Lantan
| bar← lantan →cer |
|
| Wygląd |
| srebrzystobiały |
|
Widmo emisyjne lantanu |
| Ogólne informacje |
| Nazwa, symbol,l.a. | lantan, La, 57
(łac.lanthanum) |
|---|
| Grupa, okres, blok | –,6,f |
|---|
| Stopień utlenienia | III |
|---|
| Właściwości metaliczne | lantanowiec |
|---|
| Właściwościtlenków | silnie zasadowe |
|---|
| Masa atomowa | 138,91 ± 0,01[a][4] |
|---|
| Stan skupienia | stały |
|---|
| Gęstość | 6146kg/m³ |
|---|
| Temperatura topnienia | 920 °C[1] |
|---|
| Temperatura wrzenia | 3464 °C[1] |
|---|
|
| Numer CAS | 7439-91-0 |
|---|
| PubChem | 23926 |
|---|
|
|
| Najbardziej stabilne izotopy |
|---|
| |
|
|
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
warunków normalnych (0 °C, 1013,25 hPa) |
|
|
Lantan (La,łac. lanthanum) –pierwiastek chemiczny należący dobloku f wukładzie okresowym.
Został odkryty w 1839 roku przez uczniaBerzeliusaCarla Gustawa Mosandera w zanieczyszczeniach tlenkuceru. Nazwę nadał Berzelius odgreckiego słowalanthanein – ukrywać się, gdyż pierwiastek ten „ukrywał się” w tlenku ceru[5].
IUPAC zalicza lantan dolantanowców[6][7], w podręcznikach spotyka się jednak często przypisanie lantanu doskandowców, a nie lantanowców[8][9].
Lantan jest srebrzystobiałymmetalem, jest miękki i kowalny. Utlenia się na powietrzu, rozkładawodę, rozpuszcza się wkwasach z wyjątkiem stężonegokwasu siarkowego. Stosowany jest jako dodatek dostali, do stopówglinu imiedzi. Tlenek lantanu służy do wyrobu szkieł optycznych.
Lantan występuje w skorupie ziemskiej w ilości 32ppm (wagowo). Najważniejszymiminerałami lantanu są:
- monacyt (Ce,La,Th,Nd,Y,Pr)PO4 – tzw. piasek monacytowy;
- bastnezyt (Ce,La,Nd,Y,Pr)CO3F;
- ceryt fluorowy (La,Ce)F3;
- parazyt (Ce,La)2O3.
- ↑ Podana wartość stanowi przybliżoną standardową względną masę atomową (ang.abridged standard atomic weight) publikowaną wraz ze standardową względną masą atomową, która wynosi 138,90547 ± 0,00007. Znane są próbki geologiczne, w których pierwiastek ten ma skład izotopowy odbiegający od występującego w większości źródeł naturalnych. Masa atomowa pierwiastka w tych próbkach może więc różnić się od podanej w stopniu większym niż wskazana niepewność. Zob.Prohaska i in. 2021 ↓, s. 584.
- ↑abDavid R.D.R. Lide David R.D.R. (red.),CRC Handbook of Chemistry and Physics, wyd. 90, Boca Raton: CRC Press, 2009, s.4-19,ISBN 978-1-4200-9084-0 (ang.).
- ↑Lantan (nr 263109) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski. [dostęp 2011-10-02].(przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
- ↑Lanthanum (nr 263109) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2011-10-02].(przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
- ↑ThomasT. Prohaska ThomasT. i inni,Standard atomic weights of the elements 2021 (IUPAC Technical Report), „Pure and Applied Chemistry”, 94 (5), 2021, s. 573–600,DOI: 10.1515/pac-2019-0603 (ang.).
- ↑Ignacy Eichstaedt: Księga pierwiastków. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1973, s. 340.OCLC839118859.
- ↑Nomenclature of Inorganic Chemistry: Second Edition – Definitive Rules 1970. „Pure Appl. Chem.”. 28 (1), s. 1–110, 1971.DOI:10.1351/pac197128010001.
- ↑Neil G.N.G. Connelly Neil G.N.G.,TureT. Damhus TureT.,Richard M.R.M. Hartshorn Richard M.R.M.,Alan T.A.T. Hutton Alan T.A.T.,Nomenclature of Inorganic Chemistry. IUPAC Recommendations 2005 (Red Book),International Union of Pure and Applied Chemistry, RSC Publishing, 2005, s. 51,ISBN 978-0-85404-438-2 (ang.).
- ↑John DavidJ.D. Lee John DavidJ.D.,Zwięzła chemia nieorganiczna, wyd. 4, Warszawa:Wydawnictwo Naukowe PWN, 1997, s. 308–309, 395,ISBN 83-01-12352-4 .
- ↑Adam Bielański: Podstawy chemii nieorganicznej. Wyd. 5. Warszawa: PWN, 2002, s. 991.ISBN 83-01-13654-5.
