 | |||
| Data i miejsce urodzenia | |||
|---|---|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |||
| Przyczyna śmierci | |||
| Zawód, zajęcie | fizyk, chemik | ||
| |||
Louis P. Slotin (ur.1 grudnia1910 wWinnipeg, zm.30 maja1946 wLos Alamos[1]) –kanadyjskifizyk ichemik, uczestnikProjektu Manhattan. Zmarł wskutek ostrejchoroby popromiennej w kilka dni po wypadku wLos Alamos National Laboratory, podczas którego przypadkowo przekroczona zostałamasa krytyczna w liczącej 6,2 kg próbce izotopuplutonu Pu-239 osłoniętejreflektorem neutronów.
Louis Slotin urodził się w 1910 roku wWinnipeg w Kanadzie. Był najstarszym z trójki dzieciżydowskich imigrantów zRosji. Rozpoczął studia w wieku 16 lat naUniwersytecie Manitoba[2]. Po uzyskaniu tytułu magistra w 1933 r. przeniósł się doKing’s College London, gdzie kontynuował studia pod opieką prof.Arthura Johna Allmanda. Doktorat zchemii fizycznej uzyskał w 1936 r. naUniwersytecie Londyńskim[3] na podstawie rozprawy pt.An Investigation into the Intermediate Formation of Unstable Molecules During some Chemical Reactions[2]. W 1937 r. bez powodzenia starał się o pracę wCanada's National Research Council. W tym samym roku uzyskał stanowisko asystenta naUniwersytecie Chicagowskim i prowadził badania w obszarzeradiobiologii[3]. Otrzymywał jednak bardzo niskie wynagrodzenie i żył na granicy ubóstwa. W 1942 r. rozpoczął pracę wMetallurgical Laboratory kierowanym przezEnrica Fermiego i wziął udział w uruchomieniu pierwszegoreaktora jądrowego,Chicago Pile-1[2].
W 1944 r. przeprowadził się doNowego Meksyku, by pracować wLos Alamos National Laboratory w grupieRoberta Bachera wProjekcie Manhattan, ściśle tajnym programie budowybroni jądrowej prowadzonym przez rządStanów Zjednoczonych[2].
W Los Alamos odpowiadał za prowadzenie szacunkówmas krytycznych, najpierw w ramach projektówOtto Frischa, gdzie stosowany był izotopuranu, a później na rdzeniach Pu-239. Większość z przeprowadzanych badań opierała się na eksperymentalnym doprowadzaniu stopniowo coraz większych masmateriałów rozszczepialnych do poziomów bliskich krytyczności[potrzebny przypis].
21 maja 1946 roku Slotin oraz kilku innych badaczy brało udział w kolejnym eksperymencie z rdzeniem plutonu[a], pierwotnie przeznaczonym do wykorzystania w trzeciej bombie atomowej do zrzucenia nadJaponią. Podczas prac Slotin używał śrubokrętu do utrzymywania dystansu między dwiema sferamiberylowegoreflektora neutronów, którego zadaniem było doprowadzenie do przekroczenia masy krytycznej. W pewnym momencie śrubokręt wysunął się, a pokrywa się zamknęła. Doszło do gwałtownej reakcji łańcuchowej i emisji dużej dawkipromieniowania jonizującego gamma i neutronowego czemu towarzyszyła błękitna poświatazjonizowanego powietrza oraz fala ciepła. Slotin natychmiast złapał lewą ręką jedną z półkul pokrywy i odrzucił ją na bok, zapobiegając znacznie tragiczniejszemu rozwojowi wydarzeń i ratując życie kolegów w laboratorium. Sam, jako znajdujący się najbliżej, otrzymał śmiertelną dawkę szacowaną na 21Svpromieniowania gamma ineutronowego. Slotin chwilę po zdarzeniu odczuwał kwaśny smak w ustach oraz piekący ból w lewej ręce, spowodowany olbrzymią dawką promieniowania przyjętą w krótkim czasie. Zaraz po opuszczeniu laboratorium zaczął gwałtownie wymiotować; został niezwłocznie przewieziony do szpitala, ale według świadków, od samego początku zdawał sobie sprawę z powagi sytuacji, i od razu pożegnał się z kolegami. Zmarł w szpitalu 9 dni później[4].
Pozostali uczestnicy eksperymentu, naukowcy Graves, Kline i Young pozostali w szpitalu po śmierci Slotina. Graves, który stał najbliżej Slotina w trakcie wypadku, również doświadczył ostrej choroby popromiennej i musiał zostać hospitalizowany przez kilka tygodni. Udało mu się przeżyć, lecz do końca życia doświadczał neurologicznych problemów oraz dysfunkcji wzroku. Young również ucierpiał w wyniku ostrej choroby popromiennej, ale udało mu się całkowicie wyzdrowieć.[5]
Po wypadku wstrzymano wszelkie ręczne eksperymenty przeprowadzane bezpośrednio na materiałach rozszczepialnych w Los Alamos. Śmierć Slotina była później wspominana przezRoberta Oppenheimera jako bardzo bolesne doświadczenie.
Louisa Slotina można uznać za pierwowzór Louisa Saxla, głównej postaci książkiDextera MastersaWypadek (The Accident, 1955). Wprawdzie autor we wstępie deklaruje fikcyjność bohaterów, ale zadedykował powieść Slotinowi. Książka obejmuje kilka dni od wypadku do śmierci głównego bohatera, zawiera także reminiscencje z jego przeszłości.
Wypadek Slotina stał się inspiracją dla filmuFat Man and Little Boy, nakręconego w 1989 r. przez brytyjskiego reżyseraRolanda Joffe oraz filmu dokumentalnegoTickling the Dragon's Tail z 1999 r. Ponadto Paul Mullin w 2001 r. napisał sztukęLouis Slotin Sonata[1].
