Movatterモバイル変換

[0]ホーム
URL:

Przejdź do zawartości
Wikipediawolna encyklopedia
Szukaj

Laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie chemii

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Alfred Nobel
Alfred Nobel

Laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie chemii – laureaci nagrody przyznawanej corocznie osobom, które dokonały odkrycia naukowego lubwynalazku w dziedziniechemii (jednej z pięciu, w których tę nagrodę ustanowiono), wyświadczając tym największe dobrodziejstwo ludzkości. Na początku nagradzano zwykle jedną osobę w danym roku, potem coraz częściej były to dwie lub trzy osoby.

Rys historyczny

[edytuj |edytuj kod]
Pierwsza strona testamentuAlfreda Nobla (27 listopada 1895)

Alfred Nobel – wynalazca i przedsiębiorca (autor 355 patentów) – był człowiekiem o wszechstronnych zainteresowaniach, jednak wielki majątek zgromadził głównie dzięki studiom w zakresieinżynierii chemicznej i kontaktom z wieloma znanymi wówczas chemikami. Najbardziej znany z jego wynalazków –dynamit – przyczynił się do przełomu w górnictwie i budowie tuneli. Zgromadzony majątek postanowił przeznaczyć na wspieranie nauki i wynalazczości. Zadysponował, że fundacja, dobrze zarządzająca jego majątkiem, powinna dzielić swoje roczne zyski na pięć równych części i przeznaczać je na nagrody pieniężne, między innymi[1]:

…jedną część osobie, która dokona najważniejszego odkrycia lub ulepszenia w chemii… (Alfred Nobel,1895)

Podział obszaru działalności naukowców i wynalazców z czasów Alfreda Nobla szybko stracił aktualność. Na pograniczach między fizyką, chemią i medycyną powstały i rozwinęły się nowe dyscypliny naukowe:chemia fizyczna,termodynamika chemiczna,astrochemia,biochemia,medycyna molekularna,fizyka medyczna i wiele innych. Już pierwsza z nagrodzonych prac z dziedziny chemii dotyczyła zagadnień fizykochemicznych (Jacobus Henricus van 't Hoff[2], za odkrycie praw dynamiki chemicznej iciśnienia osmotycznego). Z upływem lat coraz bardziej dominowały osiągnięcia dotyczące różnych aspektów „chemii życia” (biochemia,biotechnologia). Coraz częściej zdarzały się równoczesne zgłoszenia osiągnięć poszczególnych naukowców do różnych komisji (do nagrody w dziedzinie chemii, fizyki i medycyny). Lista laureatów Nagrody Nobla w dziedzinie chemii, podobnie jak analogiczne listy laureatów w innych dziedzinach, stała się zapisem ponad stuletniej historii rozwoju nowychdziedzin nauki oraz rosnącej roli badań zespołowych (współpracy naukowców reprezentujących różne dyscypliny i różne ośrodki naukowe na świecie[3][4]).

W latach 1901–2025 w gronie laureatów 117 przyznanych Nagród Nobla w dziedzinie chemii znalazło się 200 osób, z których 63 otrzymały wyróżnienie indywidualne. Dwukrotnie wyróżnionymi byli:Frederick Sanger, specjalista w dziedzinie biologii molekularnej (lata 1958 i 1980) iBarry Sharpless (2001 i 2022). Najmłodszy z laureatów toFrédéric Joliot-Curie, 35 lat, a najstarszy toJohn B. Goodenough, 97 lat. Nagrodę otrzymało 8 kobiet:Maria Skłodowska-Curie (1911),Irene Joliot-Curie (1935),Dorothy Crowfoot Hodgkin (1964),Ada Jonath (2009),Frances Arnold (2018),Emmanuelle Charpentier,Jennifer Doudna (2020) orazCarolyn Bertozzi (2022)[5][6].

Lista laureatów

[edytuj |edytuj kod]
RokWyróżniony[7]AfiliacjaUzasadnienie
1901Hoff, Jacobus van ’tJacobus van ’t HoffUniwersytet Humboldtów w Berlinieza odkrycie prawdynamiki chemicznej iciśnienia osmotycznego[2]
1902Fischer, Hermann EmilHermann Emil FischerUniwersytet Humboldtów w Berlinieza syntezy związków z grupycukrów i puryn[8]
1903Arrhenius, Svante AugustSvante August ArrheniusUniwersytet Sztokholmskiza teoriędysocjacji elektrolitycznej[9]
1904Ramsay, WilliamWilliam RamsayUniversity College Londonza odkryciegazów szlachetnych w powietrzu oraz określenie ich miejsca wukładzie okresowym pierwiastków[10]
1905Baeyer, Adolf vonAdolf von BaeyerUniwersytet Ludwika i Maksymiliana w Monachiumza badaniabarwników organicznych oraz związków hydroaromatycznych[11]
1906Moissan, HenriHenri MoissanUniwersytet Paryskiza prace nad wyodrębnieniemfluoru pierwiastkowego oraz jego zaistnienie w służbie nauki dzięki piecowi elektrycznemu, który nosi jego imię[12]
1907Buchner, EduardEduard BuchnerUniwersytet Humboldtów w Berlinieza badania biochemiczne i odkrycie fermentacji zachodzącej poza żywą komórką[13]
1908Rutherford, ErnestErnest RutherfordVictoria University of Manchester(inne języki)za badaniarozpadu promieniotwórczego pierwiastków i właściwości chemicznych substancjipromieniotwórczych[14]
1909Ostwald, WilhelmWilhelm OstwaldUniwersytet Lipskiza pracę nadkatalizą i warunkamirównowagi chemicznej orazszybkością reakcji chemicznych[15]
1910Wallach, OttoOtto WallachUniwersytet Jerzego Augusta w Getyndzeza jego wkład do chemii organicznej i chemii przemysłowej przez pionierskie badania na polu związków alicyklicznych[16]
1911Skłodowska-Curie, MariaMaria Skłodowska-CurieUniwersytet Paryskiza wydzielenie czystegoradu i uzyskanie radu w postaci krystalicznej[17]
1912Grignard, VictorVictor GrignardUniwersytet w Nancy(inne języki)za odkrycie tzw.związku Grignarda, który okazał się wielce pomocny w rozwojuchemii organicznej[18]
Sabatier, PaulPaul SabatierUniwersytet w Tuluzieza metodęhydrogenacji związków organicznych w obecności subtelnie rozdrobnionychmetali[18]
1913Werner, AlfredAlfred WernerUniwersytet Zuryskiza pracę nad wiązaniami atomów w cząsteczkach, które rzuciły nowe światło na wcześniejsze badania i otworzyły nowe pola badań naukowych, szczególnie wchemii nieorganicznej[19]
1914Richards, Theodore WilliamTheodore William RichardsUniwersytet Harvardaza dokładne określeniemas atomowych dużej liczby pierwiastków chemicznych[20]
1915Willstätter, Richard MartinRichard Martin WillstätterUniwersytet Ludwika i Maksymiliana w Monachiumza badaniabarwników roślinnych, szczególniechlorofilu[21]
1916nagrody nie przyznano[22]
1917nagrody nie przyznano[23]
1918Haber, FritzFritz HaberKaiser-Wilhelm-Institut w Berlinieza syntezęamoniaku z pierwiastków składowych:azotu iwodoru[24]
1919nagrody nie przyznano[25]
1920Nernst, Walther HermannWalther Hermann NernstUniwersytet Humboldtów w Berlinieza pracę w zakresietermochemii[26]
1921Soddy, FrederickFrederick SoddyUniwersytet Oksfordzkiza wkład do chemii związków radioaktywnych, oraz badania pochodzenia i charakteru izotopów[27]
1922Aston, Francis WilliamFrancis William AstonUniwersytet w Cambridgeza odkrycieizotopów wielu pierwiastków niepromieniotwórczych[28]
1923Pregl, FritzFritz PreglUniwersytet w Grazuza opracowanie metody mikroanalizy substancji organicznych[29]
1924nagrody nie przyznano[30]
1925Zsigmondy, Richard AdolfRichard Adolf ZsigmondyUniwersytet Jerzego Augusta w Getyndzeza wykazanie heterogenicznej natury roztworówkoloidalnych oraz stosowane metody, które stały się podstawą współczesnej chemii koloidów[31]
1926Svedberg, TheodorTheodor SvedbergUniwersytet w Uppsaliza prace związane z systemamidyspersyjnymi[32]
1927Wieland, Heinrich OttoHeinrich Otto WielandUniwersytet Ludwika i Maksymiliana w Monachiumza badania nadkonstytucjąkwasów żółciowych i podobnych substancji[33]
1928Windaus, Adolf Otto ReinholdAdolf Otto Reinhold WindausUniwersytet Jerzego Augusta w Getyndzeza osiągnięcia w badaniach nadkonstytucjąsteroli i ich związku zwitaminami[34]
1929Harden, ArthurArthur HardenUniwersytet Londyńskiza badania nadfermentacjącukru ienzymów fermentacyjnych[35]
Euler-Chelpin, Hans Karl August Simon vonHans Karl August Simon von Euler-ChelpinUniwersytet Sztokholmski
1930Fischer, HansHans FischerUniwersytet Techniczny w Monachiumza badania nadkonstytucjąhemu ichlorofilu oraz w szczególności nad syntezą hemu[36]
1931Bosch, CarlCarl BoschUniwersytet Ruprechta i Karola w Heidelbergu
IG Farbenindustrie AG		za wkład w opracowanie i rozwój chemicznych metod wysokociśnieniowych[37]
Bergius, FriedrichFriedrich Bergius
1932Langmuir, IrvingIrving LangmuirGeneral Electricza odkrycia i badania w dziedziniechemii powierzchni[38]
1933nagrody nie przyznano[39]
1934Urey, Harold ClaytonHarold Clayton UreyUniwersytet Columbiaza odkryciedeuteru[40]
1935Joliot, FrédéricFrédéric JoliotInstytut Radowy w Paryżuza syntezę nowych pierwiastków promieniotwórczych[41]
Joliot-Curie, IreneIrene Joliot-Curie
1936Debye, Petrus (Peter) Josephus WilhelmusPetrus (Peter) Josephus Wilhelmus DebyeUniwersytet Humboldtów w Berlinie
Kaiser-Wilhelm-Institut		za wkład w poznanie struktury molekularnej dzięki badaniom nadmomentem dipolowym idyfrakcjąpromieniowania rentgenowskiego ielektronów w gazach[42]
1937Haworth, Walter NormanWalter Norman HaworthUniwersytet w Birminghamza badaniawęglowodanów iwitaminy C[43]
Karrer, PaulPaul KarrerUniwersytet Zuryskiza badaniakarotenoidów, flawin orazwitaminy A iB2[43]
1938Kuhn, RichardRichard KuhnUniwersytet Ruprechta i Karola w Heidelbergu
Kaiser-Wilhelm-Institut		za badaniakarotenoidów iwitamin[44]
1939Butenandt, Adolf Friedrich JohannAdolf Friedrich Johann ButenandtUniwersytet Humboldtów w Berlinie
Kaiser-Wilhelm-Institut		za badaniahormonów płciowych[45]
Ružička, LeopoldLeopold RužičkaPolitechnika Federalna w Zurychuza badaniapolimetylenów i wyższychterpenów[45]
1940nagrody nie przyznano[46]
1941nagrody nie przyznano[47]
1942nagrody nie przyznano[48]
1943Hevesy, George deGeorge de HevesyUniwersytet Sztokholmskiza pracę nad wykorzystaniemizotopów jako wskaźników w badaniach procesów chemicznych[49]
1944Hahn, OttoOtto HahnKaiser-Wilhelm-Institutza odkrycie zjawiskarozszczepienia jądra atomowego[50]
1945Virtanen, Artturi IlmariArtturi Ilmari VirtanenUniwersytet Helsińskiza badania i wynalazki w dziedzinie chemii rolniczej i chemii żywności, w szczególności za metodę konserwacji paszy[51]
1946Sumner, James BatchellerJames Batcheller SumnerUniwersytet Cornellaza odkrycie, żeenzymy możnakrystalizować[52]
Northrop, John HowardJohn Howard NorthropInstytut Badań Medycznych Rockefelleraza preparację enzymów i białek wirusowych w czystej postaci[52]
Stanley, Wendell MeredithWendell Meredith Stanley
1947Robinson, RobertRobert RobinsonUniwersytet Oksfordzkiza badania produktów pochodzenia roślinnego o znaczeniu biologicznym, w szczególnościalkaloidów[53]
1948Tiselius, Arne Wilhelm KaurinArne Wilhelm Kaurin TiseliusUniwersytet w Uppsaliza badania nad metodami analitycznymielektroforezy iadsorpcji, w szczególności za odkrycia dotyczące złożonej natury białeksurowicy[54]
1949Giauque, William FrancisWilliam Francis GiauqueUniwersytet Kalifornijski w Berkeleyza wkład w dziedzinietermodynamiki chemicznej, w szczególności dotyczący zachowania substancji w bardzo niskich temperaturach[55]
1950Diels, OttoOtto DielsUniwersytet Chrystiana Albrechta w Kiloniiza odkrycie i rozwójsyntezy dienowej[56]
Alder, KurtKurt AlderUniwersytet Koloński
1951McMillan, Edwin MattisonEdwin Mattison McMillanUniwersytet Kalifornijski w Berkeleyza odkrycia w dziedzinie chemiitransuranowców[57]
Seaborg, Glenn TheodoreGlenn Theodore Seaborg
1952Martin, Archer JohnArcher John MartinNational Institute for Medical Research(inne języki)za opracowaniechromatografii podziałowej[58]
Synge, Richard LaurenceRichard Laurence SyngeRowett Research Institute(inne języki)
1953Staudinger, HermannHermann StaudingerUniwersytet Albrechta i Ludwika we Fryburguza odkrycia w dziedziniechemii supramolekularnej[59]
1954Pauling, LinusLinus PaulingKalifornijski Instytut Technicznyza prace nadwiązaniami chemicznymi i ich zastosowanie w wyjaśnieniu budowy związków kompleksowych[60]
1955Vigneaud, Vincent duVincent du VigneaudUniwersytet Cornellaza prace nad ważnymi biochemicznie związkami siarki, w szczególności za pierwszą syntezęhormonu polipeptydowego[61]
1956Hinshelwood, Cyril NormanCyril Norman HinshelwoodUniwersytet Oksfordzkiza badania nad mechanizmemreakcji chemicznych[62]
Siemionow, NikołajNikołaj SiemionowAkademia Nauk ZSRR
1957Todd, Lord Alexander R.Lord Alexander R. ToddUniwersytet w Cambridgeza badanianukleotydów ikoenzymów nukleotydowych[63]
1958Sanger, FrederickFrederick SangerUniwersytet w Cambridgeza badania struktury białek, w szczególnościinsuliny[64]
1959Heyrovský, JaroslavJaroslav HeyrovskýCzechosłowacka Akademia Naukowaza odkrycie i rozwój metodanalizy polarograficznej[65]
1960Libby, Willard FrankWillard Frank LibbyUniwersytet Kalifornijski w Los Angeleszametodę wykorzystującą węgiel14C do określania wieku w archeologii, geologii, geofizyce i w innych gałęziach nauki[66]
1961Calvin, MelvinMelvin CalvinUniwersytet Kalifornijski w Berkeleyza badania nadasymilacjądwutlenku węgla w roślinach[67]
1962Perutz, Max FerdinandMax Ferdinand PerutzMedical Research Council(inne języki)za badania strukturbiałek globularnych[68]
Kendrew, JohnJohn Kendrew
1963Ziegler, KarlKarl ZieglerTowarzystwo Maxa Planckaza odkrycia w dziedzinie chemii i technologiipolimerów wielkocząsteczkowych[69]
Natta, GiulioGiulio NattaPolitechnika Mediolańska
1964Hodgkin, Dorothy CrowfootDorothy Crowfoot HodgkinUniwersytet Oksfordzkiza ustalenietechnikami rentgenowskimi struktury ważnych substancji biochemicznych[70]
1965Woodward, Robert BurnsRobert Burns WoodwardUniwersytet Harvardaza wybitne osiągnięcia w dziedziniesyntezy organicznej[71]
1966Mulliken, Robert S.Robert S. MullikenUniwersytet Chicagowskiza fundamentalną pracę dotyczącąwiązań chemicznych istruktury elektronowej cząsteczekmetodą orbitali molekularnych[72]
1967Eigen, ManfredManfred EigenTowarzystwo Maxa Planckaza badania nad bardzo szybkimi reakcjami chemicznymi wywołanymi zaburzeniem równowagi za pomocą bardzo krótkich impulsów energii[73]
Norrish, RonaldRonald NorrishInstytut Chemii Fizycznej w Cambridge
Porter, GeorgeGeorge PorterRoyal Institution of Great Britain
1968Onsager, LarsLars OnsagerUniwersytet Yaleza odkrycierelacji wzajemności noszącej jego imię, fundamentalnej dla termodynamikiprocesów nieodwracalnych[74]
1969Barton, Derek H. R.Derek H. R. BartonImperial College Londonza wkład w rozwój koncepcjikonformacji i jej wykorzystanie w chemii[75]
Hassel, OddOdd HasselUniwersytet w Oslo
1970Leloir, Luis FedericoLuis Federico LeloirInstytut Badań Biochemicznych w Buenos Airesza odkrycienukleotydów cukrowych i ich roli wbiosynteziewęglowodanów[76]
1971Herzberg, GerhardGerhard HerzbergNational Research Council of Canadaza wkład w poznaniestruktury elektronowej i geometrii molekularnej, zwłaszczawolnych rodników[77]
1972Anfinsen, Christian B.Christian B. AnfinsenNational Institutes of Healthza pracę nadrybonukleazą, zwłaszcza dotyczącą związku międzysekwencją aminokwasów a aktywną biologiczniekonformacją[78]
Moore, StanfordStanford MooreUniwersytet Rockefelleraza wkład w zrozumienie związku między strukturą chemiczną aaktywnością katalitycznącentrum aktywnego cząsteczkirybonukleazy[78]
Stein, William H.William H. Stein
1973Ernst Otto FischerUniwersytet Techniczny w Monachiumza wykonywane niezależnie pionierskie prace w zakresie badańzwiązków metaloorganicznych, tzw. związków sandwiczowych[79]
Wilkinson, GeoffreyGeoffrey WilkinsonImperial College London
1974Flory, Paul J.Paul J. FloryUniwersytet Stanfordaza osiągnięcia, zarówno teoretyczne, jak i eksperymentalne, w dziedziniechemii fizycznejmakromolekuł[80]
1975Cornforth, JohnJohn CornforthUniwersytet Sussexza prace dotyczącestereochemii reakcjikatalizy enzymatycznej[81]
Prelog, VladimirVladimir PrelogPolitechnika Federalna w Zurychuza badania dotyczące stereochemiizwiązków organicznych ireakcji organicznych[81]
1976Lipscomb, William N.William N. LipscombUniwersytet Harvardaza badania nad strukturąboranów wyjaśniające problemy związaniami chemicznymi[82]
1977Prigogine, IliaIlia PrigogineWolny Uniwersytet w Brukseli
Uniwersytet Teksański w Austin		za wkład do termodynamiki nierównowagowej, w szczególności za teorięstruktur dyssypatywnych[83]
1978Mitchell, Peter D.Peter D. MitchellGlynn Research Laboratories(inne języki)za wkład dla zrozumienia biologicznego transferu energii dzięki sformułowaniumodelu chemiosmotycznego[84]
1979Brown, Herbert C.Herbert C. BrownUniwersytet Purdueza rozwój zastosowania związkówboru ifosforu w ważnychreagentach wsyntezie organicznej[85]
Wittig, GeorgGeorg WittigUniwersytet w Heidelbergu
1980Berg, PaulPaul BergUniwersytet Stanfordaza podstawowe badania biochemiikwasów nukleinowych ze szczególnym uwzględnieniem rekombinacjiDNA[86]
Gilbert, WalterWalter GilbertUniwersytet Harvardaza wkład związany z określeniem sekwencji zasad wkwasach nukleinowych[86]
Sanger, FrederickFrederick SangerMedical Research Council(inne języki)
1981Fukui, Ken’ichiKen’ichi FukuiUniwersytet Kiotyjskiza teorie, rozwijane niezależnie od siebie, związane z przebiegiem reakcji chemicznych[87]
Hoffmann, RoaldRoald HoffmannUniwersytet Cornella
1982Klug, AaronAaron KlugMedical Research Council(inne języki)za rozwinięciekrystalograficznejmikroskopii elektronowej oraz za określenie struktury biologicznie ważnych kompleksówbiałek zkwasami nukleinowymi[88]
1983Taube, HenryHenry TaubeUniwersytet Stanfordaza prace nad mechanizmem reakcji związanych z przeniesieniemelektronu, szczególnie w kompleksachmetali[89]
1984Merrifield, Robert BruceRobert Bruce MerrifieldUniwersytet Rockefelleraza rozwinięcie metodologii związanej z syntezą chemiczną na podłożu stałym[90]
1985Hauptman, Herbert A.Herbert A. HauptmanMedical Foundation of Buffaloza niezwykłe osiągnięcia w rozwoju bezpośrednich metod określaniastruktury krystalicznej[91]
Karle, JeromeJerome KarleUnited States Naval Research Laboratory
1986Herschbach, Dudley R.Dudley R. HerschbachUniwersytet Harvardaza pionierską pracę w zastosowaniuchemiluminescencji podczerwonej do badań dynamiki reakcji chemicznych
za wkład związany z dynamiką elementarnych procesów chemicznych[92]
Lee, Yuan T.Yuan T. LeeUniwersytet Kalifornijski w Berkeley
Polanyi, John C.John C. PolanyiUniwersytet w Toronto
1987Cram, Donald J.Donald J. CramUniwersytet Kalifornijski w Los Angelesza rozwinięcie i zastosowanie cząsteczek o szczególnie selektywnych oddziaływaniach zależnych od struktury[93]
Lehn, Jean-MarieJean-Marie LehnUniwersytet Louis Pasteura
Pedersen, Charles J.Charles J. PedersenDuPont
1988Deisenhofer, JohannJohann DeisenhoferUniversity of Texas Southwestern Medical Center(inne języki)za określenie struktury centrum reakcjifotosyntetycznejbakterii[94]
Huber, RobertRobert HuberTowarzystwo Maxa Plancka
Michel, HartmutHartmut Michel
1989Altman, SidneySidney AltmanUniwersytet Yaleza odkrycie katalitycznych właściwościRNA[95]
Cech, Thomas R.Thomas R. CechUniwersytet Kolorado w Boulder
1990Corey, Elias JamesElias James CoreyUniwersytet Harvardaza rozwinięcie teorii metodologiisyntezy organicznej[96]
1991Ernst, RichardRichard ErnstPolitechnika Federalna w Zurychuza wkład w rozwój metodologii wysokorozdzielczejspektroskopii magnetycznego rezonansu jądrowego[97]
1992Marcus, RudolphRudolph MarcusKalifornijski Instytut Technicznyza wkład do teorii reakcji przeniesieniaelektronu w układach chemicznych[98]
1993Mullis, KaryKary Mullisza metody ukierunkowanej mutagenezy i reakcji łańcuchowej polimerazy (PCR)[99]
Smith, MichaelMichael SmithUniwersytet Kolumbii Brytyjskiej
1994Olah, GeorgeGeorge OlahUniwersytet Południowej Kaliforniiza pionierskie badaniakarbokationów oraz ich roli w reakcjach chemicznych węglowodorów[100]
1995Crutzen, PaulPaul CrutzenTowarzystwo Maxa Planckaza badania reakcji zachodzących w atmosferze (m.in. procesy destrukcjiwarstwy ozonowej)[101]
Molina, MarioMario MolinaInstytut Techniczny Massachusetts
Rowland, F. SherwoodF. Sherwood RowlandUniwersytet Kalifornijski w Irvine
1996Curl, RobertRobert CurlUniwersytet Rice’aza odkryciefulerenów nowej odmiany węgla (obok grafitu i diamentu) w 1985[102]
Kroto, sir Haroldsir Harold KrotoUniwersytet Sussex
Smalley, RichardRichard SmalleyUniwersytet Rice’a
1997Boyer, PaulPaul BoyerUniwersytet Kalifornijski w Los Angelesza wyjaśnienie mechanizmu enzymatycznego syntezykwasu adenozynotrifosforowego (ATP)[103]
Walker, JohnJohn WalkerMedical Research Council(inne języki)
Skou, JensJens SkouUniwersytet Aarhusza odkrycie pierwszegoenzymu przenoszącegojony[103]
1998Kohn, WalterWalter KohnUniwersytet Kalifornijski w Santa Barbaraza rozwójteorii funkcjonału gęstości (Walter Kohn) i metod obliczeniowych w chemii kwantowej (John Pople)[104]
Pople, JohnJohn PopleUniwersytet Northwestern
1999Zewail, AhmedAhmed ZewailKalifornijski Instytut Technicznyza badania nad przejściowymi stanami reakcji chemicznych przy użyciuspektroskopii femtosekundowej[105]
2000Heeger, AlanAlan HeegerUniwersytet Kalifornijski w Santa Barbaraza odkrycie i badania nadpolimerami przewodzącymi prąd elektryczny[106]
MacDiarmid, AlanAlan MacDiarmidUniwersytet Pensylwanii
Shirakawa, HidekiHideki ShirakawaUniwersytet w Tsukubie
2001Knowles, WilliamWilliam Knowlesza prace nadchiralniekatalizowanymi reakcjamiutleniania[107]
Noyori, RyōjiRyōji NoyoriUniwersytet w Nagoi
Sharpless, BarryBarry SharplessThe Scripps Research Institute
2002Wüthrich, KurtKurt Wüthrichza badaniabiałek[108]
Fenn, JohnJohn FennVirginia Commonwealth University
Tanaka, KōichiKōichi TanakaShimadzu Corp.(inne języki)
2003Agre, PeterPeter AgreUniwersytet Johnsa Hopkinsaza badania kanałów wbłonach komórkowych[109]
MacKinnon, RoderickRoderick MacKinnonUniwersytet Rockefellera
2004Ciechanower, AaronAaron CiechanowerTechnionza odkrycie roliubikwityn w degradacji białek w organizmie[110]
Herszko, AwramAwram Herszko
Rose, IrwinIrwin RoseUniwersytet Kalifornijski w Irvine
2005Chauvin, YvesYves ChauvinInstitut Français du Pétrole(inne języki)za badania mechanizmu reakcjimetatezyolefin[111]
Grubbs, RobertRobert GrubbsKalifornijski Instytut Techniczny
Schrock, RichardRichard SchrockInstytut Techniczny Massachusetts
2006Kornberg, RogerRoger KornbergUniwersytet Stanfordaza badania molekularnego mechanizmutranskrypcji wkomórkach eukariotycznych[112]
2007Ertl, GerhardGerhard ErtlTowarzystwo Maxa Planckaza badaniaprocesów chemicznych zachodzących na powierzchni ciał stałych[113]
2008Shimomura, OsamuOsamu ShimomuraMarine Biological Laboratory(inne języki),
Boston University School of Medicine(inne języki)		za odkrycie i rozwójbiałek zielonej fluorescencji[114]
Chalfie, MartinMartin ChalfieUniwersytet Columbia
Tsien, Roger Y.Roger Y. TsienUniwersytet Kalifornijski w San Diego
Instytut Medyczny Howarda Hughesa
2009Ramakrishnan, VenkatramanVenkatraman RamakrishnanMedical Research Council(inne języki)za badania nad strukturą i funkcjąrybosomu[115]
Steitz, ThomasThomas SteitzUniwersytet Yale
Instytut Medyczny Howarda Hughesa
Jonath, AdaAda JonathInstytut Naukowy Weizmana
2010Heck, RichardRichard HeckUniwersytet Delaware(inne języki)za katalizowanepalladem reakcjesprzęgania krzyżowego wsyntezie organicznej[116]
Negishi, Ei’ichiEi’ichi NegishiUniwersytet Purdue
Suzuki, AkiraAkira SuzukiUniwersytet Hokkaido
2011Szechtman, DanDan SzechtmanTechnionza odkryciekwazikryształów[117]
2012Lefkowitz, RobertRobert LefkowitzInstytut Medyczny Howarda Hughesa
Duke University		za badania nadreceptorami sprzężonymi z białkami G[118]
Kobilka, BrianBrian KobilkaUniwersytet Stanforda
2013Karplus, MartinMartin KarplusUniwersytet Strasburski
Uniwersytet Harvarda		za rozwój wieloskalowych modeli dla złożonych układów chemicznych[119]
Levitt, MichaelMichael LevittUniwersytet Stanforda
Warshel, AriehArieh WarshelUniwersytet Południowej Kalifornii
2014Betzig, EricEric BetzigJanelia Research Campus(inne języki)
Instytut Medyczny Howarda Hughesa		za wkład w rozwójmikroskopii fluorescencyjnej wysokiej rozdzielczości[120]
Hell, StefanStefan HellTowarzystwo Maxa Plancka
Deutsches Krebsforschungszentrum(inne języki)
Moerner, WilliamWilliam MoernerUniwersytet Stanforda
2015Lindahl, TomasTomas LindahlFrancis Crick Institute
Clare Hall Laboratory		za badania mechanistyczne nadnaprawą DNA[121]
Modrich, PaulPaul ModrichInstytut Medyczny Howarda Hughesa
Duke University
Sancar, AzizAziz SancarUniwersytet Karoliny Północnej
2016Feringa, BenBen FeringaUniwersytet w Groningenza zaprojektowanie i syntezę maszyn molekularnych[122]
Sauvage, Jean-PierreJean-Pierre SauvageUniversité de Strasbourg I
Stoddart, FraserFraser StoddartUniwersytet Północno-Zachodni
2017Dubochet, JacquesJacques DubochetUniwersytet w Lozannieza opracowaniekriomikroskopii elektronowej wysokiej rozdzielczości do ustalania strukturybiocząsteczek w roztworze[123]
Frank, JoachimJoachim FrankUniwersytet Columbia
Henderson, RichardRichard HendersonUniwersytet w Cambridge
2018Arnold, FrancesFrances ArnoldKalifornijski Instytut Technicznyza sterowaną ewolucjęenzymów[124]
Smith, George P.George P. SmithUniversity of Missouriza zastosowanie metody prezentacji fagowej dopeptydów iprzeciwciał[124]
Winter, Gregory P.Gregory P. WinterMRC Laboratory of Molecular Biology(inne języki)
2019Goodenough, John B.John B. GoodenoughUniwersytet Teksański w Austinza rozwójakumulatorów litowo-jonowych[125]
Whittingham, M. StanleyM. Stanley WhittinghamUniversity of Missouri
Yoshino, AkiraAkira YoshinoAsahi Kasei(inne języki),Meijo University(inne języki)
2020Charpentier, EmmanuelleEmmanuelle CharpentierMax-Planck-Institut für Infektionsbiologieza rozwójmetody edycji genomu[126]
Doudna, JenniferJennifer DoudnaUniwersytet Kalifornijski w Berkeley
2021List, BenjaminBenjamin ListMax-Planck-Institut für Kohlenforschungza rozwójasymetrycznejorganokatalizy[127]
MacMillan, DavidDavid MacMillanUniwersytet Princeton
2022Bertozzi, CarolynCarolyn BertozziUniwersytet Stanfordaza rozwójchemii „click” ichemii bioortogonalnej[128]
Meldal, MortenMorten MeldalUniwersytet Kopenhaski
Sharpless, BarryBarry SharplessScripps Research
2023Bawendi, MoungiMoungi BawendiMassachusetts Institute of Technologyza odkrycie i syntezękropek kwantowych[129]
Brus, LouisLouis BrusUniwersytet Columbia
Jekimow, AleksiejAleksiej JekimowNanocrystals Technology Inc.
2024Baker, DavidDavid BakerUniversity of Washingtonza obliczeniowe projektowaniebiałek[130]
Hassabis, DemisDemis HassabisGoogleDeepMindza przewidywanie struktury białek[130]
Jumper, JohnJohn Jumper
2025Kitagawa, SusumuSusumu KitagawaUniwersytet w Kiotoza rozwójszkieletów metalo-organicznych[131]
Robson, RichardRichard RobsonUniwersytet w Melbourne
Yaghi, Omar M.Omar M. YaghiUniwersytet Kalifornijski w Berkeley

Przypisy

[edytuj |edytuj kod]
  1. ↑Alfred Nobel’s Will [online], Nobel Prize Outreach AB [zarchiwizowane zadresu 2014-07-17] (ang.).
  2. ↑abThe Nobel Prize in Chemistry 1901 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2021-10-06] (ang.).
  3. ↑Bo G.B.G. Malmström Bo G.B.G.,BertilB. Andersson BertilB.,The Nobel Prize in Chemistry: The Development of Modern Chemistry [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2021-10-06] (ang.).
  4. ↑MarcinM. Kawa MarcinM.,Nagrody Nobla związanie z biotechnologią [online], BioTechnolog.pl, 20 października 2004 [dostęp 2021-10-06] .
  5. ↑Nobel Prize facts [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2025-10-09] (ang.).
  6. ↑Facts on the Nobel Prize in Chemistry [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2025-10-09] (ang.).
  7. ↑All Nobel Prizes in Chemistry [online], Nobel Prize Outreach AB 2013 [dostęp 2021-10-06] (ang.).
  8. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1902 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  9. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1903 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  10. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1904 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  11. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1905 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  12. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1906 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  13. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1907 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  14. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1908 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  15. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1909 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  16. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1910 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  17. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1911 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  18. ↑abThe Nobel Prize in Chemistry 1912 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  19. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1913 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  20. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1914 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  21. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1915 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  22. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1916 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  23. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1917 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  24. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1918 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  25. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1919 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  26. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1920 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  27. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1921 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  28. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1922 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  29. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1923 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  30. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1924 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  31. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1925 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  32. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1926 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  33. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1927 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  34. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1928 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  35. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1929 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  36. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1930 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  37. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1931 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  38. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1932 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  39. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1933 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  40. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1934 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  41. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1935 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  42. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1936 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  43. ↑abThe Nobel Prize in Chemistry 1937 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  44. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1938 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  45. ↑abThe Nobel Prize in Chemistry 1939 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  46. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1940 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  47. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1941 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  48. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1942 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  49. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1943 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  50. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1944 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  51. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1945 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  52. ↑abThe Nobel Prize in Chemistry 1946 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  53. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1947 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  54. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1948 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  55. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1949 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  56. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1950 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  57. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1951 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  58. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1952 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  59. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1953 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  60. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1954 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  61. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1955 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  62. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1956 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  63. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1957 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  64. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1958 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  65. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1958 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  66. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1960 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  67. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1961 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  68. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1962 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  69. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1963 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  70. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1964 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  71. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1965 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  72. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1966 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  73. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1967 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  74. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1968 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  75. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1969 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  76. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1970 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  77. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1971 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  78. ↑abThe Nobel Prize in Chemistry 1972 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  79. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1973 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  80. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1974 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  81. ↑abThe Nobel Prize in Chemistry 1975 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  82. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1976 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  83. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1977 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  84. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1978 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  85. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1979 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  86. ↑abThe Nobel Prize in Chemistry 1980 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  87. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1981 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  88. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1982 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  89. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1983 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  90. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1984 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  91. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1985 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  92. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1986 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  93. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1987 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  94. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1988 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  95. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1989 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  96. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1990 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  97. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1991 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  98. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1992 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  99. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1993 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  100. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1994 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  101. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1995 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  102. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1996 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  103. ↑abThe Nobel Prize in Chemistry 1997 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  104. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1998 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  105. ↑The Nobel Prize in Chemistry 1999 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  106. ↑The Nobel Prize in Chemistry 2000 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  107. ↑The Nobel Prize in Chemistry 2001 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  108. ↑The Nobel Prize in Chemistry 2002 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  109. ↑The Nobel Prize in Chemistry 2003 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  110. ↑The Nobel Prize in Chemistry 2004 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  111. ↑The Nobel Prize in Chemistry 2005 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  112. ↑The Nobel Prize in Chemistry 2006 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  113. ↑The Nobel Prize in Chemistry 2007 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  114. ↑The Nobel Prize in Chemistry 2008 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  115. ↑The Nobel Prize in Chemistry 2009 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  116. ↑The Nobel Prize in Chemistry 2010 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  117. ↑The Nobel Prize in Chemistry 2011 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  118. ↑The Nobel Prize in Chemistry 2012 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  119. ↑The Nobel Prize in Chemistry 2013 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-06-05] (ang.).
  120. ↑The Nobel Prize in Chemistry 2014 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2014-10-08] (ang.).
  121. ↑The Nobel Prize in Chemistry 2015 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2015-10-07] (ang.).
  122. ↑The Nobel Prize in Chemistry 2016 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2017-10-04] (ang.).
  123. ↑The Nobel Prize in Chemistry 2017 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2017-10-04] (ang.).
  124. ↑abThe Nobel Prize in Chemistry 2018 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2018-10-03] (ang.).
  125. ↑The Nobel Prize in Chemistry 2019 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2019-10-09] (ang.).
  126. ↑The Nobel Prize in Chemistry 2020 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2020-10-08] (ang.).
  127. ↑The Nobel Prize in Chemistry 2021 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2021-10-06] (ang.).
  128. ↑The Nobel Prize in Chemistry 2022 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2022-10-05] (ang.).
  129. ↑The Nobel Prize in Chemistry 2023 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2023-10-04] (ang.).
  130. ↑abThe Nobel Prize in Chemistry 2024 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2024-10-09] (ang.).
  131. ↑The Nobel Prize in Chemistry 2025 [online], Nobel Prize Outreach AB [dostęp 2025-10-08] (ang.).
Nagrody Nobla
dziedziny
naukowe
inne
instytucje
finansujące
przyznające
zrzeszające
nagrodzonych
inne
inne
artykuły

Laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie chemii
XX wiek
XXI wiek

Nobel

Encyklopedie internetowe (lista w projekcie Wikimedia):
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Laureaci_Nagrody_Nobla_w_dziedzinie_chemii&oldid=77823528”
Kategorie:
Ukryta kategoria:
[8]ページ先頭
©2009-2025 Movatter.jp