XXVIIILetnie Igrzyska Olimpijskie (oficjalnieIgrzyska XXVIIIOlimpiady) rozgrywane były wAtenach (Grecja) w dniach 13–29 sierpnia 2004. Uczestniczyło w nich ponad 10 500 sportowców z 202 państw. Rozdanych zostało 301 kompletów medali w 28 dyscyplinach olimpijskich.
Ateny zostały wybrane jako organizator Igrzysk 5 września 1997 na 106. sesji MKOl wLozannie wSzwajcarii. Wcześniej oczekiwano, że miasto to będzie organizowałoIgrzyska w 1996, kiedy to przypadała setna rocznica rozgrywania nowożytnych igrzysk. Liczono, że po 100 latach zawody te powrócą w miejsce, w którym odbyły się po raz pierwszy (zobaczLetnie Igrzyska Olimpijskie 1896). Ateny przegrały też rywalizację o organizacjęIgrzysk w 2000, które ostatecznie rozegrane zostały wSydney. W 2004 kontrkandydatami Aten byłyBuenos Aires,Kapsztad,Rzym iSztokholm. Odbyły się cztery tury głosowań.
Wyniki głosowania na gospodarza Letnich Igrzysk Olimpijskich 2004[1]
Po dokonaniu wyboru rozpoczęto przygotowania aren sportowych. Podczas siedmioletnich pracMiędzynarodowy Komitet Olimpijski wyrażał wielokrotnie swoje wątpliwości, czy wszystko zostanie przygotowane na czas. Podjęto decyzję o zmianie składu komitetu organizacyjnego, na którego czele stanęłaGianna Angelopoulos-Daskalaki. Przyspieszono tempo prac, aczkolwiek w 2004 podjęto decyzję, że część przewidzianych zadań (m.in. dach nad basenem olimpijskim) nie zostanie ukończona. Obawiano się także, czy Stadion Olimpijski zostanie ukończony na czas. Jeszcze na kilka dni przed rozpoczęciem zawodów na wielu arenach toczyły się ostatnie prace. Tempo przygotowań w Atenach uznawane jest za najwolniejsze w historii, ale sami Grecy twierdzą, że odzwierciedla to ich naturę, gdy wszystkie prace pozostawione są na ostatnią chwilę. W czasie prac budowlanych zginęło co najmniej 19 osób.
Szczególne obawy towarzyszyły także kwestiom bezpieczeństwa w czasie Igrzysk. Ryzyko zamachów terrorystycznych sprawiło, że zwiększono nakłady finansowe na ochronę sportowców i członków ekip. W czasie zawodów Ateny patrolowało około 70 tys. policjantów. W marcu 2004 Grecja zwróciła się doNATO o pomoc w zabezpieczeniu Igrzysk. Jednocześnie Grecy wyrazili sprzeciw, by niektórym ekipom (np.USA,Wielkiej Brytanii czyIzraela) towarzyszyły jednostki ochrony.
Przed Igrzyskami serię jednodniowychstrajków przeprowadzili pracownicyhoteli oraz kierowców karetek, którzy domagali się podwyżek płac.
Oficjalnelogo ateńskich Igrzysk przedstawia stylizowany wieniec z gałązek oliwnych, który wręczany był zwycięzcom antycznych igrzysk. Kolory logo – biel i błękit – nawiązują do kolorówgreckiej flagi. Poniżej znajduje się napisAteny 2004 (ΑΘΗΝΑ 2004), a pod nimflaga olimpijska.
Ogień olimpijski rozpalono wOlimpii 25 marca 2004. Później wędrował on po całym świecie odwiedzając miasta, w których odbywały się wcześniej Igrzyska oraz kilka największych miast świata.
Ceremonia otwarcia odbyła się 13 sierpnia 2004. Część artystyczna zawierała prezentacjęGrecji, organizatora Igrzysk, państwa o długiej historii i bogatej kulturze. Pojawiły się postacie zmitologii greckiej oraz charakterystyczne, najbardziej znane dzieła sztuki greckiej odkultury minojskiej po współczesność.
Później nastąpiła parada 202 reprezentacji narodowych uczestniczących w Igrzyskach, w czasie której wystąpiła jedna z czołowych postaci muzyki klubowej, DJTiesto. Kraje pojawiały się zgodnie z układem liter walfabecie greckim, dlatego kolejność poszczególnych ekip była inna niż zwykle (np. pierwsza weszła ekipaSaint Lucia,gr. Αγια Λουκια). Tradycja nakazuje, żeby pierwszym krajem maszerującym w paradzie byłaGrecja, a ostatnim – kraj organizujący Igrzyska, czyli w tym wypadku ponownie Grecja. Szczególne zainteresowanie towarzyszyło pojawieniu się ekipAfganistanu iIraku. Innym gestem olimpijskim był wspólny przemarsz ekipKorei Północnej iPołudniowej pod jednym sztandarem koreańskim. Po raz pierwszy na olimpiadzie pojawiły się państwaKiribati iTimor Wschodni. Po przemarszu sportowców wystąpiłaislandzka piosenkarkaBjörk.
MKOl zapowiadał przed tymi Igrzyskami bezwzględną walkę zdopingiem. Przeprowadzono ponad 3000 prób antydopingowych. Ujawniono kilkanaście przypadków niedozwolonego wspomagania. Odebrano kilka medali olimpijskich zdobytych przez oszustwo. Najwięcej takich przypadków zanotowano w ekipach Węgier, Grecji, Rosji i Ukrainy[potrzebny przypis].
Tuż przed rozpoczęciem Igrzysk wybuchła afera wokół greckich sprinterówKonstandinosa Kenderisa iEkateriny Thanu, którzy nie stawili się na kontrolę antydopingową. Oboje byli zaliczani do faworytów w swoich konkurencjach. Kolejne wątpliwości przyniosła wiadomość o ich wspólnym wypadku podczas jazdy na motocyklu. Sportowcy znaleźli się w szpitalu z lekkimi obrażeniami. Wiadomość ta została przyjęta z niedowierzaniem i według prokuratury wypadek mógł być zmyślony[potrzebny przypis].
Wykryto nieprawidłowości podczas startów następujących zawodników[potrzebny przypis]:
Irina Korżanienko (Rosja) – odebrano jej złoty medal wpchnięciu kulą po wykryciu niedozwolonego środka, zawodniczka nie chciała oddać medalu,
odebrano brązowy medal Ukrainkom zkajakarskiej czwórki podwójnej po tym, jak w ciele jednej zawodniczki znaleziono ślady niedozwolonych substancji,
Róbert Fazekas iAdrián Annus (Węgry) – wykryto nieprawidłowości podczas kontroli dopingowej tych zawodników,dyskobol Fazekas próbował podmienić próbkimoczu, pojawiły się też wątpliwości co do przebiegu kontrolimłociarza Annusa; obu zawodnikom odebrano złote medale olimpijskie; kolejny Węgier, ciężarowiecFerenc Gyurkovics, zdobywca srebrnego medalu, został również wykluczony z Igrzysk.
