Movatterモバイル変換


[0]ホーム

URL:


Przejdź do zawartości
Wikipediawolna encyklopedia
Szukaj

Królestwo Bawarii

Na mapach:48,133333°N 11,566667°E/48,133333 11,566667
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Królestwo Bawarii
Königreich Bayern
1806–1918
HerbFlaga
HerbFlaga
Hymn:Heil unserm König, Heil!
Państwo

 Cesarstwo Niemieckie

Stolica

Monachium

Zarządzający

Ludwik III

Populacja (1900)
• liczba ludności


6 176 057

Języki urzędowe

niemiecki

Położenie na mapie
Położenie na mapie
Multimedia w Wikimedia Commons
Królestwo Bawarii w 1808 roku

Królestwo Bawarii (niem. Königreich Bayern[1]) – państwo istniejące w latach 1806–1918, głównie na terenie współczesnego landuBawaria[2][3].

Historia

[edytuj |edytuj kod]

Powstanie

[edytuj |edytuj kod]

Podpisany 26 grudnia 1805 rokupokój w Preszburgu zakładał utworzenie Królestwa Bawarii[4]. Na mocy tego porozumienia Austria straciła na rzecz BawariiTyrol[5]. 1 stycznia 1806 roku Bawaria stała się królestwem, a tego samego dnia książę-elektorMaksymilian II ogłosił siękrólem Bawarii[4][6]. 1 maja 1808 roku Królestwo Bawarii ustanowiło własnąkonstytucję, a jej wdrażanie rozpoczęto w roku 1817[7]. Konstytucja ta zapewniała między innymiwolność religijną, zniesienie systemu klasowego, zniesienie przywilejów szlachty i duchowieństwa oraz likwidacjępańszczyzny[3]. 10 lat później, w roku 1818, powstała nowakonstytucja, która wprowadziła dwie izby Zgromadzenia Stanowego Bawarii[7]. Nowa Konstytucja obowiązywała i stanowiła podstawę bawarskiej państwowości przez cały wiek, czyli do 1918 roku[7].

Bawaria podczas wojen napoleońskich

[edytuj |edytuj kod]

Dzięki sojuszowi Bawarii zI Cesarstwem Francuskim, terytorium Bawarii się powiększyło, a Bawaria uzyskała pierwszą liberalną konstytucję[8]. Pod koniec wojen napoleońskich Bawaria przeszła na stronę koalicji. Była obszarem tranzytowym dla armii sojuszniczej i wroga, była także miejscem bitew między armiami francuskimi pod dowództwem Napoleona i jego przeciwnikami, zwłaszcza Austrią[8] (m.in.bitwa pod Eckmühl)[8]. Chociaż Bawarczycy nie brali udziału w ostatniej, decydującej bitwie przeciwkoNapoleonowi,bitwie pod Lipskiem w październiku 1813 roku, w którejNapoleon poniósł druzgocącą porażkę, to znaleźli się oni po stronie zwycięzców[8].

Królestwo Bawarii w I połowie XIX wieku

[edytuj |edytuj kod]

Po śmierci Maksymiliana w 1825 roku, tron objął jego syn,Ludwik I Wittelsbach[4]. W 1810 roku Ludwik I ożenił się zTeresą z Saksonii-Hildburghausen[4]. Król Ludwik I Wittelsbach uznawany jest za jednego z najważniejszych władców w historii Bawarii z uwagi na jego zasługi dla stworzenia w Monachium centrum kultury i sztuki[9].Rewolucja lutowa z 1848 roku doprowadziła do jego abdykacji[4], po której, władzę w Królestwie przejął jego syn,Maksymilian II[4]. Maksymilianowi udało się przywrócić stabilność w Królestwie[9]. Po jego śmierci w 1864 roku władzę w kraju przejął jego syn,Ludwik II Wittelsbach[10].

Królestwo Bawarii w II połowie XIX wieku i I połowie XX wieku

[edytuj |edytuj kod]

Powojnie francusko-pruskiej król BawariiLudwik II Wittelsbach zaproponował, bypruskiego królaWilhelma I ogłosićcesarzem niemieckim[4]. Po objęciu przez niego władzy, Królestwo Bawarii zachowało uprzywilejowany status i własną armię[4]. Potem Ludwik II spędzał coraz więcej czasu i wydawał coraz więcej pieniędzy na realizowanie własnych projektów, takich jak budowazamku Neuschwanstein[4]. Z tego powodu popadł w długi, a jego stosunki z ministrami pogorszyły się. 10 czerwca 1886 roku na dwór sprowadzono psychiatrę, który uznał króla za chorego psychicznie[11]. Oficjalnie podano do wiadomości, że osoba niepoczytalna nie może sprawować władzy w kraju[11]. Według współczesnych badaczy nie ma dowodów, aby król Ludwik II chorował psychicznie[11]. Król zmarł w niewyjaśnionych okolicznościach – 13 czerwca 1886 roku odkryto jego ciało w przybrzeżnych wodachjeziora Starnberg[12]. Po śmierci Ludwika na tronie zasiadł jego młodszy bratOtto, cierpiący na chorobę psychiczną i niezdolny do sprawowania władzy[11], w związku z czym w latach 1886-1912 regencję sprawował stryj obu monarchów, książęLuitpold. Po śmierci Luitpolda, władzę w Królestwie przejął jego syn Ludwik, początkowo także jako regent, a od 1913 roku (dzięki zmianie konstytucji) jako królLudwik III[13].

I wojna światowa i upadek Królestwa

[edytuj |edytuj kod]

W 1914 roku doszło do starciatrójprzymierza ztrójporozumieniem w związku z agresjąAustro-Węgier naSerbię po zabójstwieaustriackiegoarcyksięciaFranciszka Ferdynanda przezGawriła Principa[14][15].Niemcy stanęły po stronie Austro-Węgier i wypowiedziały wojnęFrancji[16] iRosji[17]. Po inwazjiNiemiec na neutralnąBelgię,Wielka Brytania wypowiedziała wojnęNiemcom. PóźniejLudwik III zażądał dla Bawarii aneksjiAlzacji i miastaAntwerpia wBelgii[18].

W 1918 roku Królestwo Bawarii bezskutecznie próbowało wynegocjować odrębny pokój zEntentą[19]. 7 listopada 1918 rokuLudwik III wraz z rodziną uciekł zrezydencji w Monachium[20]. 12 listopada 1918 w pisemnym oświadczeniu Ludwik III zwolnił urzędników oraz żołnierzy z przysięgi lojalności, nie sformułowawszy w nim abdykacji[21].Kurt Eisner potraktował jego oświadczenie jako abdykację[21]. W nocy z 7 na 8 kwietnia 1919 powstałaBawarska Republika Rad[22].

Królowie Bawarii

[edytuj |edytuj kod]
 Osobny artykuł:Władcy Bawarii.
lp.ImięZdjęcieCzas rządów[23]
1Maksymilian I Józef1806–1825
2Ludwik I Wittelsbach1825–1848
3Maksymilian II Bawarski1848–1864
4Ludwik II1864–1886
5Otto I Bawarski1886–1913
6Ludwik III Wittelsbach1913–1918

Ludność

[edytuj |edytuj kod]

Rozwój liczby ludności Królestwa Bawarii w latach 1871–1900[24]:

rokogółemuwagi
18714 863 450w tym katolicy – 3 464 364, ewangelicy – 1 342 592, chrześcijanie innych wyznań – 5453, Żydzi – 50 662
18755 022 425
18805 284 778
18905 594 982w tym katolicy – 3 962 941, ewangelicy – 1 571 863, chrześcijanie innych wyznań – 5786, Żydzi – 53 885
19006 176 057w tym katolicy – 4 363 178, ewangelicy – 1 749 206, chrześcijanie innych wyznań – 7607, Żydzi – 54 928

Miasta Królestwa Bawarii o populacji przekraczającej 40 tys. mieszkańców w 1900 roku:

lp.miastopopulacjarejencja
1.Monachium499 932[25]Górna Bawaria
2.Norymberga261 081[25]Środkowa Frankonia
3.Augsburg89 174[25]Szwabia
4.Würzburg75 499[25]Dolna Frankonia
5.Ludwigshafen61 914[25]Palatynat
6.Fürth54 822[25]Środkowa Frankonia
7.Kaiserslautern48 310[25]Palatynat
8.Regensburg45 429[25]Górny Palatynat
9.Bamberg41 823[25]Górna Frankonia

Przypisy

[edytuj |edytuj kod]
  1. HansH. Kratzer HansH.,Monarchistische Kopfgeburt [online], Süddeutsche.de [dostęp 2019-09-12] (niem.).
  2. Bayern Tourismus MarketingB.T.M. GmbH Bayern Tourismus MarketingB.T.M.,Bawaria – region w sercu Europy – Wakacje w Bawarii [online], Bayern Tourismus Marketing GmbH [dostęp 2019-09-12] (pol.).
  3. abHaus der Bayerischen Geschichte – Königreich – Startseite [online], hdbg.eu [dostęp 2019-09-12] .
  4. abcdefghiMoniek,Lost Kingdoms: Kingdom of Bavaria [online], History of Royal Women, 4 grudnia 2017 [dostęp 2019-09-13] (ang.).
  5. WłodzimierzW. Sochacki WłodzimierzW.,Historia dla maturzystów: repetytorium, Wlodzimierz Sochacki, 2007, s. 292,ISBN 978-83-60186-58-9 [dostęp 2019-09-13] (pol.).
  6. Historia Bawarii [online], monachium.info [dostęp 2019-09-12] .
  7. abcDie bayerische Verfassung von 1818 [online], bavarikon.de [dostęp 2019-09-12] .
  8. abcdBayerische Landesausstellung 2015.
  9. abThe Former Kingdom of Bavaria [online], guide-to-bavaria.com [dostęp 2019-09-13] .
  10. Ludwik II Wittelsbach [online], monachium.info [dostęp 2019-09-14] .
  11. abcdLudwik Szalony [online], superkalejdoskop.com [dostęp 2019-09-14] .
  12. MartaM. Landau MartaM.,Spisek na Bajkowego Króla [online], wprost.pl, 16 grudnia 2007 [dostęp 2019-09-14] (pol.).
  13. John E. Morby,Dynastie świata : przewodnik chronologiczny i genealogiczny, Wydawnictwo Znak, Kraków 1994,ISBN 83-7006274-1, s. 233.
  14. KrzysztofK. Ogiolda KrzysztofK.,Gawriło Princip nie wiedział, że zaczyna I wojnę światową [online], Nowa Trybuna Opolska, 5 lipca 2014 [dostęp 2019-09-14] (pol.).
  15. Polska. Historia. Pierwsza wojna światowa, [w:]Encyklopedia PWN [online],Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2019-09-14] .
  16. Kalendarium Wielkiej Wojny [online], wyborcza.pl [dostęp 2019-09-14] (pol.).
  17. 105 lat temu, w 1914 roku wybuchła I wojna światowa [online], PolskieRadio.pl [dostęp 2019-09-14] .
  18. The Great War 1914–1918 [online], facebook.com [dostęp 2019-09-14] (pol.).
  19. David T.D.T. Zabecki David T.D.T.,Germany at War: 400 Years of Military History [4 volumes]: 400 Years of Military History, ABC-CLIO, 28 października 2014, s. 123,ISBN 978-1-59884-981-3 [dostęp 2019-09-14] (ang.).
  20. BayerischerB. Rundfunk BayerischerB.,November 1918: Die unblutige Revolution [online], 24 listopada 2008 [dostęp 2019-09-14] (niem.).
  21. abAnifer Erklärung (Detailansicht) [online], hdbg.eu [dostęp 2019-11-06] .
  22. Revolution, 1918/1919 – Historisches Lexikon Bayerns [online], historisches-lexikon-bayerns.de [dostęp 2019-11-06] (niem.).
  23. The Former Kingdom of Bavaria [online], guide-to-bavaria.com [dostęp 2019-10-29] .
  24. Land Bayern. Deutsche Verwaltungseschichte. [dostęp 2019-11-10]. [zarchiwizowane ztego adresu (2017-08-28)]. (niem.).
  25. abcdefghiRaan,Städte im Königreich Bayern [online], deutsche-schutzgebiete.de, 16 września 2017 [dostęp 2019-09-12] (niem.).
Państwa członkowskieZwiązku Reńskiego (1806–1813)
  1. Do 1810 Księstwo Ratyzbony.
  2. Do 1810.
  3. W 1810 włączone do Francji.
  4. W 1811 włączone do Francji.
  5. abOd jakoKsięstwo Saksonia-Weimar-Eisenach.
  6. Od 1810 do Wielkiego Księstwa Frankfurtu.
Państwa członkowieZwiązku Niemieckiego (1815–1866)
  1. abW części terytorium poza związkiem.
  2. Od 1863.
  3. abPołączone z Księstwem Anhalt od 1863.
  4. Do 1847.
  5. Od 1839.
  6. Od 1864 pod okupacją związku.
  7. abOd 1826.
  8. abcDo 1826.
  9. abDo 1850.
  10. Od 1817.
Państwa związkoweCesarstwa Niemieckiego (1871–1918)
Królestwa
Wielkie Księstwa
Księstwa
Wolne Miasta
inne

Godło Cesarstwa Niemieckiego

Historia Niemiec
Historia Niemiec
Germanie
Państwo frankijskie
Imperium Karolińskie
Państwo wschodniofrankijskie
Święte Cesarstwo Rzymskie
Wojny napoleońskie
Związek Niemiecki
Związek Północnoniemiecki
Cesarstwo Niemieckie
I wojna światowa
Republika Weimarska
III Rzesza
II wojna światowa
Okupacja aliancka
Podział Niemiec
RFN
NRD
Berlin Zachodni
Ponowne zjednoczenie Niemiec
Republika Federalna Niemiec
Kluczowe postacie
Najważniejsze
państwa niemieckie
Państwo Saksońskie
Państwo Bawarskie
Państwo Pruskie
Państwo Austriackie
Pozostałe

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Królestwo_Bawarii&oldid=76142534
Kategorie:
Ukryta kategoria:

[8]ページ先頭

©2009-2025 Movatter.jp