Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Przejdź do zawartości
Wikipediawolna encyklopedia
Szukaj

Mężczyzna

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kompilacja portretów dwudziestu mężczyzn

Mężczyznadojrzały płciowo przedstawiciel gatunkuHomo sapiens opłci męskiej[1]. Przed osiągnięciem dorosłości człowiek płci męskiej określany jest jakochłopiec[2]. Różnice wgenotypiekobiety i mężczyzny determinujądymorfizm płciowy człowieka (→chromosomy płci), gdyż zdecydowana większość mężczyzn machromosom X ichromosom Y[3][4][5]. U mężczyzn zazwyczaj również występuje wyższy poziomandrogenów i niższyestrogenów. Wyjątek od tego stanowią niektórzytranspłciowi iinterpłciowi mężczyźni[6][7].

Anatomia mężczyzny

[edytuj |edytuj kod]
 Zobacz też:Płeć człowieka.

Płeć człowieka determinowana jest w momenciezapłodnienia na podstawie materiału genetycznego znajdującego się wewnątrzplemnika. Jeśli plemnik noszący chromosom Y zapłodni komórkę jajową, potomstwem zazwyczaj będzie samiec (o chromosomach XY). Osoby, których anatomia lub struktura chromosomów jest różna od typowo męskiej i typowo żeńskiej, są określane jako osobyinterpłciowe[8].

Budowaukładu moczowo-płciowego u mężczyzn

W przypadku mężczyzn, do pierwszorzędnych cech płciowych zalicza siępenisa ijądra. Pierwszorzędnecechy płciowe to cechy, które są obecne przy urodzeniu i stanowią nieodłączną część procesu reprodukcyjnego. Do drugorzędnych cech płciowych, które są specyficzne dla mężczyzn, należą: włosy na twarzy, włosy na klatce piersiowej, szersze ramiona, powiększona krtań (tzw.jabłko Adama) i głos wyraźnie niższy od głosu dziecka lub kobiety[9][10][11]. Drugorzędne cechy płciowe są to cechy, które pojawiają się u ludzi wokresie dojrzewania[12][13].

U mężczyzn wartośćwskaźnika długości palców 2D:4D jest zwykle niższa niż u kobiet[14][15].

Układ płciowy

[edytuj |edytuj kod]
 Główny artykuł:Męski układ płciowy.

Męski układ rozrodczy obejmuje zewnętrzne i wewnętrzne narządy płciowe. Męskie genitalia są zbudowane z penisa, męskiej cewki moczowej i moszny, podczas gdy męskie genitalia wewnętrzne składają się z jąder, prostaty, najądrza, pęcherzyka nasiennego, nasieniowodów, naczyń włosowatych, przewodu ejakulacyjnego i gruczołu bulwiastego[16].

Hormony płciowe

[edytuj |edytuj kod]
 Osobny artykuł:Androgeny.

Tożsamość płciowa i seksualność

[edytuj |edytuj kod]
 Zobacz też:TransmężczyznaInterpłciowość.

Jako mężczyźni możeidentyfikować się niewielki odsetek osób, którym po urodzeniu przypisano płeć żeńską, są oni zazwyczaj określani jakotransmężczyźni[17]. Z kolei niektóre osoby, którym w momencie urodzenia przypisano płeć męską, mogą identyfikować się jako kobiety (zazwyczaj określane jakotranskobiety)[17]. Niektóre osoby, którym w momencie urodzenia przypisano płeć męską, mogą również identyfikować się jakoniebinarne[17].

Męska seksualność i pociąg są zróżnicowane pomiędzy poszczególnymi osobami, a na zachowania seksualne mężczyzn może wpływać wiele czynników, w tymuwarunkowania ewolucyjne,osobowość,wychowanie ikultura. Chociaż większość mężczyzn ma orientacjęheteroseksualną, to jednak istotna mniejszość jesthomoseksualna lubbiseksualna[18]. Niektórzy mężczyźni identyfikują się jakoprzeważnie hetero (ang. mostly straight lubheteroflexible)[19][20][21].

Różnice w psychice mężczyzny i kobiety

[edytuj |edytuj kod]
 Osobny artykuł:Różnice psychologiczne między płciami.
Sprzątanie Wikipedii
Tę sekcję należy dopracować:
od 2020-03 → usunąć/zweryfikować prawdopodobnątwórczość własną,
od 2020-03 →dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł.

Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się wdyskusji tej sekcji.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon{{Dopracować}} z tej sekcji.

Mężczyźni i kobiety rozwijają się w różnym tempie, więc porównanie ich w różnym wieku daje różne rezultaty. Na przykład w zdolnościach matematycznych nie ma istotnych różnic między chłopcami a dziewczynkami do piętnastego roku życia. Powyżej tego wieku dziewczynki nieco lepiej rozwiązują proste zadania, jednak nie wykryto różnic w zadaniach bardziej złożonych. Jeśli porównywane są osoby (kobiety i mężczyźni) o wysokich zdolnościach ogólnych, to przewaga mężczyzn w uzdolnieniach matematycznych narasta. Okazało się także, że dawniej różnice w tych zdolnościach były znacznie większe niż dzisiaj[22]. Jednocześnie jednak okazuje się, że przekonania ludzi co do różnic w uzdolnieniach matematycznych mężczyzn i kobiet są znacznie większe niż rzeczywiste różnice w tych uzdolnieniach (stereotyp płci). Ponadto należy zauważyć, że różnice te nie dotyczą każdego mężczyzny w porównaniu z każdą kobietą, a jedynie wskazują na większy odsetek mężczyzn niż kobiet (lub odwrotnie) lepiej uzdolnionych w określonej dziedzinie. Dlatego zdarzają się kobiety wybitnie uzdolnione matematycznie oraz mężczyźni wybitnie uzdolnieni np. w sztukach plastycznych. Danych o różnicach między płciami dostarcza więc porównanie nie jednostek, a odsetek osób każdej z płci wykazujących określone zdolności.

„Śmierć Gladiatora”, Jean-Simon Berthélemy, Francja 1773 r.

Zdolności poznawcze

[edytuj |edytuj kod]

Mężczyźni w porównaniu z kobietami wypadają lepiej w: zdolnościach przestrzennych (rotacje umysłowe, wyobrażenie przestrzeni, spostrzeganie przestrzeni). Gorzej w zdolnościach werbalnych (produkowanie mowy, błędy ortograficzne, zdolności językowe).

Wiele zależy tu od wieku badanych, statystycznego zdefiniowania pojęcia „istotna różnica” oraz do określenia poszczególnych typów zdolności.

 Ta sekcja jest niekompletna. Jeśli możesz,rozbuduj ją.

Osobowość

[edytuj |edytuj kod]

Pod względem osobowości mężczyźni mają przewagę w: asertywności[23], samoocenie (małe różnice), zadowoleniu z własnego ciała.

 Ta sekcja jest niekompletna. Jeśli możesz,rozbuduj ją.

Motoryka i zachowanie

[edytuj |edytuj kod]

Mężczyźni uzyskują znacznie lepsze wyniki w: prędkości rzucanego obiektu, długości rzutu, skoku w dal, szybkości biegu, sile chwytu dłoni.

Teorie oparte na psychologii ewolucyjnej

[edytuj |edytuj kod]

Istnieje wiele dyskusji na temat różnic w psychice u statystycznego mężczyzny i statystycznej kobiety. Jeden z punktów widzenia wywodzi siępsychologii ewolucyjnej (zobacz też:hipoteza łowiecka,hipoteza sawanny, hipoteza zbieracka, hipoteza czyszczenia), która zakłada, że różnice w rolach, jakie pełnili mężczyźni i kobiety w społecznościach pierwotnych, przyczyniły się do wykształcenia m.in. różnic płciowych.

Innym punktem widzenia jest podejściekulturowe, które zakłada, iż pozycje społeczne są narzucone w kulturze, w której wychowuje sięchłopiec (zobacz: stereotyp płciowy).Społecznymi aspektami płci zajmuje się dziedzinagender studies. Jeszcze inne podejście mówi (teoria strukturalno-społeczna), że różnice w zachowaniach oraz cechach psychologicznych mężczyzn i kobiet mają swoje źródło w odmiennych rolach, jakie z konieczności pełnią zarówno kobiety (tylko kobieta może rodzić dzieci i karmić je piersią) i mężczyźni. Omówienie tych teorii zobacz:atrakcyjność fizyczna.

Przemoc wobec mężczyzn

[edytuj |edytuj kod]
 Osobny artykuł:Przemoc wobec mężczyzn.

Męskość

[edytuj |edytuj kod]
 Osobny artykuł:męskość.

Zobacz też

[edytuj |edytuj kod]
Informacje w projektach siostrzanych
 Multimedia wWikimedia Commons
 Cytaty wWikicytatach
 Definicje słownikowe wWikisłowniku

Przypisy

[edytuj |edytuj kod]
  1. n,mężczyzna - Wielki słownik języka polskiego PAN [online], wsjp.pl [dostęp 2023-03-20] (pol.).
  2. chłopiec - definicja, synonimy, przykłady użycia [online], sjp.pwn.pl [dostęp 2023-03-20] (pol.).
  3. Marek Maleszewski. Tajemnice płci. „Wiedza i Życie”. Nr 02/2012, s. 55, luty 2012 rok. Prószyński Media. ISSN 0137-8929. 
  4. JeanJ. Weissenbach JeanJ.,MarcM. Fellous MarcM.,GabrielG. Andre GabrielG.,DanielleD. Geldwerth DanielleD.,ColinC. Bishop ColinC.,Human XX males with Y single-copy DNA fragments, „Nature”, 307 (5947),1984, s. 172–173,DOI10.1038/307172a0,ISSN1476-4687 [dostęp 2019-04-21] (ang.).
  5. JeanJ. Weissenbach JeanJ.,Albert de laA. Chapelle Albert de laA.,David C.D.C. Page David C.D.C.,Chromosome Y-specific DNA in related human XX males, „Nature”, 315 (6016),1985, s. 224–226,DOI10.1038/315224a0,ISSN1476-4687 [dostęp 2019-04-21] (ang.).
  6. David AndrewD.A. Griffiths David AndrewD.A.,Shifting syndromes: Sex chromosome variations and intersex classifications, „Social Studies of Science”, 48 (1),2018, s. 125–148,DOI10.1177/0306312718757081,ISSN0306-3127,PMID29424285,PMCIDPMC5808814 [dostęp 2022-07-10] .
  7. Gian‐PaoloG.‐P. Dotto Gian‐PaoloG.‐P.,Gender and sex—time to bridge the gap, „EMBO Molecular Medicine”, 11 (5),2019, e10668,DOI10.15252/emmm.201910668,ISSN1757-4676,PMID30979711,PMCIDPMC6505576 [dostęp 2022-07-10] .
  8. Intersex Society of NorthI.S.N. America Intersex Society of NorthI.S.N.,What is intersex? [online], isna.org [dostęp 2020-03-18] .
  9. Primary & Secondary Sexual Characteristics [online], sciencing.com [dostęp 2020-03-18] .
  10. Secondary sexual characteristics [online], TheFreeDictionary.com [dostęp 2020-03-18] .
  11. InternetI. Archive InternetI.,The developing person through the life span, Worth Publishers, 2004, s. 349,ISBN 978-0-7167-5706-1 [dostęp 2020-03-18] .
  12. ShlomoS. Melmed ShlomoS.,Kenneth S.K.S. Polonsky Kenneth S.K.S.,P. ReedP.R. Larsen P. ReedP.R.,Henry M.H.M. Kronenberg Henry M.H.M.,Williams Textbook of Endocrinology E-Book, Elsevier Health Sciences, 12 maja 2011, s. 1054,ISBN 978-1-4377-3600-7 [dostęp 2020-03-18] (ang.).
  13. Phillip E.P.E. Pack Phillip E.P.E.,CliffsNotes AP biology, 5th edition, Boston: Houghton Mifflin Harcourt, 2017, s. 219,ISBN 0-544-78417-0,OCLC 967097512 [dostęp 2020-03-18] .
  14. Manning JT, Kilduff L, Cook C, Crewther B, Fink B. Digit Ratio (2D:4D): A Biomarker for Prenatal Sex Steroids and Adult Sex Steroids in Challenge Situations. „Frontiers in Endocrinology”. 5, s. 9, 2014.DOI:10.3389/fendo.2014.00009.PMID:24523714.PMCID:PMC3906590. 
  15. Kim TB, Kim KH. Why Is Digit Ratio Correlated to Sports Performance?. „Journal of Exercise Rehabilitation”. 12 (6), s. 515–519, 2016.DOI:10.12965/jer.1632862.431.PMID:28119871.PMCID:PMC5227311. 
  16. Definition of Male genitalia [online], MedicineNet [dostęp 2020-03-18] (ang.).
  17. abcDeana F.D.F. Morrow Deana F.D.F.,LoriL. Messinger LoriL.,Sexual orientation and gender expression in social work practice. Working with gay, lesbian, bisexual, and transgender people, New York: Columbia University Press, 2006,ISBN 0-231-50186-2,OCLC 64274731 [dostęp 2020-03-18] .
  18. J. MichaelJ.M. Bailey J. MichaelJ.M.,Paul L.P.L. Vasey Paul L.P.L.,Lisa M.L.M. Diamond Lisa M.L.M.,S. MarcS.M. Breedlove S. MarcS.M.,EricE. Vilain EricE.,Sexual Orientation, Controversy, and Science, „Psychological Science in the Public Interest”, 17 (2),2016, s. 45–101,DOI10.1177/1529100616637616,ISSN1529-1006,PMID27113562 [dostęp 2020-03-18] (ang.).
  19. Why men’s sex lives are more complicated than you think [online], The Daily Dot, 30 stycznia 2015 [dostęp 2020-03-18] (ang.).
  20. Mostly Straight, Most of the Time [online], The Good Men Project, 18 września 2018 [dostęp 2020-03-18] (ang.).
  21. Ritch C.R.C. Savin-Williams Ritch C.R.C.,Mostly Straight: Sexual Fluidity among Men, Harvard University Press, 13 listopada 2017,ISBN 978-0-674-98104-1 [dostęp 2020-03-18] (ang.).
  22. Feingold A. (1988) Cognitive gender differences are disappearing. American Psychologist, 104, 95-103.
  23. JudithJ. Worell JudithJ.,Encyclopedia of Women and Gender, Two-Volume Set: Sex Similarities and Differences and the Impact of Society on Gender, Academic Press, 27 września 2001,ISBN 978-0-12-227245-5 [dostęp 2019-04-21] (ang.).
Płeć, tożsamość płciowa i orientacja seksualna
Płeć biologiczna
Zgodność tożsamości płciowej
zpłcią przypisaną przy narodzinach
Tożsamości płciowe (gender)
Binarne
Trzecia płeć
Inne
Orientacje i tożsamości seksualne
Orientacje seksualne
Alternatywne określenia
Zobacz też
Kontrola autorytatywna (mężczyzna):
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Mężczyzna&oldid=78119471
Kategorie:
Ukryte kategorie:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp