Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Przejdź do zawartości
Wikipediawolna encyklopedia
Szukaj

Ludwik XI

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ludwik XI
Ilustracja
ilustracja herbu
podpis
Delfin Francji
Okres

od1423
do1461

Poprzednik

Karol de Valois

Następca

Franciszek de Valois

Król Francji
Okres

od1461
do1483

Poprzednik

Karol VII Walezjusz

Następca

Karol VIII Walezjusz

Dane biograficzne
Dynastia

Walezjusze

Data urodzenia

3 lipca1423

Data śmierci

30 sierpnia1483

Ojciec

Karol VII Walezjusz

Matka

Maria Andegaweńska

Żona

Małgorzata Szkocka
Karolina Sabaudzka

Dzieci

Anna de Beaujeu
Joanna de Valois
Karol VIII Walezjusz

Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Ludwik XI (ur.3 lipca1423 wBourges, zm.30 sierpnia1483 na zamku Plessis-lès-Tours) –król Francji od1461, synKarola VII z dynastiiWalezjuszów iMarii Andegaweńskiej,gonfaloniere papieski.

Delfin Francji

[edytuj |edytuj kod]

24 czerwca 1436 poślubił Małgorzatę Szkocką, córkę królaJakuba I iJoanny Beaufort. Małgorzata jednak zmarła nie dając mu potomków (1445). 14 lutego 1451 Ludwik ożenił się po raz drugi, z zaledwie ośmioletniąKaroliną Sabaudzką, córkąLudwika I,księcia Sabaudii i Piemontu. Karolina urodziła mu ośmioro dzieci, z których wiek niemowlęcy przeżyli:

W 1440 Ludwik nadal jakodelfin poparł bunt możnowładców przeciw ojcu (tzw.prageria). W latach 1447–1456 sprawował bezpośrednią władzę nadDelfinatem. Sukcesy administracyjne oraz zawiść jego ojca Karola VII doprowadziły do odebrania mu zarządu tej prowincji. W 1456 roku delfin Ludwik zbiegł do Burgundii, gdzie przebywał do roku 1461, tj. do śmierci ojca, pod opieką swego wuja,Filipa III Dobrego.

Król Francji

[edytuj |edytuj kod]

Po śmierci ojca powrócił do Francji i objął tron jako Ludwik XI. Swe panowanie rozpoczął od ambitnych planów reorganizacji administracji i finansów państwa, m.in. zorganizował po raz pierwszy w państwie stałą pocztę. Udało mu się także zdobyć naAragonii hrabstwaRoussillon iCerdagne oraz odkupić od BurgundiiPikardię (przekazaną jej traktatem z Arras w 1435 roku).

Metody jego rządów, oraz ograniczanie przywilejów feudalnych spowodowały powstanie tzw. Ligi Dobra Publicznego (1465), skupiającej niezadowolonych książąt krwi oraz możnowładców. Powstanie Ligi doprowadziło dobitwy pod Montlhéry (16 lipca 1465) oraz oblężeniaParyża (sierpień-październik 1465), w rezultacie czego Ludwik XI musiał pójść na szereg ustępstw. Między innymi w charakterze apanażu jego młodszy bratKarol, książę Berry otrzymałNormandię, książęBretanii Franciszek II rozluźnił więzy lenne z Francją, aKarol Śmiały odzyskał dla Burgundii Pikardię. W ciągu trzech lat, działając przezornie i wygrywając spory między swymi wrogami, król odzyskał Normandię, przekazując bratu w charakterze rekompensaty Gujennę. Bretanię udało się dopiero ostatecznie podporządkować w wyniku dwóch kolejnych małżeństw dziedziczki Franciszka II,Anny Bretońskiej zKarolem VIII iLudwikiem XII.

Lata 1465–1477 to narastający konflikt między Francją a Burgundią mający swoje korzenie jeszcze w latachwojny stuletniej i okresie wojny domowej między stronnictwamiarmaniaków i burgundczyków.Karol Śmiały, który po śmierci ojca, Filipa Dobrego, dążył do skonsolidowania dwóch części swojego władztwa (księstwa ihrabstwa Burgundii z prowincjami niderlandzkimi) poprzez opanowanieLotaryngii iAlzacji stawał się dla Ludwika XI coraz większym zagrożeniem. Ludwikowi XI udało się w tajemnicy zmontować antyburgundzkie przymierze pomiędzy kantonami szwajcarskimi, miastami alzackimi skupionymi w L'Union Basse, księciem Lotaryngii oraz cesarzemFryderykiem III. ZakupAlzacji odHabsburgów oraz podporządkowanieLotaryngii rządzonej przez księcia René II zostały udaremnione.

Desant angielski w Calais

[edytuj |edytuj kod]

W międzyczasie Francja musiała stawić czoła niebezpieczeństwu odnowieniawojny stuletniej. W 1475 roku wCalais wylądowały wojska króla Anglii,Edwarda IV z zamiarem odzyskania ziem zdobytych przez Henryka V. Ludwikowi XI udało się zawrzeć bez stoczenia jednej bitwy pokój wPicquigny, który za cenę corocznie wypłacanej daniny zabezpieczał Francję przed dalszą agresją.

Zabezpieczywszy się przed niebezpieczeństwem inwazji, Ludwik XI skupił się na zniszczeniu swojego burgundzkiego przeciwnika. Atak Karola Zuchwałego (Śmiałego) na Szwajcarię ibitwy pod Grandson (2 marca 1476) orazMorat (22 czerwca 1476) doprowadziły do załamania potęgi militarnej Burgundii. 5 stycznia 1477 Karol zginął wbitwie pod Nancy. Śmierć ta doprowadziła do rozpadu państwa burgundzkiego.

Nabytki terytorialne

[edytuj |edytuj kod]

W następnych latach panowania Ludwika XI Francja przeżywała szybki, niczym nie zakłócony, rozwój gospodarczy. Powiększyło się też terytorium królestwa. Wpierw w 1480, po śmierci tytularnegokróla NeapoluRené I Andegaweńskiego, oAndegawenię iProwansję, później poprzez zbrojną aneksję, o księstwo Burgundii orazFlandrię, zaś w1482 po śmierci sukcesorki Karola Zuchwałego,Marii Burgundzkiej, o hrabstwo Burgundii. Reszta władztwa burgundzkiego, czyli tereny odpowiadające mniej więcej dzisiejszejHolandii,Belgii orazLuksemburgowi, przypadły wtedyHabsburgom, a następnie jej hiszpańskiej linii. W ten sposób samodzielne państwo burgundzkie przestało istnieć.

Ludwik XI zmarł w 1483 pozostawiając Francję jako mocarstwo europejskie. Został pochowany na własne życzenie wkatedrze w Cléry, a nie jak inni monarchowie francuscy wbazylice Saint-Denis). Jego następcą został jego trzynastoletni syn –Karol VIII (1483–1498), w którego imieniu początkowo władzę sprawowała jakoregentkaAnna de Beaujeu, jego najstarsza siostra wraz z mężem Piotrem de Beaujeu, późniejszym księciem de Bourbon.

Zobacz też

[edytuj |edytuj kod]
Delfinowie Francji
Walezjusze
Walezjusze
linia orleańska
  • N.N. de Valois (1508)
  • N.N. de Valois (1512)
Walezjusze
linia Angoulême
Burbonowie

Władcy Francji
Królestwo Francji
(do XIII w. Królestwo Franków)
Kapetyngowie
Walezjusze
Burbonowie
I Cesarstwo Francuskie
Bonapartowie
Królestwo Francji
(Restauracja Burbonów)

Burbonowie
I Cesarstwo Francuskie
Bonapartowie
Królestwo Francji
(Restauracja Burbonów)

Burbonowie
Królestwo Francji
(Monarchia lipcowa)
Burbonowie
(linia orleańska)
II Cesarstwo Francuskie
Bonapartowie
  1. abckról z prawa, nigdy nie objął tronu
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ludwik_XI&oldid=74785423
Kategorie:
Ukryte kategorie:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp