tognazzini z kolei stwierdził, że interfejs Aqua wMac OS X 10.0 stanowi krok wstecz w użyteczności w porównaniu z oryginalnym interfejsemMac OS[16]. Pojawiły sięskiny dla aplikacji oraz nakładki na inne systemy operacyjne, które naśladowały nowy wygląd macOS. Apple wystąpiło z żądaniem o usunięcie skórek i ich zrzutów ekranów do jednego z producentów programu zmieniającego wygląd[17].
W architekturze systemu macOS został zaimplementowanyframework warstowy[18], który znacząco upraszcza tworzenie aplikacji dostarczając wiele gotowychobiektów ifunkcji do wykorzystania[19].
PodsystemDarwin kieruje systemem plikówHFS+, w którym stosuje sięuniksowy system kontroli dostępu do plików. W 2003 i 2005 roku dwóch redaktorów zMacworld sformułowało krytykę schematu uprawnień; Ted Landau nazwał rozregulowanie uprawnień „najczęstszym powodem frustracji” w systemie macOS[21], a Rob Griffiths zasugerował, że niektórzy użytkownicy muszą naprawiać uprawnienia nawet codziennie co trwa do 15 minut[22]. Z kolei Dan Frakles wyraził zdanie przeciwne – nazwał procedurę naprawy uprawnień nadużywaną. Twierdzi on, iż OS X zwykle „trzyma” uprawnienia w poprawnym kształcie bez potrzeby interwencji użytkownika, a naprawa uprawnień powinna być tylko stosowana w wypadku pojawienia się problemów[23].
Opierając się na danych z września 2010 roku, macOS jest drugim najbardziej popularnym systemem operacyjnym ogólnego przeznaczenia używanym przez użytkowników internetu, po systemieMicrosoft Windows, posiadając 8,26% udziałów, według statystyk stworzonych przez W3Counter[24]. Dla porównania, jest to systemuniksowy o największym sukcesie w ilości użytkowników systemów operacyjnych przeznaczonych dla stacji roboczych, posiadając ponad 5,5-krotną przewagę nad wolnymGNU/Linuksem, którego udział wynosi 1,45%.
Wraz ze wzrostem popularności systemu macOS zwiększyła się dostępność kompatybilnego z nim oprogramowania. Użytkownicy systemu macOS mają dostęp nie tylko doprogramów graficznych i filmowych, ale także do wielu innych aplikacji i gier. Jeżeli nie została wydana odpowiednia wersja programu, przygotowana z myślą o tym systemie, można posłużyć się oprogramowaniem umożliwiającym wykonywanie aplikacji przeznaczonych dla systemu Microsoft Windows. Najbardziej znane programy tego typu toWine/Darwine iCrossOver, który bazuje na Wine. Obecnie wiele gier jest przebudowywanych przez programistów do wersji Mac, często przy użyciu Cidera.
System można zainstalować tylko na komputerach firmyApple, czyli komputerachMac. Chodzi tu nie tylko o kwestie legalności (EULA zabrania instalacji na komputerachPC), ale także o kwestie sprzętowe –Macintosh korzysta z podsystemuSMC wbudowanego w procesoryIntela, który pozwala na określenie urządzenia użytkownika. Sprawia to, że nie istnieje oficjalna możliwość instalacji systemu na komputerach PC. Jednakże powstały modyfikacje, które pozwalają zainstalować system na standardowym komputerze opartym na procesorze Intel, a nawetAMD – głównie polegające na emulacji odpowiednich komponentów podsystemu podanego powyżej.
Przejście Apple na procesory firmy Intel zostało zapowiedziane nakonferencji WWDC w 2005 roku i obejmowało przejście komputerów Mac z architekturyPowerPC naIA-32x86 w procesorachIntel. Przejście rozpoczęło się ukazaniem pierwszychiMaców iMacBooków Pro z procesoramiIntel Core Duo pod koniec lutego 2006, a zakończyło się wydaniem systemu10.6 Snow Leopard w sierpniu 2009, który jako ostatni obsługuje programy dla procesorów PowerPC przy użyciu narzędziaRosetta.
Kernel systemu macOS powstał w oparciu o mikrojądroMach orazFreeBSD, z którego wzięto m.in. stos sieciowy, warstwę funkcji systemowych, oraz VFS-a. Tradycyjne uniksowe narzędzia userlandowe wzięto z projektówNetBSD oraz FreeBSD. Jego podstawą jest opracowany w Apple Computer system operacyjnyDarwin.Graficzny interfejs użytkownika nosi nazwęAqua i jest własnym rozwiązaniem opracowanym przez Apple z wykorzystaniem doświadczeń i wzorów z poprzednich systemów tej firmy. Apple udostępnia także własną wersjęX Window System.
Tworząc Mac OS X wykorzystano doświadczenia z nieukończonego systemuRhapsody, który w prostej linii jest następcą rewolucyjnegoNeXTStep firmyNeXT założonej przezSteve’a Jobsa, a przejętej przez Apple Computer, gdy ten powrócił do jego zarządu.
Na konferencjiWWDC (Worldwide Developers Conference) 6 czerwca 2005 prezes Apple,Steve Jobs potwierdził pojawiające się raz na jakiś czas wiadomości, jakoby Mac OS X był tworzony z myślą o procesorach firmyIntel i kompatybilnych[25]. Zaprezentował działanie najnowszej wersji (10.4) systemu na procesorzePentium i zapowiedział przejście w ciągu dwóch lat całej linii komputerówMacintosh (a co za tym idzie – systemu operacyjnego i oprogramowania) na procesory Intela. Jako przyczyny przejścia wymieniane były problemy firmyIBM z wyprodukowaniem energooszczędnych, szybkich procesorów do komputerów przenośnych.
W macOS od wersji 10.7 VoiceOver (czytnik ekranowy) oprócz języka angielskiego, jest dostępny w 25 innych językach (w tym w języku polskim). Oprócz powyższych znajdziemy tam takżejęzyk hindi.
.svg)
.jpg)
