Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Przejdź do zawartości
Wikipediawolna encyklopedia
Szukaj

Leopold I Habsburg

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Leopold I Habsburg
Ilustracja
ilustracja herbu
Faksymile
Cesarz rzymski
Okres

od18 lipca1658
do5 maja1705

Poprzednik

Ferdynand III Habsburg

Następca

Józef I Habsburg

Król Węgier
Okres

od1655
do5 maja1705

Poprzednik

Ferdynand III Habsburg

Następca

Józef I Habsburg

Król Czech
Okres

od1656
do5 maja1705

Poprzednik

Ferdynand III Habsburg

Następca

Józef I Habsburg

Arcyksiążę Austrii
Okres

od2 kwietnia1657
do5 maja1705

Poprzednik

Ferdynand III Habsburg

Następca

Józef I Habsburg

Książę cieszyński
Okres

od1657
do1705

Poprzednik

Ferdynand III Habsburg

Następca

Józef I Habsburg

Dane biograficzne
Dynastia

Habsburgowie

Data urodzenia

9 czerwca1640

Data śmierci

5 maja1705

Ojciec

Ferdynand III Habsburg

Matka

Maria Anna Habsburg

Żona

Małgorzata Teresa Habsburg
Klaudia Felicyta Habsburg
Eleonora von Pfalz-Neuburg (Wittelsbach)

Dzieci

Maria Antonina Habsburg
Józef I Habsburg
Maria Elżbieta Habsburżanka
Leopold Józef Habsburg
Maria Anna Habsburg
Maria Teresa Habsburg
Karol VI Habsburg
Maria Józefa Habsburg
Maria Magdalena Habsburg

Multimedia w Wikimedia Commons

Leopold I Habsburg (ur.9 czerwca1640 wWiedniu, zm.5 maja1705 tamże) –król Węgier od 1655,król Czech od 1656,arcyksiążę Austrii od 1657, a takżekról Niemiec icesarz rzymski od 1658 roku z dynastiiHabsburgów.

Rodzina

[edytuj |edytuj kod]

SyncesarzaFerdynanda III i jego pierwszej żonyMarii Anny Hiszpańskiej, córkikróla Hiszpanii iPortugaliiFilipa III. Miał 10 rodzeństwa. Jego starszy bratFerdynand IV Habsburg był w latach 1653–1654 wraz z ojcem Ferdynandem III królem Czech i Węgier oraz został wybrany welekcji cesarskiej królem Rzymian (niemieckim). SiostraMarianna Habsburg była żoną króla HiszpaniiFilipa IV Habsburga, przyrodnia siostraEleonora była żoną króla PolskiMichała Korybuta Wiśniowieckiego, zaś najmłodsza przyrodnia siostraMaria Anna żoną elektoraPalatynatu ReńskiegoJana Wilhelma Wittelsbacha.

Po śmierci ojca w 1657 roku został samodzielnym królem Czech i Węgier oraz odziedziczył po nim wszystkie jego tytuły. 18 lipca 1658 roku weFrankfurcie kolegium elektorówŚwiętego Cesarstwa Rzymskiego w składzie: on sam, jako król Czech, arcybiskup MoguncjiJohann Philipp von Schönborn (1647–1673), arcybiskup KoloniiMaksymilian Henryk Wittelsbach, arcybiskup TrewiruKarl II Kaspar von der Leyen-Hohengeroldseck, książę BawariiFerdynand Maria Bawarski, książę SaksoniiJan Jerzy II Wettyn, margrabia BrandenburgiiFryderyk Wilhelm I Hohenzollern, hrabia-palatyn reńskiKarol Ludwik Wittelsbach,wybrało go na króla niemieckiego i cesarza rzymskiego.

5 grudnia 1666 roku poślubiłMałgorzatę Teresę Habsburg, córkę króla HiszpaniiFilipa IV i jego drugiej żonyMarianny Habsburg – starszej siostry Leopolda. Para miała czworo dzieci:

Małgorzata Teresa zmarła w połogu, w wieku 22 lat w 1673 roku. W tym samym roku 15 października cesarz ożenił się zKlaudią Felicytą Habsburg, córką Ferynanda Karola Habsburga księcia Tyrolu i Anny Medycejskiej. Leopold i Klaudia mieli dwie córki:

  • Anna Maria (11 IX 1674 – 21 XII 1674)
  • Maria Józefa (11 X 1675 – 11 VII 1676)

9 miesięcy po śmierci Klaudii Felicyty, Leopold I poślubił księżniczkę palatyńskąEleonorę Magdalenę Wittelsbach, córkę elektora Palatynatu ReńskiegoFilipa Wilhelma iElżbiety Amalii Hessen-Darmstadt. Para miała dziesięcioro dzieci:

  • Józef (26 VII 1678 – 17 IV 1711) – cesarz rzymsko-niemiecki, król Czech i Węgier
  • Krystyna (18 VI 1679)
  • Maria Elżbieta (13 XII 1680 – 26 VIII 1741)
  • Leopold Józef (2 VI 1682 – 3 VIII 1684)
  • Maria Anna (7 IX 1683 – 14 VIII 1754) – żona króla PortugaliiJana V Bragança
  • Maria Teresa (22 VIII 1684 – 28 IX 1696)
  • Karol (1 X 1685 – 20 X 1740) – cesarz rzymsko-niemiecki, król Czech i Węgier
  • Maria Józefa (6 III 1687 – 14 IV 1703)
  • Maria Magdalena (26 III 1689 – 1 V 1743)
  • Maria Małgorzata (22 VII 1690 – 22 IV 1691)

Polityka zagraniczna

[edytuj |edytuj kod]

II wojna północna

[edytuj |edytuj kod]

WspierałPolskę i Litwę orazDanię w walce zeSzwecją iSiedmiogrodem podczasII wojny północnej, wraz zRosją,Brandenburgią iHolandią. Dyplomacja cesarska pośredniczyła w zawieraniutraktatów welawsko-bydgoskich w 1657 roku. Rok później wojska cesarskie brały udział w walkach naPółwyspie Jutlandzkim, w Polsce wyzwalałyKraków iPoznań.

Wojna z imperium osmańskim

[edytuj |edytuj kod]

Ingerując w sprawy Siedmiogrodu w 1662 r. cesarz sprowokował najazdTurków osmańskich, których wojska dotarły aż naMorawy. W sierpniu 1664 r. na mocy paktu wVasvár odstąpił Turkom część ziem na Węgrzech i uznał ich zwierzchnictwo nad Siedmiogrodem. W 1683 r. wojska osmańskie pod wodzą wielkiego wezyraKara Mustafy zaatakowały habsburską częśćWęgier. Rozmach tureckiego najazdu zmobilizował państwa niemieckie do współdziałania z cesarzem, podWiedeń przybyli ze swoimi wojskami elektor bawarskiMaksymilian II Emanuel, elektor saskiJan Jerzy III,książę LotaryngiiKarol V Leopold imargrabia BadeniiLudwik Wilhelm. Leopold I zwrócił się do króla PolskiJana III Sobieskiego z błaganiem o pomoc w walce z najazdem tureckim, z którym siły Habsburgów i Rzeszy Niemieckiej nie mogły same sobie poradzić. Poodsieczy wiedeńskiej siły sojuszników przeszły do ofensywy. W marcu 1684 r. wLinz ogłoszono powstanie Ligi Świętej z udziałem Austrii, Rzeczypospolitej polsko-litewskiej,Republiki Weneckiej iPaństwa Kościelnego, a papieżInnocenty XI ogłosił czternastą krucjatę przeciw Turkom. W 1686 r. do Ligi przystąpiła także RosjaPiotra I. W 1687 r., po zwycięstwie koalicji pod Mohaczem, Sejm węgierski wBratysławie przyznał Habsburgom dziedziczne prawa do tronu i zniósł tradycyjne prawo szlachty węgierskiej dorokoszu (ius resistendi). W 1690 roku armia cesarska opanowałaSiedmiogród, a Leopold przyjął tytuł księcia tej krainy. O ostatecznej klęsce Turków zadecydowałabitwa pod Zentą w 1697 r., kiedy armia cesarska pod dowództwem księciaEugeniusza Sabaudzkiego zwyciężyła siły osmańskie i wyparła je z Węgier. Zmagania zakończył w 1699 r. zawarty przy mediacji Anglików i Holendrówpokój karłowicki. Był to jeden z największych sukcesów politycznych w dziejach dynastii Habsburgów. Turcy zrzekli się na rzecz cesarza całych Węgier z wyjątkiem Banatu Temeszwarskiego. Terytorium i siła państwa Habsburgów znacznie się powiększyły. Cesarz dążył teraz do wzmocnienia władzy królewskiej na Węgrzech, w czym wspierał go wpływowy arcybiskup Ostrzyhomia i prymas Węgier, kard. Leopold Kollonich.

Wojny z Francją

[edytuj |edytuj kod]

W lipcu 1686 powstałaLiga Augsburska. Państwa Rzeszy i potęgi europejskie: (Hiszpania,Holandia iSzwecja) zjednoczyły się z cesarzem w walce z FrancjąLudwika XIV. W czerwcu 1687 do Ligi przystąpiły wWiedniu Holandia i niektóre państwa włoskie. Ze względu na działania na Węgrzech cesarz nie był w stanie odpowiednio zaangażować się militarnie w konflikt z Francją. Wpokoju w Rijswick, w 1687Ludwik XIV zrezygnował ze zdobyczy politykireunionów poza Strasburgiem. Ostateczny rozrachunek zmagań niemiecko-francuskich w tym czasie był jednak taki, że Francja opanowała wszystkie ziemie należące doRzeszy za górnymRenem pozaLotaryngią.

W 1700 Leopold I włączył się do walki o dziedzictwo Habsburgów hiszpańskich (wojna o sukcesję hiszpańską). Usiłował osadzić na hiszpańskim tronie swojego młodszego syna, arcyksięciaKarola.

Polityka wewnętrzna

[edytuj |edytuj kod]

Sprawy Rzeszy Niemieckiej

[edytuj |edytuj kod]

W 1658 r. w swojej kapitulacji wyborczej zakazał stanom państw niemieckich zwoływania posiedzeń sejmów stanowych bez zgody książąt. W ten sposób przyczynił się do rozwoju absolutyzmu książęcego w Niemczech. W 1664 r. jako ostatni cesarz rzymski w dziejach I Rzeszy pojawił się osobiście na obradachSejmu Cesarstwa wRatyzbonie. W 1692 r. nadał księciuHanoweruErnestowi Augustowi z dynastiiWelfów, tytułelektoraRzeszy, powiększając tym samym liczbę elektorów do 9.

W 1676 r. Sejm Cesarstwa uchwalił prawo zakazujące państwom niemieckim prowadzenia handlu z Francją, coraz bardziej agresywną wobec Rzeszy.

Sprawy krajów dziedzicznych

[edytuj |edytuj kod]

W 1681 r. Leopold I wziął chłopów ze swej monarchii w obronę przed nieuzasadnionymi oskarżeniami ich panów.

W 1691 r. cesarz wydał postanowienie (Explanatio Leopoldina) zezwalające protestantom na sprawowanie kultu w domach, w otoczeniu rodziny, pod warunkiem, że będą uczestniczyć w publicznych świętach katolickich. Administratorzy protestanccy mieli podlegać biskupom katolickim i być mianowani przez władze cesarskie. Zmiana wyznania na reformowane groziła sankcjami karnymi.

W 1701 r. Leopold I wydał edykt uznający unitów w Siedmiogrodzie za przedstawicieli narodu rumuńskiego. Biskupi uniccy mieli odtąd zasiadać w Sejmie Księstwa Siedmiogrodu. Za jego panowania państwo przejmuje w znacznym stopniu kontrolę nad Kościołem Katolickim w Austrii, Czechach i na Węgrzech.

W 1703 r. zawarł tajne porozumienie ze swoimi synami, w którym mowa była o niepodzielności monarchii naddunajskiej. Starszego Józefa Leopold przeznaczał do władzy w Austrii i korony cesarskiej, młodszego Karola pragnął wprowadzić na tron hiszpański.

W 1704 roku wSiedmiogrodzie wybrano na księciaFranciszka Rakoczego, odbierając tym samym władzę cesarzowi. Jako że Leopold zmarł w 1705 roku, z rebelią musiał się zmierzyć jego następca.

Za panowania Leopolda I, w toku nieustannych wojen, bardzo wzrosły wydatki państwa, zwłaszcza związane z obroną. Okazało się, że niskie wpływy do budżetu wynikają z nieudolności i słabej organizacji administracji cesarskiej oraz oporów szlachty. Natomiast chłopi byli bardziej ulegli wobec fiskusa. W związku z tym Habsburgowie rozpoczęli politykę rozbudowy i modernizacji aparatu administracyjnego i dążyli do stworzenia monarchii absolutnej.

W 1677 r. założyłUniwersytet w Innsbrucku, a w 1702 r.weWrocławiu (pod nazwąAkademia Leopoldina).

Pełna tytulatura

[edytuj |edytuj kod]

Leopold, z Bożej łaski uświęcony i wybrany cesarz rzymski, po wieki August, Król Niemiec, Król Węgier, Czech, Dalmacji, Chorwacji, Slawonii, Ramy, Serbii, Galicji, Lodomerii, Kumanii, Bułgarii. arcyksiążę Austrii, książę Burgundii, Brabancji, Styrii, Karyntii, Karnioli, margrabia Moraw, książę Luksemburga, Górnego i Dolnego Śląska, Wirtembergii, Teck etc. książę Szwabii, hrabia Habsburga, Tyrolu, Ferreti, Kyburga, Gorycji etc. landgraf Alzacji, margrabia Świętego Cesarstwa Rzymskiego, Burgau, Górnych i Dolnych Łużyc etc. pan Marchii Wendyjskiej Salin, Port Naon etc. etc. etc.

Genealogia

[edytuj |edytuj kod]
Prapradziadkowie

cesarz rzymski
Karol V Habsburg1
(1500-1558)
∞1526
Izabela Aviz
(1503–1539)

cesarz rzymski
Maksymilian II Habsburg2
(1527-1576)
∞1548
Maria Habsburg3
(1528-1603)

cesarz rzymski
Ferdynand I Habsburg1
(1503-1564)
∞1521
Anna Jagiellonka
(1503–1547)

książę Bawarii
Albrecht V Wittelsbach
(1528-1579)
∞1546
Anna Habsburg2
(1528–1590)

Franciszek Lotaryński
(1517-1545)
∞1541
Krystyna Oldenburg
(1521-1590)

Pradziadkowie

król Hiszpanii
Filip II Habsburg
(1527-1598)
∞1570
Anna Habsburżanka (1549–1580)

Karol Styryjski
(1540-1590)
∞1571
Maria Anna Wittelsbach
(1551–1608)

Wilhelm V Wittelsbach
(1548-1626)
∞1568
Renata Lotaryńska
(1544-1602)

Dziadkowie

król Hiszpanii
Filip III Habsburg
(1578-1621)
∞1599
Małgorzata Habsburg
(1584–1611)

cesarz rzymski
Ferdynand II Habsburg
(1578-1637)
∞1600
Maria Anna Wittelsbach
(1574–1616)

Rodzice

Maria Anna Habsburg
(1606-1646)
∞1631
cesarz rzymski
Ferdynand III Habsburg
(1608-1657)

Leopold I Habsburg (1640-1705),cesarz rzymski

  1. syn króla KastyliiFilipa I Habsburga iJoanny Szalonej
  2. syn/córka cesarza rzymskiegoFerdynanda I Habsburga iAnny Jagiellonki
  3. córka cesarza rzymskiegoKarola V Habsburga iIzabeli Aviz

Dane za:

  • Richard Reifenscheid,Die Habsburger in Lebensbildern, von Rudolf I. bis Karl I., Verlag Hugendubel, Kreuzlingen 2000

Cesarskie hobby

[edytuj |edytuj kod]

Cesarz śpiewał, dyrygował, występował na scenie i komponował. Skomponował m.in. 2 msze, 5 requiem, 17 suit baletowych, 12 oratoriów. Za jego panowania w Wiedniu wzniesiono teatr operowy, w którym wystawiono ponad 400 oper, niektóre skomponowane przy współudziale cesarza. Od tego czasu przez wiele lat Wiedeń był głównym ośrodkiem włoskiej sztuki operowej w Europie na północ od Alp.

Zobacz też

[edytuj |edytuj kod]

Bibliografia

[edytuj |edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj |edytuj kod]
Królowie niemieccy
Konradyni
Ludolfingowie
Dynastia salicka
Supplinburgowie
Hohenstaufowie
Welfowie
  • Otto IV (antykról 1198–1208, król 1208–1218)
Hohenstaufowie
Wielkie bezkrólewie
Habsburgowie
Nassau
Habsburgowie
Luksemburgowie
Wittelsbachowie
Habsburgowie
Luksemburgowie
Wittelsbachowie
Luksemburgowie
Habsburgowie
Wittelsbachowie
Habsburgowie-Lotaryńscy
Oficjalny tytuł królów niemieckich od XI wieku
król Rzymian
Zobacz też
królowie frankijscy
cesarze rzymscy (Święte Cesarstwo Rzymskie)
Cesarze rzymscy (Święte Cesarstwo Rzymskie)
Karolingowie i inne rody
Ludolfingowie
Dynastia salicka
Süpplinburgowie
Hohenstaufowie
Welfowie
Hohenstaufowie
Luksemburgowie
Wittelsbachowie
Luksemburgowie
Habsburgowie
Wittelsbachowie
Habsburgowie-Lotaryńscy

Władcy Węgier
Książęta Węgier
Arpadowie
Królowie Węgier
Arpadowie
Przemyślidzi
Wittelsbachowie
Andegawenowie
Luksemburgowie
Andegawenowie
Habsburgowie
Jagiellonowie
Habsburgowie
Hunyady
Jagiellonowie
Zapolyowie
Habsburgowie
Habsburgowie-
Lotaryńscy

Władcy Czech
Księstwo
Czech
(870-1198)
Przemyślidzi
Piastowie
Przemyślidzi
Królestwo
Czech

(1198-1918)
Przemyślidzi
Dyn. karyncka
Habsburgowie
Dyn. karyncka
Luksemburgowie
Habsburgowie
Inni
Jagiellonowie
Habsburgowie
Wittelsbachowie
Habsburgowie
Wittelsbachowie
Habsburgowie
Habsburgowie-
Lotaryńscy

Władcy Austrii
Marchia Wschodnia
(976-1156)
Księstwo Austriackie
(1156-1457)
Austria właściwa
(linia albertyńska)
Tyrol i Austria wewnętrzna
(linia leopoldyńska)
Tyrol (linia tyrolska)
Styria, Karyntia, Kraina
(linia ernestyńska)
Arcyksięstwo Austriackie
(1457-1804)
Austria wewnętrzna
Tyrol i Austria przednia
Austria właściwa
Cesarstwo Austrii
(1804-1918)
Władcy Chorwacji
Wczesne średniowiecze
Księstwo Dolnopanońskie
Chorwacja Dalmatyńska
Królestwo Chorwacji
Trpimirowicze
Svačic
Królestwo Chorwacji
(w unii z Węgrami)
Arpadowie
Przemyślidzi
Wittelsbachowie
Andegawenowie
Luksemburgowie
Andegawenowie
Habsburgowie
Jagiellonowie
Habsburgowie
Hunyady
Jagiellonowie
Zapolyowie
Habsburgowie
Habsburgowie-
Lotaryńscy
Niepodległe
Państwo
Chorwackie

Sabaudczycy

Władcy Siedmiogrodu
Książęta Siedmiogrodu
(w ramach Królestwa Węgier)
Arpadowie
Andegawenowie
Księstwo Siedmiogrodu
(1570-1765)
Zápolyowie
Batory
Władcy z
różnych rodów
Habsburgowie
Powstanie Rakoczego
Habsburgowie
Wielkie Księstwo
Siedmiogrodu
(1765-1918)

Habsburgowie

Władcy Śląska (książęta cieszyńscy)
Cieszyn
Władcy Śląska (książęta raciborscy)
Żory
Pszczyna
Rybnik
Wodzisław Śląski
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Leopold_I_Habsburg&oldid=77922314
Kategorie:
Ukryte kategorie:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp