Ten artykuł opisuje zagadnieniekoszykarskie zgodne z normamiFIBA.
Zasady w ligachNBA,NCAA lub innych mogą różnić się od tutaj przedstawionych.
Legalna pozycja obronna – to wkoszykówce pozycjazawodnikabroniącego, która nie jestfaulem (nie powoduje naruszenia przepisów).
Obrońca znajduje się w legalnej pozycji obronnej, gdy mając obie stopy na podłożu stoi przodem do przeciwnika[1]. Zawodnik może unieść ramiona ponad głowę lubwyskoczyć w górę, ale musi zmieścić się wewnątrz wyimaginowanego „cylindra”[1].
.jpg)
Zasada cylindra – definiuje odpowiednią przestrzeń wokół zawodnika i postawę zawodnika wewnątrz „cylindra”, używaną do określenia czy postawa spowodowałafaul w sytuacji zetknięcia osobistego. Przestrzeń tworzona jest przez wyimaginowany cylinder i rozciąga się od podłoża na którym znajduje się zawodnik, w górę. Ograniczana jest z przodu dłońmi, z tyłu pośladkami, a na bokach zewnętrznymi krawędziami nóg oraz ramion.
Aby zawodnik przyjął legalną pozycję obronną (właściwa postawa wewnątrz cylindra), może on wysuwać ręce i ramiona nie dalej niż wyimaginowana krawędź tworzona przez stopy. Ramiona muszą być zgięte w łokciach tak, by przedramiona i dłonie uniesione były do góry[2].
Zasada pionowości – przepis gry w koszykówkę, precyzującyzasadę cylindra i możliwości jej wykorzystywania. W trakcie gry każdy zzawodników ma prawo zająć dowolną pozycję (cylinder) na boisku, pod warunkiem, że ta pozycja nie jest już zajęta przez zawodnika drużyny przeciwnej lub nie była zajmowana wcześniej, a zawodnik nie zajął nowej. Dzięki zasadzie pionowości, obszar zajęty po raz ostatni przez zawodnika, którywyskoczył pionowo w górę w ramach przestrzeni rozpiętej przez cylinder, jest nadal chroniony – to znaczy, że inny zawodnik nie może zająć w tym czasie tej przestrzeni.
Gdy zawodnik opuści swoją pionową pozycję (cylinder) i nastąpi kontakt z przeciwnikiem, który ustanowił już własną pozycję pionową (cylinder), to zawodnik który opuścił swoją pionową pozycję (cylinder) jest odpowiedzialny za ten kontakt. Z kolei zawodnik obrony może pionowowyskoczyć w górę lub ponieść ręce w górę wewnątrz swojego cylindra i nie może być za to ukarany. Zawodnik ataku nie może (nawet będąc w wyskoku) spowodować zetknięcia z obrońcą znajdującym się w legalnej pozycji obronnej używając ramion w celu zrobienia sobie miejsca (przesunięcie przeciwnika) lub rozstawiając ramiona albo nogi, w celu spowodowania kontaktu z zawodnikiem w trakcierzutu lub tuż po wykonaniu rzutu do kosza[3].
W większości sytuacjiobrońca ma obowiązek zmienić pozycję w taki sposób (odpowiednia odległość i odpowiednio wcześniej), by przeciwnik był w stanie zareagować i zatrzymać się, nie powodując kontaktu fizycznego. Jednak w sytuacji krycia zawodnika posiadającego piłkę, zasada tanie ma zastosowania.
W kryciu zawodnika posiadającego (trzymającego lub kozłującego) piłkęnie mają zastosowania elementy czasu i odległości.
W konsekwencji zawodnik, który posiada aktualnie piłkę (niezależnie od tego czy trzyma ją w rękach, czykozłuje), musi się spodziewać, że będzie kryty, dlatego obowiązkiem zawodnika z piłką jest nieustanne bycie przygotowanym do zatrzymania się lub zmiany kierunku, gdy tylko przeciwnik zajmie przed nim legalną pozycję obronną, nawet jeżeli nastąpi to w ułamku sekundy. Z kolei obrońca musi zająć legalną pozycję obronną, nie powodując wcześniej nielegalnego zetknięcia z przeciwnikiem, przed zajęciem legalnej pozycji.
Gdy obrońca znajduje się już w legalnej pozycji obronnej, może przemieszczać się w celu krycia przeciwnika, ale nie wolno mu wyciągać ramion albo wystawiać barków, bioder albo nóg, by poprzez kontakt fizyczny zapobiec minięciu go przez kozłującego.
Oceniając sytuacjęblok/szarża zawodnika z piłką, sędzia powinien kierować się następującymi zasadami:
Jeżeli mają miejsce powyższe okoliczności, to należy uznać, że za spowodowanie kontaktu odpowiedzialny jest zawodnik z piłką[4].
Przy kryciu zawodnika bez piłkimają zastosowanie elementy czasu i odległości.
Podczas krycia zawodnika nieposiadającego piłki mają zastosowanie elementy czasu i odległości, co oznacza, żezawodnik broniący nie może zająć pozycji tak blisko i/lub tak szybko na drodze przemieszczającego się przeciwnika, że ten nie będzie miał dość czasu lub miejsca na zatrzymanie się lub zmianę kierunku (w przeciwnym wypadku obrońca ponosi odpowiedzialność za kontakt). Odległość powinna być wprost proporcjonalna do prędkości przeciwnika, ale nigdy nie mniejsza niż 1 metr.
Obrońca może kryć zawodnika bez piłki oraz przemieszczać się przy tym, lecz nie wolno mu za pomocą wysuwania jakichkolwiek kończyn utrudniać przeciwnikowi minięcie. Zawodnik, który zajął legalną pozycję obronną może odwrócić się wewnątrz cylindra lub zasłonić się ramionami ułożonymi blisko własnego ciała wewnątrz cylindra, aby uniknąćkontuzji[5].
Dotykanie przeciwników rękami nie jest zdefiniowane w przepisach jako jednoznaczne naruszenie przepisów lub nie. Samo w sobie nie musi stanowić naruszenia przepisów. O tym, czy jest to naruszenie przepisów, decydująsędziowie. Decyzja podejmowana jest w oparciu o to, czyzawodnik powodujący kontakt osiągnął niezasłużoną korzyść. W przypadku w którym zetknięcie spowodowane przez zawodnika w jakikolwiek sposób ogranicza swobodę ruchów przeciwnika, to takie zetknięcie jestfaulem. Zabroniony jest długotrwały kontakt z przeciwnikiem (z piłką lub bez) za pomocą wyciągniętej i położonej na zawodniku ręki lub ramienia, utrudniające jego poruszanie. Podobnie powtarzające się dotykanie lub trącanie przeciwnika (z piłką lub bez piłki) jest faulem, ponieważ może prowadzić do zaostrzenia gry[6].