 Lenny Bruce w 1961 | |||
| Imię i nazwisko | Leonard Alfred Schneider | ||
|---|---|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | 13 października 1925 | ||
| Data i miejsce śmierci | 3 sierpnia 1966 | ||
| Zawód | |||
| Współmałżonek | |||
| Lata aktywności | 1947–1966 | ||
 | |||
| |||
Lenny Bruce (ur. jakoLeonard Alfred Schneider13 października1925 naLong Island, zm.3 sierpnia1966 wLos Angeles) – amerykański kontrowersyjny komik estradowy. W 1964 roku został skazany za obsceniczność, a w 2003 pośmiertnie ułaskawiony[1]. Utorował drogę przyszłym komikomkontrkultury w Stanach Zjednoczonych[2][3], a proces w którym został uznany za winnego jest postrzegany jako punkt zwrotny w kwestii wolności słowa w tym kraju[4]. W 2017 roku magazynRolling Stone uplasował go na trzecim miejscu listy 50 najlepszych komików typu stand-up w historii, zaRichardem Pryorem iGeorge’em Carlinem[5].
Jego matka była aktorką teatralną[6]. Rodzice rozwiedli się, gdy miał pięć lat i po chaotycznym dzieciństwie zaciągnął się do marynarki (1942-45). PodczasII wojny światowej służył na krążownikuUSS Brooklyn walcząc m.in. we Włoszech[7]. Chcąc wydostać się z marynarki po zakończeniu wojny, zaczął udawać kobietę, przebierając się i grając transwestytę. W efekcie został wydalony zUnited States Navy[8]. Po powrocie z Europy do kraju rozpoczął występy naBrooklynie pod nowym nazwiskiem[9]. Początkowo zabawnie naśladował aktorów typuBogarta[10]. Szybko trafił do radia[9]. W roku 1951 został aresztowany wMiami za udawanie księdza, jednak nie udowodniono mu przestępstwa[11].
W latach 50. występował w klubie „hungry i”, w filmach, w telewizji. Wydał też kilka albumów ze specjalnie przygotowanym nieznanym materiałem. Poruszał przede wszystkim takie tematy jak:jazz,moralność,polityka,patriotyzm,religia,prawo, sprawy rasowe,aborcja,narkotyki,Ku Klux Klan, żydowskość[12]. Słynny stał się jego występ wCarnegie Hall 3 lutego 1961 roku, w trakcie poważnej zamieci[13].
Jednak wkrótce, 4 października 1961 roku, został aresztowany za obsceniczność wSan Francisco. Chodziło o niecenzuralne wyrazy i żarty o podłożu seksualnym. Ława przysięgłych uniewinniła go, ale odtąd policja miała na niego oko i często aresztowano go za obsceniczność oraz dwukrotnie za posiadanie narkotyków[14]. Kumulacja stresu związanego z ciągłą nagonką ze strony policji i prokuratury doprowadziła do wyniszczenia fizycznego, psychicznego i finansowego Lenny’ego. W 1962 roku sąd rejonowy w San Francisco ogłosił go bankrutem[15].
W ostatnich latach jego życia znacznie ograniczył się krąg nocnych klubów, gdzie zapraszano go na występy, z obawy przed procesami, które dotykały także właścicieli lokali[15][16]. Prokuratura i arcybiskup Nowego Jorku postanowili doprowadzić do jego skazania. Policjanci w cywilu aresztowali go w kwietniu 1964 roku po występie w klubie nocnym Cafe au Go Go wGreenwich Village, a w listopadzie po głośnym procesie, mimo protestów m.in.Reinholda Niebuhra,Woody’ego Allena,Boba Dylana,Jamesa Baldwina,Saula Bellowa,Josepha Hellera,Lillian Hellman,Normana Mailera,Arthura Millera,Susan Sontag iAllena Ginsberga[15], skazano Bruce’a na 4 miesiące pobytu w więzieniu[17], gdzie jednak nigdy nie trafił z powodu apelacji, przed rozpatrzeniem której zmarł. Przyczyną śmierci było ostre zatruciemorfiną w wyniku przypadkowego przedawkowania[18][19]. Znaleziono go martwego i nagiego na podłodze w łazience z igłą w ramieniu. Na wystającej zmaszyny do pisania kartce widniało niedokończone zdanie: „spisek ingerujący w czwartą poprawkę konst...”[20].
Współpracował zFrankiem Zappą iHugh Hefnerem. Na prośbę tego drugiego pisał w latach 1964-65 na łamachPlayboya serię o swojej karierze. Niedługo później została ona wydana w formie powieści pod nazwąHow to Talk Dirty and Influence People przez Playboy Publishing[21][22].
O jego życiu opowiada film biograficznyLennyBoba Fosse’a z 1974 roku. W rolę Lenny’ego wcielił sięDustin Hoffman[23].
