Komory (arab.جزر القمرJuzur al-Qumur), oficjalnieZwiązek Komorów (fr.Union des Comores,arab.الاتحاد القمريal-Ittiḥād al-Qumurī / Qamarī) – wyspiarskie państwo w północnej części Kanału Mozambickiego, zlokalizowane na częściarchipelagu Komorów, pomiędzy północną częściąMadagaskaru a północno-wschodnią częścią Mozambiku. Najbliższymi państwami sąMozambik,Tanzania, Madagaskar orazSeszele.
Jest to położony najdalej na południe członekLigi Arabskiej. Komory są czwartym najmniejszym niepodległym państwem Afryki, a pod względem populacji zajmuje piąte miejsce od końca wśród państw niepodległych. Nazwa państwa pochodzi od arabskiego słowaالقمرqamar ‘księżyc’[2].
W 1975 roku Komory proklamowały niepodległość. W tym samym roku stały się członkiemONZ iOJA. W latach 1976–1978 władzę sprawowałdyrektoriat polityczno-wojskowy. W 1978 r.Ahmed Abdallah dokonał zamachu stanu i ogłosił sięprezydentem. Funkcję tę pełnił do śmierci w 1989 r. Wówczas w wynikuelekcji nowym prezydentem zostałSaid Mohamed Djohar. W 1992 r. Komory jako republika wydały nową konstytucję, która dopuściła m.in.wielopartyjność. Obecnie prezydentem Komorów jestAzali Assoumani. Zgodnie z konstytucją z 2002 roku Komory stanowią federację trzech samorządnych wyspAnjouan,Mohéli iWielki Komor.
Wyspy archipelagu rozciągają się na przestrzeni ok. 400 km z północnego zachodu na południowy wschód. Wszystkie są wyspami pochodzeniawulkanicznego, o bardzo urozmaiconej i wybitnie wyżynnej rzeźbie terenu.
Panujeklimat podzwrotnikowy (typ suchy i wilgotny). Płytkie i żyznegleby porastasawanna lub zajęte są pod pola uprawne. Pozostałą część terenu wyspy (16%) stanowią lasy.
Komory zostały francuskimprotektoratem w 1886 roku. W 1912 zostały formalnie przekształcone wkolonię podlegającą administracyjnie pod Madagaskar. W czasieII wojny światowej wyspy pozostały francuskim terytorium, które podlegałorządowi Vichy. W 1942 roku zostały zajęte przez oddziały brytyjskie, a władza przekazanaWolnej Francji generałade Gaulle’a. W 1947 roku status Komorów został zmieniony z kolonii naterytorium zamorskie, a przedstawiciel terytorium mógł zasiadać we francuskim parlamencie. 22 grudnia 1974 96% głosujących na terenie dzisiejszego Związku Komorów opowiedziało się w referendum za niepodległością. Na wyspieMayotte większość głosujących postanowiła pozostać w ścisłym związku z Francją. 6 lipca 1975 została ogłoszona niepodległość.
Zgodnie z konstytucją z 1978 (przyjętą w referendum dopiero w 1989) oficjalna nazwa kraju brzmiała Federalna Islamska Republika Komorów. W 1997 doszło do secesji wyspAnjouan (Ndzuwani) iMohéli (Mwali). Pod władzą rządu znajdowała się tylko wyspaWielki Komor. W referendum w grudniu 2001 roku mieszkańcy opowiedzieli się za zmianą dotychczasowego ustroju państwa. Zgodnie z przyjętą w 2002 nową konstytucją, państwo jest federacją samorządnych wyspWielki Komor,Anjouan iMohéli. Od czasu uzyskania niepodległości Komory nękane były wieloma (zarówno udanymi jak i nieudanymi) zamachami stanu.
W 2008 roku sytuacja ponownie się zaogniła. Rebelianci z samozwańczym prezydentem Mohamedem Bacarem zbuntowali się przeciwko rządowi federalnemu. Powodem secesji była nieuznanie wyników wyborów naAnjouan z 2007 roku.Unia Afrykańska oraz rząd centralny uznały, że Bacar je sfałszował. Wojska rządowe wraz z kontyngentem zTanzanii iSenegalu 25 marca 2008 roku przeprowadziłyinwazję na wyspę i ją opanowały. Przywódcy buntowników opuścili zdobytą stolicę, w walkach zginęło co najmniej 11 osób.
Podstawową gałęzią gospodarki jestrolnictwo, które rozwija się na żyznych glebach dwóch geologicznie starszych wysp Anjouan (Ndzuani) i Mohéli (Mwali). Wielki Komor (Ngazidja), nie nadaje się do uprawy z powodu braku wody. Obfite deszcze padające w okresie pory deszczowej szybko wsiąkają w wulkaniczną, porowatą ziemię i przez miesiące okresupory suchej ludzie używają do mycia i prania tylko wody morskiej. Rolnictwo jest jednak nawet na Anjouan i Mohéli słabo rozwinięte i znaczna część żywności jest importowana. W kraju uprawiane są m.in.: rośliny aromatyczne,kawowiec,kakaowiec,palma kokosowa iagawa sizalowa. Eksportowane są z Komorów główniewanilia (8 miejsce na świecie i 3 w Afryce poMadagaskarze iUgandzie),goździki (5. miejsce na świecie) i olejek eteryczny z drzewaylang, służący do wyrobu perfum. Mimo że wyspy są bardzo atrakcyjne turystycznie i położone w tropikalnym, upalnym klimacie, turystów jest niewielu. Główną przyczyną jest brak dobrze rozwiniętej bazy hotelowej.
Największe emisjegazów cieplarnianych z Komorów dotycząmetanu. W latach 90. XX w. i na początku XXI w. emisjedwutlenku węgla ipodtlenku azotu były do siebie zbliżone, ale szybki wzrost emisji tego pierwszego spowodował jej przewagę w udziale. Emisjarównoważnika dwutlenku węgla z Komorów wyniosła w 1990 roku 0,274 Mt, z czego tylko 0,049 Mt stanowił dwutlenek węgla. W przeliczeniu na mieszkańca emisja wyniosła wówczas 119 kg dwutlenku węgla, a w przeliczeniu na tysiąc dolarów amerykańskichPKB – 46 kg. Od tego czasu ogólne emisje zasadniczo rosną w niedużym tempie, ale wzrost emisji samego dwutlenku węgla jest bardziej zauważalny. W 2015 na 0,593 Mt emisji równoważnika dwutlenku węgla, sam dwutlenek węgla stanowił już 0,189 Mt. W tym czasie szczególnie wzrosły emisje z energetyki i transportu. W 2018 emisja dwutlenku węgla pochodzenia kopalnego wyniosła 0,209 Mt, a w przeliczeniu na mieszkańca 0,251 t i w przeliczeniu na tysiąc dolarów PKB – 100 kg[3].
Związek Komorów liczy ponad 850 tys. ludności i jest jednym z krajów o największymprzyroście naturalnym na świecie (3,55%). Mieszkańcy wysp są pochodzenia mieszanego. Komory zasiedlane były wielokrotnie od VII – VIII w. przez Afrykańczyków (głównie z Mozambiku), Malgaszów z pobliskiego Madagaskaru, a od IX – X w. przezArabów, którzy płynąc na południe wzdłuż wybrzeży Afryki, kolonizowali Afrykę Wschodnią, w tym Komory. Pierwsi Europejczycy przybyli w XVI wieku i zastali dobrze zorganizowaną społeczność arabską.
Językami urzędowymi są arabski (używany głównie w meczetach) i francuski (używany w biurach, szkołach i sklepach), ale ludność w znacznej części mówijęzykiem komoryjskim, który jest mieszaninąsuahili i innych językówrodziny Bantu z arabskim.
Na wyspach mieszka niewielu Europejczyków. Są to głównie pracownicy ambasady francuskiej i kilku innych zagranicznych przedstawicielstw i firm.[potrzebny przypis]
Religijność na Komorach zdominowana jest przezislam wyznawany przez przytłaczającą większość społeczeństwa.Prozelityzm na jakąkolwiek religię z wyjątkiemislamu sunnickiego jest zabroniony, a prawo przewiduje deportację obcokrajowców, którzy to robią[4].
Działalność misyjną prowadziKościół rzymskokatolicki. W latach 30. XX wiekukapucyni dojeżdżali kilka razy w roku z pobliskiegoMadagaskaru, a na początku lat 40. XX w. założyli główną misję wMoroni i zbudowali niewielkie kaplice naMohéli iAnjouan. Komory były wcześniej częścią diecezji Ambandja z Madagaskaru, a od 1975 r. sąAdministraturą Apostolską wchodzącą w skład Konferencji BiskupówOceanu Indyjskiego wraz z diecezjami z Madagaskaru,Seszeli,Mauritiusu iReunion. Kapucyniszwajcarscy pracowali do 1985 r., ale z braku powołań musieli misję opuścić iStolica Apostolska zwróciła się do księży francuskich o prowadzenie jej i Administratury Apostolskiej. Trudne warunki życia i pracy powodowały, że księża często się zmieniali, w 1996 r.salwatorianie zostali poproszeni o przejęcie misji i od października 1997 r. objęli pracę naarchipelagu. 1 maja 2010 Administratura Apostolska została podniesiona do rangiWikariatu Apostolskiego Komorów, pierwszym wikariuszem apostolskim został biskupCharles Mahuza YavaSDS[5].
Oprócz katolików funkcjonują małe grupy wyznańprotestanckich.
Struktura religijna kraju w 2020 roku według The ARDA[6]:
Komory posiadają 2 samoloty służące do zadań dyspozycyjnych i przewozu osobistości, na wyposażeniu pozostają też nabyte w latach 70. samolotySIAI-Marchetti SF-260 Warrior[7].
_-_COM_-_UNOCHA.svg)
