Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Przejdź do zawartości
Wikipediawolna encyklopedia
Szukaj

Langur

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Langur
Presbytis
Eschscholtz, 1821[1]
Ilustracja
Langur posiwiały (P. thomasi)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

naczelne

Podrząd

wyższe naczelne

Infrarząd

małpokształtne

Parvordo

małpy wąskonose

Nadrodzina

koczkodanowce

Rodzina

koczkodanowate

Podrodzina

gerezy

Plemię

Presbytini

Rodzaj

langur

Typ nomenklatoryczny

Presbytis mitrataEschscholtz, 1821

Synonimy
Gatunki

21 gatunków (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Langur[4] (Presbytis) –rodzajssakównaczelnych zpodrodzinygerez (Colobinae) w obrębierodzinykoczkodanowatych (Cercopithecidae).

Rozmieszczenie geograficzne

[edytuj |edytuj kod]

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w południowo-wschodniejAzji[5][6][7].

Morfologia

[edytuj |edytuj kod]

Długość ciała (bez ogona) 25,7–61 cm, długość ogona 56–89 cm; masa ciała 4,3–9 kg[6][8].

Systematyka

[edytuj |edytuj kod]

Rodzaj zdefiniował w 1821 roku niemieckilekarz,botanik izoologJohann Friedrich von Eschscholtz w rozdziale zatytułowanymOpis nowego rodzaju małp Presbytis mitrata, opublikowanym w publikacji pod redakcją rosyjskiego podróżnika i odkrywcyOtto von Kotzebue’a o tytuleRejs odkrywczy na Morze Południowe i do Cieśniny Beringa w celu zbadania północno-wschodniego przejścia podjęty w latach 1815, 1816, 1817 i 1818 na koszt Jego Wysokości Cesarskiego Kanclerza hrabiego Rumanzoffa na statku Rurick pod dowództwem porucznika cesarskiej rosyjskiej marynarki Otto von Kotzebue[1].Gatunkiem typowym jest (oznaczenie monotypowe) langur czepcowy (P. mitrata).

Etymologia

[edytuj |edytuj kod]
  • Presbytis:gr. πρεσβυτιςpresbutis ‘staruszka’, od πρεσβυτηςpresbutēs ‘starzec’; być może również od greckiego słowaπρεσβυτεροςpresbuteros ‘senior, ksiądz’[9].
  • Lophopithecus: gr. λοφοςlophos ‘grzebień’; πιθηκοςpithēkos ‘małpa’[10]. Gatunek typowy: Trouessart wymienił kilkanaście gatunków –Semnopithecus chrysomelasS. Müller, 1838,Semnopithecus femoralisW. Martin, 1838,Semnopithecus neglectusSchlegel, 1876 (=Semnopithecus femoralisW. Martin, 1838),Semnopithecus frontatusS. Müller, 1838,Simia melalophosRaffles, 1821,Semnopithecus ferrugineusSchlegel, 1876 (=Simia melalophosRaffles, 1821),Presbytis nobilisJ.E. Gray, 1842 (=Simia melalophosRaffles, 1821),Presbytis mitrataEschscholtz, 1821,Semnopithecus rubicundusS. Müller, 1838,Semnopithecus ObscurusReid, 1837,Semnopithecus pileatusBlyth, 1843,Cercopithecus albo-cinereusDesmarest, 1822 (=Semnopithecus hypoleucosBlyth, 1841) – z którychgatunkiem typowym jest (późniejsze oznaczenie)Simia melalophosRaffles, 1821[3].
  • Corypithecus: gr. κορυςkorus, κορυθοςkoruthos ‘kask, hełm’; πιθηκοςpithēkos ‘małpa’[11]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe):Semnopithecus frontatusS. Müller, 1838.

Podział systematyczny

[edytuj |edytuj kod]

Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki[12][8][5]:

GrafikaGatunekAutor i rok opisuNazwa zwyczajowa[4]Podgatunki[6][5][8]Rozmieszczenie geograficzne[6][5][8]Podstawowe wymiary[6][8][a]Status
IUCN[13]
Presbytis thomasi(Collett, 1893)langur posiwiałygatunek monotypowyIndonezja (północnaSumatra (prowincjaAceh), głównie na północ od rzek Wampu i Alas)DC: około 55 cm
DO: 69–76 cm
MC: 7–8 kg
 VU 
Presbytis frontata(S. Müller, 1838)langur białoczelnygatunek monotypowyśrodkowe i wschodnieBorneo: nierównomiernie od środkowegoSarawaku (Malezja) do większości wschodnich i kilku obszarów w zachodnimKalimantanie (Indonezja)DC: 47–54 cm
DO: 63–74 cm
MC: około 5,7 kg
 VU 
Presbytis chrysomelas(S. Müller, 1838)langur sarawaski2 podgatunkipółnocne i zachodnie Borneo:Sabah (Melatap) i Sarawak (Malezja) na południe do rzekiKapuas w zachodnim Kalimantanie (Indonezja)DC: 43–61 cm
DO: 61–84 cm
MC: 5,9–8,2 kg
 CR 
Presbytis hosei(O. Thomas, 1889)langur szarygatunek monotypowypółnocno-zachodnie Borneo: północno-wschodnieBrunei, Malezja (zachodni Sabah, na południe od góryKinabalu, i północny Sarawak) oraz Indonezja (północny Kalimantan)DC: 48–56 cm
DO: 65–84 cm
MC: 5,5–7 kg
 VU 
Presbytis canicrus(G.S. Miller, 1934)langur kalimantańskigatunek monotypowyIndonezja (Borneo (Borneo Wschodnie, na południe od rzekKayan i Sembakung, na południe od rzekiMahakam, zachodnia granica zasięgu niejasna)DC: 48–56 cm
DO: 65–84 cm
MC: 5,5–7 kg
 EN 
Presbytis sabana(O. Thomas, 1893)langur siwoczubygatunek monotypowyMalezja (północne Borneo w większości Sabah, aż na południowy zachód doKalabakanu; niepotwierdzony wBorneo Północnym (Indonezja))DC: 48–56 cm
DO: 65–84 cm
MC: 5,5–7 kg
 EN 
Presbytis robinsoniO. Thomas, 1910langur tajskigatunek monotypowypołudniowaMjanma, południowa Tajlandia (od 13°50′ szerokości geograficznej północnej w prowincjiPhetchaburi), północna część półwyspowej Malezji (na południe doBukit Larut wPerak)DC: 43–61 cm
DO: 61–84 cm
MC: 5,9–8,2 kg
 NT 
Presbytis femoralis(W. Martin, 1838)langur przepasanygatunek monotypowypołudniowa część półwyspowej Malezji (skrajnie południowyPahang iJohor) orazSingapurDC: 43–61 cm
DO: 61–84 cm
MC: 5,9–8,2 kg
 CR 
Presbytis percuraLyon, 1908langur reliktowygatunek monotypowyIndonezja (środkowo-wschodnia Sumatra, w małym obszarze pomi.ędzy rzekamiRokan iSiak)DC: 43–61 cm
DO: 61–84 cm
MC: 61–84 kg
 CR 
Presbytis natunae(O. Thomas &Hartert, 1894)langur natuańskigatunek monotypowyIndonezja (Wyspy Natuna (Bufuran) na północny zachód od wybrzeży Borneo)DC: 43–61 cm
DO: 61–84 cm
MC: 5,9–8,2 kg
 VU 
Presbytis potenziani(Bonaparte, 1856)langur mentawajskigatunek monotypowyIndonezja (Wyspy Mentawai (Sipora,Północna Pagai iPagai oraz wysepka Sinakak))DC: około 50 cm
DO: około 58 cm
MC: 6,4–6,5 kg
 CR 
Presbytis siberu(Chasen &Kloss, 1928)langur ciemnobrzuchygatunek monotypowyIndonezja (Wyspy Mentawai (Siberut))DC: 48–50 cm
DO: 58–64 cm
MC: 6,4–6,5 kg
 EN 
Presbytis comata(Desmarest, 1822)langur szpakowaty2 podgatunkiendemit Indonezji: zachodniaJawa odUjung Kulon do góry Lawu; wschodnie granice zasięgu nieznaneDC: 43–60 cm
DO: 56–72 cm
MC: 6,4–8 kg
 VU 
Presbytis fredericae(Sody, 1930)gatunek monotypowyendemit Indonezji: środkowa Jawa, wokół zboczy i wulkanów Gunung Slamet, Gunung Cupu i Diyeng; zachodnia granice zasięgu nieznaneDC: 43–60 cm
DO: 56–72 cm
MC: 6,4–8 kg
 VU 
Presbytis mitrataEschscholtz, 1821langur czepcowygatunek monotypowyIndonezja (południowo-wschodnia Sumatra na wschód od górBarisan, od rzekiHari na południowy zachód do górnego biegu rzekiMusi, na południe do prowincjiLampung)DC: 42–57 cm
DO: 62–82 cm
MC: 5,8–5,9 kg
 VU 
Presbytis melalophos(Raffles, 1821)langur czarnoczubygatunek monotypowyIndonezja (zachodnia Sumatra, od górnego biegu rzeki Rokan (Tanangtalu) na południe do górnego biegu rzeki Hari i dalej wzdłuż gór BarisanDC: 26–40 cm
DO: 67–86 cm
MC: 5,2–9 kg
 EN 
Presbytis siamensis(S. Müller &Schlegel, 1841)langur białoudy4 podgatunkiskrajnie południowa Tajlandia, większość półwyspowej części Malezji, Indonezja (środkowo-wschodnia Sumatra,Archipelag Riau (Kundur,Bintan, być możeBatam iGalang)DC: 34–39 cm
DO: 67–89 cm
MC: 4,3–8,2 kg
 NT 
Presbytis sumatrana(S. Müller & Schlegel, 1841)langur sumatrzańskigatunek monotypowyIndonezja (zachodnia i północno-środkowa Sumatra,Wyspy Batu (Pini))DC: 33–39 cm
DO: 64–84 cm
MC: 4,9–8,5 kg
 EN 
Presbytis bicolorAimi &Bakar, 1992langur dwubarwnygatunek monotypowyIndonezja (wschodnio-środkowa Sumatra (od rzekiInderagiri na południe do rzeki Hari, głównie na wyżynach)DC: 33–38 cm
DO: 64–84 cm
MC: 4,9–8,5 kg
 DD 
Presbytis rubicunda(S. Müller, 1838)langur kasztanowy5 podgatunkówpółnocno-wschodnie Borneo: Sabah i Sarawak (Malezja), Kalimantan iWyspy Karimata u zachodniego brzegu Borneo (Indonezja); być może BruneiDC: 44–58 cm
DO: 63–80 cm
MC: 5,5–7 kg
 VU 

Kategorie IUCN: NT gatunek bliski zagrożenia, VU gatunek narażony, EN gatunek zagrożony, CR gatunek krytycznie zagrożony, DD gatunki o nieokreślonym stopniu zagrożenia.

Opisano również wymarły gatunek zmiocenu dzisiejszychIndii[14]:

Uwagi

[edytuj |edytuj kod]
  1. DC – długość ciała;DO – długość ogona;MC – masa ciała

Przypisy

[edytuj |edytuj kod]
  1. abJ.F. von Eschscholtz: Beschreibung einer neuen Affengattung Presbytis mitrata. W: O. von Kotzebue: Entdeckungs-Reise in die Süd-See und nach der Berings-Strasse zur Erforschung einer nordöstlichen Durchfahrt unternommen in den Jahren 1815, 1816, 1817, und 1818, auf Kosten Sr. Erlaucht des Herrn Reichs-Kanzlers Grafen Rumanzoff auf dem Schiffe Rurick unter dem Befehle des Lieutenants der Russisch-Kaiserlichen Marine Otto von Kotzebue. Weimar: Verlegt von den Gebrüdern Hoffmann, 1821, s. 196. (niem.).
  2. É.L. Trouessart. Catalogue des mammifères vivants et fossiles. „Revue et Magasin de Zoologie pure et Appliquée”. 3e série. 6, s. 118, 1879. (fr.). 
  3. abÉ.L. Trouessart. Revision synoptique du Genre Semnopitheque (Semnopithecus) et description de quelques espèces rares ou peu connues. „Revue et Magasin de Zoologie pure et Appliquée”. 3e Série. 7, s. 53, 1879. (fr.). 
  4. abNazwy polskie za:W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 50–51.ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  5. abcdC.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 248–252.ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  6. abcdeD. Zinner, G.H. Fickenscher, Ch. Roos, M.V. Anandam, E.L. Bennett, T.R.B. Davenport, N.J. Davies, K.M. Detwiler, A. Engelhardt, A.A. Eudey, E.L. Gadsby, C.P. Groves, A. Healy, K.P. Karanth, S. Molur, T. Nadler, M.C. Richardson, E.P. Riley, A.B. Rylands, L.K. Sheeran, N. Ting, J. Wallis, S.S. Waters & D.J. Whittaker: Family Cercopithecidae (Old World Monkeys). W: R.A. Mittermeier, A.B. Rylands & D.E. Wilson (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 3: Primates. Barcelona: Lynx Edicions, 2013, s. 715–723.ISBN 978-84-96553-89-7. (ang.).
  7. D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): GenusPresbytis. [w:]Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-11-08].
  8. abcdeClass Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 162–165.ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
  9. Palmer 1904 ↓, s. 562.
  10. Palmer 1904 ↓, s. 383.
  11. Palmer 1904 ↓, s. 201.
  12. N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: The Mammal Diversity Database. [w:]ASM Mammal Diversity Database (Version 2.0) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-03-12]. (ang.).
  13. Home. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-08-08]. (ang.).
  14. R. Lydekker. Notices of Siwalik Mammals. „Records of the Geological Survey of India”. 11, s. 70, 1878. (ang.). 

Bibliografia

[edytuj |edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Langur&oldid=76210520
Kategoria:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp