Państwo położone wAfryce Zachodniej kilkaset kilometrów na północ odrównika. Połowa powierzchni pokryta jestlasem tropikalnym. Ukształtowanie terenu zmienia się wraz z oddaleniem od wybrzeża – początkowarównina przechodzi stopniowo w pofałdowany płaskowyż, a następnie w niewysokie góry w północno-wschodniej części kraju. Średniatemperatura utrzymuje się na poziomie 21 stopniCelsjusza. Maksimum to 37 °C. Stosunkowo niewielkie są wahania temperatury spowodowane zmianą pór dnia i roku. Występują dwie pory roku: sucha i deszczowa.
Jest to najstarszarepublika wAfryce. Powstała w wyniku umowy międzyAmerykańskim Towarzystwem Kolonizacyjnym aautochtonami, podpisanej w 1821 roku. Dzięki niej wyzwoleni niewolnicy ze Stanów Zjednoczonych mieli osiedlić się w tej części kontynentu, na wykupionych przez Towarzystwo terenach, i żyć w zgodzie z 18 plemionami tubylczymi. Początkowo Liberia była zależna od Stanów Zjednoczonych. 26 lipca 1847 rokuAmerykano-Liberyjczycy uchwalilikonstytucję, jednocześnie deklarując własną niepodległość. Nazwa kraju pochodzi od łacińskiego słowaliber – „wolny”.
Historia Liberii zdominowana była przez konflikty pomiędzy kolonią wyzwolonych niewolników a rdzenną ludnością (zapoczątkowane rozszerzaniem terytorium kolonii poza wykupione wcześniej ziemie) oraz przez spory terytorialne z sąsiadującymi koloniami europejskimi. Do 1945 rdzenna ludność nie posiadała reprezentacji w parlamencie. Prawo do głosowania – ograniczone cenzusem majątkowym – uzyskała w 1947 roku, za rządów prezydentaWilliama Tubmana, który dążył do zmniejszenia nierówności społecznej między potomkami wyzwoleńców a rdzenną ludnością. Dominacja Amerykano-Liberyjczyków zakończyła się w 1980 roku[2].
W 1980Samuel K. Doe przeprowadził przewrót wojskowy, w którym zabito urzędującego prezydentaWilliama Tolberta, a władzę przejęła Ludowa Rada Ocalenia (pod przywództwem S.K. Doe). Pogłębiający się kryzys gospodarczy doprowadził do wybuchuwojny domowej w 1989, podczas której S.K. Doe poniósł śmierć[2]. W 1997Charles Taylor, jeden z przeciwników Doe’a, został wybrany na prezydenta Liberii. W czasie jego rządów Liberia z jednego z najzamożniejszych krajów afrykańskich stała się krajem biednym. W 1999 roku wybuchładruga wojna domowa. Na Liberię pod rządami Taylora zostały nałożone międzynarodowe sankcje, a sam dyktator został oskarżony przezSąd Specjalny dla Sierra Leone o handel bronią i podsycanie wojny domowej w sąsiednich krajach. W 2003 roku pod naciskiem społeczności międzynarodowej i pokojowego ruchu kobiet (Masowa Akcja Kobiet Liberii na rzecz Pokoju wspierana przez organizacjęWomen in Peacebuilding Network Africa)[3] Taylor zdecydował się na rozmowy pokojowe z pozostałymi stronami konfliktu i jeszcze przed ich zakończeniem zrzekł się władzy. Udał się do Nigerii, gdzie otrzymałazyl polityczny (cofnięty w 2006 roku). Pokój kończący krwawą wojnę domową w Liberii został zawarty 18 sierpnia 2003 roku w stolicyGhanyAkrze[4].
Między sierpniem a październikiem 2003 prezydentem byłMoses Blah. 14 października 2003 sformowano rząd przejściowy pod przewodnictwemGyude Bryanta. Wwyborach prezydenckich na jesieni 2005 zwyciężyłaEllen Johnson-Sirleaf, pokonując w drugiej turze znanego piłkarza George’a Weah. W 2011 Johnson-Sirleaf została wybrana na kolejną, 6-letnią kadencję. 22 stycznia 2018 prezydentem zostałGeorge Weah – liberyjskipiłkarz, działacz humanitarny i polityk.
W skład blisko 5-milionowejpopulacji Liberii wchodzą licznegrupy etniczne. Żyją tam potomkowie uwolnionych amerykańskichniewolników oraz niewolników zKaraibów (ok. 5%), nazywanychAmerykanoliberyjczykami, którzy stanowili w Liberii wyższą warstwę społeczną. Zdecydowaną większość stanowią jednakplemiona tubylcze (95%), wśród których przeważają liczne plemionaMande, orazKru. Różnorodność etniczna umocniona jest współistnieniem w Liberii ponad 20 języków (urzędowym jestjęzyk angielski), a także kultywowaniemanimizmu przez dużą część ludności.
Zgodnie z konstytucją z 1986 (modyfikowana 1988) Liberia jest republiką. Na jej czele stoi prezydent wybierany w wyborach powszechnych na 6-letnią kadencję, będący jednocześnie szefem rządu. Władza ustawodawcza należy do 2-izbowego parlamentu pochodzącego z wyborów powszechnych (Senat, o 9-letniej kadencji, liczy 30 senatorów, Izba Reprezentantów, o 6-letniej kadencji – 64 członków). Władzę wykonawczą sprawuje rząd powoływany przez prezydenta.
Armia Liberii z rocznym budżetem na cele obronne wynoszącym 14,5 mln dolarów (USD) jest na przedostatnim (138) miejscu w rankinguGlobal Firepower 2021[13]. Liberia posiada jedynie siły lądowe wyposażone w 55 pojazdów opancerzonych[13]. Aktywny personel wojskowy liczy 2200 osób[13].
_-_LBR_-_UNOCHA.svg)
_(4).jpg)
