Kryzys walutowy – gwałtownyspadekkursu waluty danego kraju na rynku międzynarodowym[1].
Skutkiem czego jestdewaluacja / deprecjacja waluty. Spadek kursu spowodowany jest masową sprzedażą waluty, a ze względu na skalę zjawiska działaniabanku centralnego nie są w stanie zahamować tej niekorzystnej tendencji. Ten typ kryzysu zwany jest również kryzysem bilansu płatniczego.
Wystąpienie kryzysu walutowego objawia się:
Powody wystąpienia symptomów kryzysu walutowego:
Kryzysy tego rodzaju występowały najczęściej na przełomie lat 70. i 80. XX wieku (kryzysy w Meksyku, Argentynie, Brazylii). Zasadniczą przyczyną pojawiania się tego typu kryzysów była niewłaściwa politykamakroekonomiczna prowadzona przez rządy tych krajów. W krajach tych prowadzono ekspansywnąpolitykę fiskalną.Deficyty budżetowe finansowane były z kredytów od banku centralnego. Prowadziło to do nadmiernego i niekontrolowanego wzrostuinflacji, a następnie problemów z utrzymaniem kursu w określonym przedziale wahań. W tych okolicznościach możliwe było również przeprowadzenieataku spekulacyjnego z dużym prawdopodobieństwem powodzenia. Podsumowując, podstawową przyczyną powstania kryzysu pierwszej generacji jest czynnik wewnętrzny, np. w postaci niewłaściwejpolityki fiskalnej.
Kryzysy te pojawiały się w latach 1992–1993 w krajach zachodniej Europy (Francja, Wielka Brytania) należących w tym okresie do mechanizmuERM. Ów system narzucał stosowanie kursu stałego z wąskim przedziałem wahań (± 2,25%). Problemy z utrzymaniem kursu w tak wąskim paśmie, stwarzały sprzyjającą sytuację do przeprowadzenia ataku spekulacyjnego na walutę. Atak ten był bezpośrednim czynnikiem wystąpienia kryzysu walutowego. Kryzysy drugiej generacji są zatem wywoływane, w odróżnieniu od poprzednich, przez czynnik zewnętrzny w postaci ataku spekulacyjnego.
Kryzysy należące do tej grupy pojawiły się po raz pierwszy w latach 1997–1998 w krajach Azji Południowo-Wschodniej (Malezja, Indonezja, Korea Południowa). Sytuacja makroekonomiczna tych państw była w owym okresie bardzo dobra – występowałynadwyżki budżetowe oraz niskainflacja, toteż pojawienie się kryzysu było dużym zaskoczeniem zarówno dla inwestorów, jak iagencji ratingowych.
Kryzysy azjatyckie były skutkiem złego działania elementów mikroekonomicznych i powstały w efekcie nadmiernego zadłużenia się (w tym zagranicą) przez przedsiębiorstwa niefinansowe i banki. Kryzysy te zatem, podobnie, jak kryzysy pierwszej generacji, wywoływane są przez czynnik wewnętrzny.
Prawdopodobieństwo wystąpienia kryzysów trzeciej generacji może być skutecznie ograniczane przede wszystkim poprzez stworzenie sprawnegonadzoru bankowego.
Obrona przed kryzysami pierwszej i drugiej generacji jest możliwa poprzez prowadzenie odpowiedniej politykifiskalnej,pieniężnej oraz kursowej.