Kwantyl – jedno z podstawowych pojęćstatystyki irachunku prawdopodobieństwa.
Kwantylem rzędu gdzie wrozkładzie empirycznymzmiennej losowej nazywamy każdą liczbę dla której spełnione są nierówności
oraz
W szczególności, kwantylem rzędu jest taka wartość zmiennej losowej, że wartości mniejsze lub równe od są przyjmowane z prawdopodobieństwem co najmniej zaś wartości większe lub równe od są przyjmowane z prawdopodobieństwem co najmniej
Kwantyl rzędu 1/2 to inaczejmediana (ściślej zależy to od definicji mediany, przy jej obliczaniu z próbki o parzystej liczbie elementów często stosuje sięśrednią arytmetyczną dwóch środkowych elementów, szczegóły są w artykule mediana).
Kwantyle rzędu 1/4, 2/4, 3/4 są inaczej nazywanekwartylami.
Kwantyle rzędu 1/5, 2/5, 3/5, 4/5 to inaczejkwintyle.
Kwantyle rzędu 1/10, 2/10,..., 9/10 to inaczejdecyle.
Kwantyle rzędu 1/100, 2/100,..., 99/100 to inaczejpercentyle.
Iloraz inteligencji mierzony wedługskali Cattela jest zmienną losową orozkładzie w przybliżeniunormalnym,wartości oczekiwanej równej 100 iodchyleniu standardowym równym 15.
Przypuśćmy, że zmierzono inteligencję 20 osób –to za mała próbka do analizy statystycznej, jednak dla czytelności przykładu użyto tu małej liczby. Wyniki w kolejności niemalejącej:
74, 80, 80, 85,92, 94, 97, 98, 98,100, 101, 101, 104, 104,106, 109, 112, 115, 128, 137
Kwantyle rzędu 0,25 (czyli pierwszekwartyle) tworzą przedział Kwantyle rzędu 0,5 (czyli drugie kwartyle) tworzą przedział (dlategomediana jest równa 100,5). Kwantyle rzędu 0,75 (czyli trzecie kwartyle) tworzą przedział
Różnica między kwantylem rzędu 3/4 (trzecim kwartylem) a kwantylem rzędu 1/4 (pierwszym kwartylem) zwana jestrozstępem kwartylnym. Jest to miara rozrzutu zmiennej, podobna doodchylenia standardowego, jednak bardziej odporna naelementy odstające.
W statystyce do sprawdzania, czy danazmienna losowa ma danyrozkład (np.rozkład normalny), używa się tzw.wykresów kwantyl-kwantyl, w których na jednej osi umieszczane są kwantyle rozkładu badanej zmiennej, a na drugiej osi kwantyle porównywanego rozkładu (przyestymowanych jego parametrach). Jeśli zmienna ma idealnie zadany rozkład, wykres ten przedstawia dokładnie prostą. Odchyłki od prostej wskazują na określone typy odchylenia (np. skośny, spłaszczony itp.). Niektóretesty statystyczne, np.test Shapiro-Wilka oparte są na szacowaniu średniej odległości wykresu kwantyl-kwantyl od prostej.
![]() | Zobacz hasłokwantyl w Wikisłowniku |