Konikotomia(krikotyreotomia) – inwazyjna technika stosowana w stanach nagłych[1] jako szybki i doraźny sposób udrożnienia dróg oddechowych[2], które zostały zablokowane na wysokości lub powyżej szparygłośni. Zabieg laryngologiczny polega na przecięciuwięzadła pierścienno-tarczowego[2], umieszczonego między dolnym brzegiem blaszkichrząstki tarczowatejkrtani oraz górnym brzegiem łukuchrząstki pierścieniowatej krtani.
Nazwa konikotomia (łac.conicotomia) wzięła się od nazwystożka sprężystego (łac.conus elasticus), położonego za więzadłem pierścienno-tarczowym i również przecinanego podczas tego zabiegu[3].
Konikotomia jest postępowaniem z wyboru ze wskazań nagłych w przypadku braku możliwości wentylacji lub konwencjonalnejintubacji pacjenta[2], stosowana gdy wszystkie pozostałe metody zabezpieczenia drożności dróg oddechowych zawiodły[4]. Alternatywnatracheotomia ma zastosowanie w przypadku zabiegów planowych i przewidywanej długoterminowej wentylacji[2].
Skalpelem wykonywane jest nacięcie przez błonę pierścienno-tarczową[1]. Otwór poszerza się za pomocą kleszczyków naczyniowych[1] lub rękojeści skalpela[5] do czasu wprowadzenia wąskiej rurki dotchawiczej[6]. Jest to metoda szybka i skuteczna[5], a rurka o średnicy 5,0–6,0 mm zapewnia efektywną wentylację[4].
Wentylacja może być prowadzona 100% tlenem[1]. Konieczne może być stosowanie dużych ciśnień wdechowych[1].
Błonę pierścienno-tarczową nakłuwa się cewnikiem dożylnym na igle o dużym przekroju[a] podłączonej do strzykawki. Nakłucie wykonywane jest pod niewielkim kątem w kierunku doogonowym[7]. Dzięki aspiracji powietrza potwierdza się umieszczeniekaniuli w świetle tchawicy[8][7]. Zsuwając cewnik z igły wprowadza się go o kilka milimetrów w głąb tchawicy, a igłę usuwa[7].
Do kaniuli należy podłączyć źródło tlenu o wysokim przepływie[4] na przykładrespirator dyszowy[7]. Wentylację prowadzi się w postaci krótkich[b] wstrzyknięć tlenu pod wysokim ciśnieniem[c], po których następują przerwy na normalny wydech[9], z częstością oddechową 10/min[7].
Powikłaniem w konikotomii igłowej jestbarotrauma[10]. Maksymalny czas wentylacji pacjenta po konikotomii igłą to 30 minut[9].
