| Lepilemur hollandorum | |||
| Ramaromilanto,Lei Runhua,Engberg,S.E. Johnson,Sitzmann &Louis, 2009[1] | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek | lepilemur nakrapiany | ||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
 | |||
| |||
| |||
Lepilemur nakrapiany[3] (Lepilemur hollandorum) –gatunekssakanaczelnego zrodzinylepilemurowatych (Lepilemuridae).
Głowa i tułów mierzą między 29,3 a 33,7 cm, ciało wieńczy ogon osiągający od 26,8 do 29,4 cm. Zwierzę waży około 1 kg. Czyni to lepilemura nakrapianego dużym przedstawicielem swego rodzaju[4].
Lepilemur nakrapiany jest istotnie nakrapiany. Głowa wraz z proksymalną częścią grzbietu i ramionami zabarwiona jest czerwono-szaro. Głowę zdobi ponadto pośrodkowa słabo wyrażona ciemniejsza smuga, w kolorze od ciemnego brązu do czerni. Sięga ona grzbietu, a niekiedy przybiera kształt odwróconej litery Y. Twarz jest szara z jaśniejszym brązem okolic uszu, mięsistych i wystających, oraz bródki, podobnej barwy jest szyja. Dalsza część ciała jest jaśniejsza, w kolorach szarobrązowych, po czym następuje ciemniejszy, ciemnobrązowy do czarnego ogon. Ręce i stopy ubarwione są szarobrązowo[4].
Nowy gatunek opisano w 2009. Kreowali go Ramaromilanto, Lei, Engberg, Johnson, Sitzmann i Louis[2]. Jakomiejsce typowe autorzy podaliMadagaskar, prowincjęToamasina, rezerwat biosfery Tananara-Nord (po angielsku zwierzę nazywane jestMananara-Nord Sportive Lemur). Badacze podali współrzędne miejsca typowego16°18′S 49°47′E/-16,300000 49,783333[4].Holotyp to dorosła samica schwytana 8 sierpnia 2004 roku przez międzynarodowy zespół biologów[1]. Całkowitygenom (50ng/μl) samicy jest przechowywany w muzeum przy Texas Tech University, wLubbock (sygnatura TTU-M 109031)[1]. Dwiebiopsje – 2,0 mm z małżowiny usznej i 0,007 cm³ pełnej krwi – przechowywane w Omaha’s Henry Doorly Zoo and Aquarium wOmaha[5].
Nie wyróżnia się podgatunków[4].
W 2017 Leiet al. opublikowali analizęfilogenetyczną, w której zbadanomtDNA 26 gatunków lepilemurów, potwierdzającmonofiletyzm 25 linii i wykrywająckladLepilemur mittermeieri +Lepilemur dorsalis. W efekcie uzyskano następujące drzewo[6] (uproszczono):
Perodictius potto,Galago senegalensis,Otolemur crassicaudatus | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Zwierzę prowadzi samotny, nocny tryb życia. Jego rozrodu nie poznano. Wedle Schwitzeraet al. (2013) w ogóle nie był badany w naturze[4]. IUCN szacuje pokolenie na 7 lat[2].
Lepilemur nakrapiany, jak wszyscy przedstawiciele jego rodziny[8], jestendemitemMadagaskaru. Posiada ograniczony zasięg występowania. Obserwowano go jedynie na północnym wschodzie wyspy, w rezerwacie biosfery Mananara-Nord[4]. IUCN podaje co prawda dwie lokalizacje, ale obie są parcelami lasu w obrębie rzeczonego rezerwatu[2]. Nie wiadomo, jakie są dokładne północna i południowa granica zasięgu występowania, wstępnie uznano, że występuje na południe od rzekiFahambahy iManamara oraz na północ odSandratsio,Simianoa iManingory. Badacze zauważają jednak konieczność przeprowadzenia dalszych badań w tym zakresie[4]. Zasięg obejmuje teren mniejszy niż 400 km². Tereny te leżą między 279 i 374 m nad poziomem morza[2].
Siedliskiem lepilemura nakrapianego są nizinnelasy deszczowe. Schwitzeret al. nie dysponują szczegółowymi danymi na temat pożywienia konsumowanego przez gatunek, prawdopodobnie jest on liściożerny[4], podobnie jak i inne lepilemury[8].
Całkowita liczebność gatunku nie jest znana, wiadomo jednak, że się obniża[2].
IUCN w 2020 r. uznawała lepilemura nakrapianego zagatunek krytycznie zagrożony wyginięciem. Wcześniej, w 2014, uznała gatunek za zagrożony wyginięciem[2], zgodnie z propozycją IUCN/SSC Lemur Red-Listing Workshop z 2012[4]. Uzasadnia to małym zasięgiem występowania, ponadto pofragmentowanym i cały czas ulegającym dalszemu niszczeniu działalnością ludzką. Co więcej, lepilemury należą do zwierzyny łownej i jadalnej, tym bardziej że w dzień śpią w dziuplach czy buszu, stanowiąc łatwą zdobycz. Tymczasem zasiedlany przez gatunek obszar leży w sąsiedztwie licznych domostw ludzkich. IUCN szacuje populację człowieka na 223 tysiące osób w 30 tysiącach domostw, co przy 0,22 lepilemura nakrapianego zabitego na domostwo w 2013 oznacza 6756 osobników zabijanych rocznie. Ponadto jego siedlisko niszczone jest przezwylesianie i rozwój rolnictwa, zwłaszcza plantacjiwanilii ipalm. Skutkuje to gwałtownym spadkiem liczebności gatunku, ocenianym przez IUCN na 80%[2].
Gatunek wymienia Załącznik ICITES. Występuje w jednym obszarze oficjalnie objętym ochroną, rezerwacie Mananara-Nord, co jednak nie chroni go przed destrukcją siedlisk ani polowaniami[2].
